Gebelikte Koronavirüsün Anne Sağlığı Üzerine Etkisi Nedir?

Dünya üzerinde pek çok farklı ülke ve merkezde hamilelikte koronavirüs etkileri ile ilgili araştırmalar yapılmaktadır.

Gebelikte Koronavirüs

2019 yılının sonlarında başlayan koronavirüs salgını kısa sürede tüm dünyayı etkisi altına almıştır. Coronavirüsün sebep olduğu Covid-19 hastalığı, genellikle ileri yaş grubunda veya kronik rahatsızlığı olan kişilerde daha ciddi sonuçlar doğursa da, her yaşta kişiyi etkileyebileceği bilinmektedir. Hastalığın ortaya çıkışı, anne adaylarının da hem kendi hem de bebeğinin sağlığı ile ilgili endişe duymasına yol açmıştır. 

Salgının başlangıcından bugüne yeterince süre geçmemesi nedeniyle Covid-19 ve gebelik ile bilgiler sınırlıdır. Ancak Coronavirüs ailesinden diğer virüslerin sebep olduğu SARS ve MERS salgınlarda hamilelerde görülen komplikasyonlar ile karşılaştırıldığında Covid-19’un gebeler üzerinde ciddi problemlere neden olmaz.

Covid-19 Şüphesi Olan Hamileler Ne Yapmalıdır?

Ateş, öksürük, baş ve yaygın kas ağrısı, burun akıntısı, göğüs ağrısı gibi Covid-19 semptomları gösteren hamilelerin test yaptırması tavsiye edilir. Hamilelikte vücutta ve bağışıklık sisteminde meydana gelen değişimlerden dolayı gebe kadınların solunum yolu enfeksiyonlarından daha çok etkilenebileceği bilinmektedir. Hamile kadınlarda diyabet, yüksek tansiyon, aşırı kilo gibi durumlar; Covid-19 hastalığının daha ağır geçirilmesine neden olur. Gebe kadınların hastalığı ağır geçirdiğinde yoğun bakıma ihtiyaç duyma ihtimali gebe olmayan kadınlara göre daha fazladır. Bu nedenle Covid- 19 açısından hamileler orta riskli grupta yer alır. Semptom gösteren gebelerin test yaptırması ve çıkacak sonuca göre uygun izolasyon uygulaması önerilir.
Hamilelikte korona geçiren kadınlarda; düşük, ölü doğum gibi komplikasyonların daha sık görüldüğüne dair bir veri yoktur. Bazı çalışmalarda Covid-19 hastası gebelerde erken doğum riskinin arttığı gösterilmiştir. Erken (prematür) doğan bebeklerde çeşitli komplikasyonlar görülebileceğinden, bu bebeklerin yenidoğan yoğun bakımında kalması gerekebilir.

Hamile kadınların, coronavirüs sebebiyle jinekolog randevularını aksatmamaları gerekir. Anne ve bebek sağlığı için oldukça önemli olan doğum öncesi kontrollerin planlandığı şekilde devam ettirilmesi faydalı olacaktır. Gebelikte şeker ya da yüksek tansiyon gibi rahatsızlıklar, bu kontrollerde teşhis edilip tedavisine başlanabilir. Böylece gebenin olası bir Covid-19 hastalığı geçirmesinde ciddi komplikasyon riski azaltılmış olur.
 

Gebelikte Kullanılan Korona İlaçları Bebeği Etkiler mi?

Hamile kadınlarda Covid-19 tedavisi, erişkin tedavisinden farklılık gösterir. Sağlık Bakanlığı tarafından oluşturulan tedavi algoritmasına göre 

• Komplike olmayan Covid-19 hastası hamilelerin antiviral tedavi alması önerilmez.
• Komplike olmayan hastalar; solunum sıkıntısı çekmeyen, nefes darlığı olmayan, ağızdan beslenmede problem yaşamayan hastalardır. 
• Bu sorunların görülmediği, genel durumu iyi hamilelerin evde izole edilmesi gerekir.
• Hastalar evde bol su içmek, yeterli ölçüde sebze meyve tüketmek gibi bağışıklık sistemini güçlendirici beslenme düzenin uygulayabilir. 
• Sağlık Bakanlığı tedavi algoritmasında bulunan Favipravir adlı ilacın hamilelerde, lohusalarda ve emziren annelerde kullanılmaması gerekir. 
• Algoritmada bulunan bir diğer ilaç olan hidroksiklorokin; uzun yıllardır sıtma tedavisinde kullanılan bir ilaçtır. Bu ilaçla ilgili yapılan çalışmalar, hamilelerde hidroksiklorokin kullanımının ciddi bir soruna yol açmadığını göstermiştir. 
• Gebelikte Covid-19 tedavisinde bu ilacın kullanımına; doktor tarafından gebenin genel durumu, hastalığın şiddeti gibi durumlar göz önünde bulundurularak karar verilir.
• Covid-19 hastalığını şiddetli geçiren gebelerin hastaneye yatışı gerekebilir. 
• Hastalığı hafif geçirmesine rağmen gestasyonel diyabet, kronik hipertansiyon, preeklampsi gibi ek bir rahatsızlığı olan hamilelerin de yatarak tedavi görmesi gerekebilir. 
• Kan pıhtılaşmasına yatkınlığı olan hamilelere düşük doz aspirin verilebilir. 
• Ağrı kesici ihtiyacı olan hamilelerde ilk tercih düşük doz asetaminofen (parasetamol) olmalıdır. 
• Hastanede yatış süresince bebeğin genel durumu yakından takip edilir. Anne veya bebeğin sağlık durumunda farklı nedenlere bağlı olarak meydana gelebilecek herhangi bir olumsuzlukta acil müdahale şarttır.

Hamileyken coronavirüs geçiren kadınların tedavisi mutlaka doktorun bilgisi dahilinde yapılmalıdır. Hamileliğe eşlik eden rahatsızlıkların bilgisi sağlık çalışanlarına verilmelidir. Gebe hastanın genel durumundaki en ufak bir bozulmada jinekolog haberdar edilmelidir. Hastaya uygulanacak tedavi algoritması, gebelik göz önünde bulundurularak ve hem anne hem de bebeğin sağlık durumu gözetilerek belirlenmelidir. Hastanın, doktorun reçete edeceği tüm ilaç ve ilaç dozlarına tamamıyla uyması gerekir.

Hamilelikte Koronavirüs Anneden Bebeğe Geçer mi?

Gebelikte koronavirüs açısından pozitif test edilen annelerin, bebeğe virüsü bulaştırıp bulaştırmadığına yönelik araştırmalar devam etmektedir. Şu ana kadar bebeğin anne karnında içinde bulunduğu sıvıdan alınan örneklerde aktif virüse rastlanmamıştır. Bunun yanı sıra anne sütünde de virüs varlığı gösterilmemiştir. Bu nedenle anneler tarafından sıkça sorulan ‘Coronavirüs anne emzirebilir mi?’ sorusunun cevabı ‘Evet’tir. Coronavirüs testi pozitif çıkan annelerin emzirmeye devam etmesi önerilir. Anne sütü, bebeğin beslenmesinde ve bağışıklık sisteminin güçlenmesinde oldukça önemlidir. Bu nedenle özellikle ilk 6 ay bebeklerin sadece anne sütü ile beslenmesi tavsiye edilir. Koronavirüs taşıyan anneler, süt yoluyla bebeklerine virüs bulaştırma endişesi yaşasa da uzmanlar, Corona taşıyan annelerin emzirmeye devam etmesi gerektiğini belirtmektedir. Emzirme sırasında alınacak birkaç önlem ile bebeğe virüs bulaşmasının önüne geçilmiş olur.

Virüs, anne sütü yoluyla bulaşmasa da anneyle olan yakın temasta solunum yoluyla yayılabilir. Bu bilgiler ışığında annenin emzirme öncesinde el hijyenini sağlaması ve emzirme sırasında maske takması faydalı olacaktır. Bebeklere maske yada siperlik takılması; bebeklerde boğulma gibi kazalara sebebiyet verebileceğinden önerilen uygulamalardan değildir.
 

Anne Adayının Covid-19 Olması Doğum Şeklini Etkiler mi?

Doğumun normal ya da sezeryan şeklinde olması hastanın tıbbi durumuna göre değişiklik gösterir. Tek başına Covid-19, doğumun sezeryan yapılmasını gerektirmez. Koronavirüs taşıyan gebenin doğum zamanı, eğer tıbbi olarak mümkünse izolasyon suresinin tamamlanmasından sonraya ertelenmelidir. Ancak bunun için yeterli zaman yoksa gerekli önlemler altında doğum gerçekleştirilebilir. Covid-19’un erken doğum riskini artırması nedeniyle testi gebeliğin son dönemlerinde koronaya yakalanan gebelerin prematür doğum açısından yakından takip edilmesi gerekir. Gebenin oksijen satürasyonunun %95 ve üzerinde tutulması, bebeğin anne karnında gelişimini tamamlayabilmesi açısından oldukça önemlidir. Bu nedenle doğum öncesi satürasyonu düşen gebelere oksijen desteği verilmesi gündeme gelebilir. Annenin klinik doğumunda ani bozulma, septik şok, akut organ yetmezliği gibi durumlarda gebe acil olarak sezeryan doğuma alınabilir. Annenin genel durumunun iyi ve stabil olduğu durumda ise vajinal doğum tercih edilebilir.

Doğum sonrasında anne ve bebek teması sağlanmalıdır. Anne ile yakın temas, bebeğin gelişimi ve güvende hissetmesinde oldukça önemlidir. Bu nedenle annenin Covid-19 hastası olması teması engellenmemelidir. Uygun önlemler alınarak anne bebek ilişkisi kurulabilir. Burada önemli olan annenin bebek ile temas öncesi el hijyenini sağlaması ve temas sırasında maske takmasıdır. Doğum sonrası dönemde hastalar mümkünse tek kişilik odalarda tutulmalıdır. Annenin ağrı kesici ihtiyacı duyması halinde ilk tercih asetaminofen (parasetamol) olmalıdır.

Anne ve bebeğin sağlığı açısından hastane ve evde hasta ziyareti yapılmamalıdır.
Gebelikte koronavirüs enfeksiyonu, genellikle hafif atlatmak ile birlikte yakından izlenmesi gereken bir durumdur. Hamilelerin, gerekli tüm önlemleri alarak coronavirüs ile enfekte olma riskini en aza indirgemeleri gerekir. Virüsü vücuda almış ve Covid-19 hastası olmuş gebeler ise sağlık kuruluşlarına başvurmalı ve gereken tedaviyi almalıdır. Hamilelerin, pandemi nedeniyle doktor randevularını aksatmamaları tavsiye edilir. Hem anne hem de bebek sağlığı tüm gebelik süresince yakından takip edilmelidir.

Koronavirüs ve hamilelik ile ilgili merak ettiğiniz konuları Grup Florence Nightingale Hastaneleri’nin uzman ekibine sorabilir, sorunuzla ilgili öneriler isteyebilirsiniz. Bize ulaşmak için web sitemizde yer alan iletişim formunu kullanabilirsiniz.