El tiremesi, stres, fiziksel yorgunluk, öfke, heyecan, korku gibi duyguların neticesinde oluşabileceği gibi pek çok farklı nörolojik hastalığa bağlı olarak da görülebilir. Sıkça sorulan; "El tiremesi neden olur, nasıl tanı konur, tedavisi var mıdır?" gibi soruları yanıtlamadan önce "El titremesi nedir?" sorusunu cevaplamak gerekir.
El Titremesi Nedir?
Tremor ya da halk arasında bilinen tanımıyla titreme hastalığı, vücudun yalnızca bir bölümünde görülebileceği gibi bir ya da daha fazla uzvunda (el, kol, bacak, baş, çene, ses telleri) da görülebilir. Özellikle el titremesi kişinin günlük hayatını etkileyerek yaşam kalitesini düşüren bir rahatsızlıktır. Tüm yaş gruplarında görülebilen el titremesi, pek çok farkı hastalık türüne bağlı olarak da oluşabilir.
Fizyolojik tremor diye tanımladığımız durum her yaştaki bireyde normal kas kasılması ile sonucu ortaya çıkan parmaklarda ellerde olan belli belirsiz titremedir. Ancak bazı durumlarda bu titreme belirgin hale gelir ve o zaman bu titremeye "Artmış fizyolojik tremor " ismi verilir. Bu durum özellikle kişi heyecanlanınca, kaygılanınca, korkunca ya da sinirlenince gelişebilir. Hipoglisemi ya da tiroid bezinin fazla çalışması gibi metabolik bozukluklarda, aşırı çay ve kahve tüketimine baglı olarak fazla miktarda kafein vücuda girince ya da yoğun alkol alan kişilerde içmedikleri dönemde gelişen alkol yoksunluğu sırasında da oluşabilir. Gün içinde aşırı yorgunluk, kullanılan bazı ilaçların yan etkisi olarak da görülebilen " Artmış fizyolojik tremor" dediğimiz el titremesi şikayeti mevcut durumun ortadan kalkmasıyla kendiliğinden geçer.
Esansiyel tremor dediğimiz hastalık ise en sık görülen hareket bozukluğudur. İlerledikçe ve özellikle ellerde olunca kişinin günlük yaşamını etkiler hale gelir. Genellikle vücudun bir tarafında başlar ve zaman içinde ilerleyerek karşı tarafta da görülmeye başlar. Bu tip titreme genellikle kişi hareket ederken ya da titreyen bölge yerçekimine karşı bir pozisyonda durursa görülür. Kişi sakin dururken, uykuda ve genellikle istirahat halinde görülmez.
Esansiyel tremor çoğunlukla ellerin titreme şikayeti ile başlar ancak bacak, baş ve ses tellerinde de görülebilir. Büyük oranda yaşlılık döneminde ortaya çıkan esansiyel tremor, ergenlik döneminden sonra ya da orta yaşlarda da görülebilir. Erken yaşlarda ortaya çıkan kişilerin yarısından fazlasında ailelerinde de bu tip titreme görülmektedir. Esansiyel tremora ait belirtiler, yukarıda bahsedilen fizyolojik tremoru da arttıran durumlarda artış gösterir, ilerlemiş vakalarda günlük yaşam aktivitesi oldukça kısıtlanabilir. Bu kişiler için parmakların ince hareketi gerektiren, yazı yazmak, düğme iliklemek, tepsi taşımak, bardaktan su içmek, fincandan kahve içmek, yemek yemek gibi durumlar giderek zorlaşmaya başlar.
El Titremesi Başka Hangi Tipleri Vardır?
El titremesinin yukarıdaki anlatlan tiplerinden farklı olarak birçok alt grubu vardır.
Fonksiyonel el titremesi genellikle heyecan, stres, korku gibi duygulara bağlı olarak oluşur. Kişiden kişiye farklılık gösteren bu durum, zaman zaman aile içinde ya da iş hayatında ortaya çıkan stres ve gerilim gibi nedenlere bağlı olarak da görülebilir. Bu tip titreme kadınlarda daha fazla gözükür ancak dikkat edilmesi gereken konu, stres altında artan fizyolojik ya da esansiyel tremordan ayırt edilmesidir.İstirahat tremoru ise, en sık ellerde, kol ve bacakların uç kısımlarında görülür. Kişinin hareketsiz, dikkatini başka bir yere vermiş, titreyen vücut bölgesinin yer çekimi etkisinde olmadığı gevşemiş haldeyken ortaya çıkar. Genellikle para sayma ya da hap yapma şeklinde bir harekettir. Kişi durumu fark edip elini/ kolunu ya da titreyen vücut bölümünü hareket ettirince tipik olarak kaybolur. Bu tip titreme Parkinson hastalığı ya da parkinsonizme yol açan durumlarda ortaya çıkar.
İntansiyonel tremor ise kişi hareket ederken bir hedefe ulaşırken ortaya çıkan titremedir. Genellikle beyincik ile ilgili hastalıklarda ortaya çıkar. Test olarak bakıldığında kişi parmağı ile burunun ucuna dokunmak istediğinde titreme hedefe yaklaşırken artmaya başlar.
Ses tremorunda ise hasta konuşurken sesinde titreme olarak ortaya çıkar.
Distonik tremor hızlı kas kasılması ile ortaya çıkan, kasların bükülme dönme şekilde kasılması sırasında eşlik eden titreme şeklidir. Boyun ve ense kaslarında ortaya çıkarsa baş bölgesinde sağa sola doğru ritmik olmayan titreme gözükür
Periferik nöropatiye bağlı tremor denildiğinde sinir ucu hasarı sonucunda el, kol, ayak ya da bacaklarda görülen titreme şeklidir. Ayrıca daha nadir görülen tremor tipleri de vardır.
El Titremesi Olan Kişi Ne Yapmalıdır?
İstensiz el titremesi dendiğinde akla ilk gelen rahatsızlık Parkinson hastalar olsa da her titreme Parkinson hastalığına bağlı olarak ortaya çıkmaz. Yukarıda da belirtildiği gibi en sık görülen titreme şekli "Esansiyel Tremor"dur. Bu nedenle el titremesi şikayeti olan kişinin ilk yapması gereken Nöroloji uzmanına başvurmasıdır. Nöroloji uzmanı öncelikle hastanın öyküsünü dinler, muayene edip gerekli tetkikleri planlayarak tanıyı koyar ve tedaviye başlar.
Tanı İçin Hangi Testler Yapılmaktadır?
Gerekli durumlarda istenen tetkikler arasında kan tahlili, manyetik rezonans (MRI) inceleme, EMG (elektrik uyarana kasların verdigi yanıtların tespit edildi inceleme) ile titremenin frekans ölçümümü yapılması sayılabilır. Bu aşamada elde edilen bulgular ışığında, hekim uygun görürse ileri tetkiklerin yaplması gerekebilir. El titremesine yol açan hastalığın belirlenmesi ile birlikte kişiye tanı koyulur ve uygun tedaviye başlanır.
Nasıl Tedavi Edilir?
El titremesinin pek çok farklı nedeni olduğu için tedavisinin de tek bir yolu yoktur. Başka bir deyişle el titremesi tedavisi, altta yatan rahatsızlığa bağlı olarak farklılık gösterir. İlk olarak tremora neden olabilecek etkenler mümkün olduğunca tedavi edilmeli veya ortadan kaldırılmalıdır. Aynca "semptomatik" tedavi olarak verilen ilaçlar, hasta kullandığı sürece fayda sağlar. Esansiyel tremor hastalarında ilaçla tedavi yanıtı yetersiz ise uygun hastalara cerrahi tedavi yapılarak yüz güldürücü sonuçlara ulaşılabilir. Parkinson hastalığındaki titremede de ilaç yanıt yetersiz kaldığına ve hastalığın diğer bulgularu da ilerlediğinde uygun seçilmiş hastalara cerrahi tedavi yapılabilir.
Distonik tremoru olan kişilere distoni tedavisinde oldukça yarar sağlayan Botulinum toksin uygulaması yapılmaktadır. Distoni azaldığında tremor da büyük oranda düzelir.
Her tremor tipinin tedavisi ve seyri kişiden kişiye değiştiği için, hekim kontrolünde kişiye uygun tedavinin planlanması, yeni çıkan tedavi yöntemlerinin uygulanması açısından hastaların düzenli poliklinik takiplerinde olmaları önerilmektedir.
Randevu Alın
E-Sonuç
Sizi Arayalım