Dolaşım Sistemi Hastalıkları Nelerdir?

Bedenin yaşamsal faaliyetlerini sürdürebilmesinde dolaşım sisteminin görevi büyüktür. Dolaşım sistemi önce kalbin kendisine, sonra diğer tüm dokulara kanı taşıyarak hücrelerin beslenmesini sağlar. Kan aracılığıyla besin ve oksijen taşımasının yanı sıra boşaltım organlarına da amonyak ve karbondioksit gibi atıkları taşır. Dolaşım sisteminin merkezinde yer alan kalbin çalışması durduğunda, dakikalar içinde beyin de dahil olmak üzere pek çok organda hasar oluşacağından hayati öneme sahiptir.

Dolaşım Sistemi Hastalıkları Nelerdir?

Dolaşım sistemi hastalıkları, kalp, kan basıncı, atar, toplar ve kılcal damarlar gibi dolaşım sistemi ile alakalı yapılarda görülen hastalıklardır. Dolaşım, tüm vücuttaki hücrelerin oksijenini ve beslenmesini etkilediğinden bu sistemde görülen hastalıklar tüm vücudu etkileyen hayati hastalıklardır.

Ateroskleroz

Ateroskleroz yani damar sertliği, damar çeperlerinin kalınlaşması sonucu damarın esnekliğini kaybetmesidir. Damar çeperinin kalınlaşması, çoğunlukla yağ biriminden kaynaklanırken bazı durumlarda hiyalin veya kalsiyum birikiminden de oluşabilir. Ateroskleroz vücuttaki herhangi bir damarda görülebilen ciddi bir hastalıktır. Beyin ve kalp gibi hayati organların çevresinde görüldüğünde tedavisi önem arz eder.

İnme

İnme yani bir diğer adıyla felç, beyne giden kan akışı azaldığında veya beynin bir bölümüne giden kan akışı kesildiğinde oluşur. Kan akışı olmadığında kan ile taşınan oksijen ve besin taşınmayacağından beyin hücreleri ölmeye başlar. Beynin kan ulaşmayan kısmına göre, oluşan inme vücudun tek tarafında veya tamamında görülebilir. İnme, acil müdahale edilmesi gereken bir durumdur çünkü müdahale edilmediğinde hücre ölümü artacağından geçici veya kalıcı hasarlar oluşabilir. İnme, damar tıkanıklığı, pıhtı atması veya damar yırtılmasından kaynaklı gerçekleşir.

Hipertansiyon

Vücutta taşınan kanın damarlara uyguladığı basınç yüksek olduğunda hipertansiyon oluşur. Kan basıncını yani tansiyonu, kalbin pompaladığı kan miktarı ve damarların darlığı etkiler. Kalp kasıldığında ölçülen basınç sistolik basınç, kalp gevşediğinde oluşan basınç ise diastolik basınçtır. Büyük tansiyon adı verilen sistolik basıncın normal değeri 12, küçük tansiyon adı verilen diastolik basıncın normal değeri 8 olarak kabul edilir. Hipertansiyon durumunda basınç arttığından bu değerler de yükselir. Beslenmede fazla tuz tüketimi, sodyum fazlalığı ve potasyum azlığı vücutta tutulan sıvı miktarını arttıracağından basıncı yani tansiyonu da artırır.

Koroner Arter Hastalığı

Koroner arter hastalığı, kalbin beslenmesi bozulduğunda oluşan, kalp krizine neden olabilecek tehlikeli bir hastalıktır. Kalbi besleyen koroner arter damarındaki bir tıkanıklık veya daralma sonucu oluşur. Koroner arter hastalığı, genetik nedenlerle oluşabileceği gibi beslenme alışkanlıkları veya yaşam tarzından kaynaklı da oluşabilir.

Kalp Yetmezliği

Kalp yetmezliği, kalbin çeşitli nedenlerle hasar görmesi sonucu işlevini yerine getirememesidir. En çok karşılaşılan sebebi, kalp kasının hasarı sonucu vücuda yeterince kan popalayamamasıdır. Kalp kası hasarı haricinde kalp kapakçığı bozukluğu, hipertansiyon ve doğuştan gelen kalp hastalıkları da kalp yetmezliğine neden olabilir. Kalp yetmezliği durumunda hücrelere yeterince kan ve oksijen taşınamadığından halsizlik ve nefes darlığı görülür.

Kardiyomiyopati

Kardiyomiyopati, miyokard denilen kalp kasının hasarı sonucu oluşan hastalıktır. Kalp kasının hasar görmesinin sebebi kalp ile alakalı bir rahatsızlıktan kaynaklanıyorsa primer kardiyomiyopati, kalp dışı diğer organlardaki bir hasardan kaynaklanıyorsa sekonder kardiyomiyopati olarak adlandırılır. Kardiyomiyopati, kalbin olması gerektiği gibi işlevini yerine getirememesine neden olur.

Kardiyak Ritim Bozukluğu

Normal şartlarda kalp atımı dakikada 60 ila 100 arasında değişiklik gösterirken kardiyak ritim bozukluğunda bu değerler çok düşük veya yüksek olabilir. Aritmi denilen kalp ritim bozukluğu, kalp ile alakalı olsun olmasın pek çok rahatsızlıktan kaynaklanabilir. Kalp atışı olması gerekenden yüksek olduğunda taşikardi, çok yavaş olduğunda ise bradikardi oluşur. Kalpte oluşan düzensiz ritim, kişinin nefes darlığı, baş dönmesi ve çarpıntı yaşamasına neden olur.

Kalp Kapağı Hastalıkları

Kalbin odacıkları arasında yer alan kalp kapakları açılıp kapanarak kan akışının olması gerektiği gibi ilerlemesini sağlar. Kalp kapakları doğuştan dar olabilir veya sonradan işlevini yitirmeye başlayabilir. Kalp kasılıp gevşediğinde hareket eden kapaklar olması gerektiği gibi çalışmadığında ciddi dolaşım sorunlarına neden olur.

Vaskülit (Damar İltihabı)

Vaskülit, damarlarda görülen bir enfeksiyon sonucu damarların hasar gördüğü ve inceldiği hastalıktır. Bu damar enfeksiyonu, ilaç kullanımından, bağışıklık sistemi hastalıklarından veya vücuttaki herhangi bir enfeksiyondan kaynaklanabilir.

Dolaşım Sistemi Hastalıkları Belirti ve Bulguları Nelerdir?

Dolaşım sistemi hastalıklarının çeşidine göre farklı belirti ve bulgular görülür. Belirtiler arasında en çok görülen göğüs ağrısı, nefes darlığı, öksürük, uyuşma, soluk bir cilt, soğuk bir ten, çarpıntı ve ödem yer alır. Bazı durumlarda hemoptizi adı verilen kanlı balgam, senkop yani geçici bilinç kaybı ve ateş durumu görülebilir. En önemli ayırt edici belirti, angina pektoris yani kalp kasının iskemisi sonucu oluşan göğüs ağrısıdır. Göğüste ağrı hissedildiğinde ve nefes darlığı olduğunda ciddi kalp rahatsızlıklarından kaynaklanabileceği için doktora başvurulmalıdır.

Dolaşım Sistemi Hastalıkları Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Dolaşım sisteminde oluşan hastalıklar, var olan rahatsızlığa göre farklı şekillerde tedavi edilir. Dolaşım sistemi hastalıklarının bir kısmı ve tedavi yöntemleri şöyle sıralanabilir:

• Ateroskleroz: Aterosklerozun derecesine göre uygulanacak tedavi yöntemleri değişir. Öncelik ilaç tedavisine verilir, ilaç tedavisi yeterli olmadığında stent uygulaması yapılır. Tıkanıklığın derecesi büyük olduğunda cerrahi operasyonla damar değişimi gerekebilir.
• İnme: Oluşan inme pıhtıdan kaynaklanıyorsa pıhtı açıcı ilaçlarla veya trombektomi denilen pıhtı çıkarma operasyonu ile müdahale edilir. Eğer inme damardaki daralmadan kaynaklı ise anjiyoplasti veya stent uygulaması yapılarak damar genişletilir.
• Hipertansiyon: Hipertansiyon tedavisinde tansiyonu düşürmek için kullanılan farklı ilaç grupları bulunur. Bu gruplar tek başına veya birbirleriyle kombine olarak hastaya reçete edilir. Ayrıca kişi beslenmesine dikkat ederek tuzlu ve yağlı besinler tüketmemelidir.
• Koroner Arter Hastalığı: Koroner arter hastalığının tedavisinde pıhtı oluşumunu engelleyen kan sulandırıcılar ve damar tıkanıklığını azaltmak için kolesterol ilaçları kullanılır. İlaç tedavisinin yeterli olmadığı durumlarda stent uygulaması veya bypass yapılır.
• Kalp Yetmezliği: Kalp yetmezliğinin sebebine ve derecesine göre uygulanacak tedavi yöntemine karar verilir. Kalp yetmezliği tedavisinde kullanılan tedavi yöntemleri; ilaç tedavisi, bypass, kapak değişikliği, kalp pompası, kalp pili ve kalp naklidir.
• Kardiyomiyopati: Kardiyomiyopati tedavisinde hastalık şiddetli seyretmiyorsa ilaç tedavisi uygulanır. Eğer hastada kalp yetmezliği bulguları görülüyorsa kalp pili uygulaması gerçekleştirilebilir.
• Kardiyak Ritim Bozukluğu: Aritmi durumunda genellikle ritim düzenleyici ilaçlar ile tedavi uygulanır. Bazı durumlarda kateter ablasyonu adı verilen elektrofizyolojik tedavi veya cerrahi operasyonla tedavi gerçekleştirilebilir.
• Kalp Kapağı Hastalıkları: Kalp kapakları hasarlı olduğunda işlevini yerine getirmediğinden kapak onarımı veya kapak değişimi ile tedavi gerçekleştirilir. Kapak onarımında kapağı destekleyici dokular yerleştirilirken kapak değişiminde ise biyolojik ve mekanik kapaklar yerleştirilir.
• Vaskülit (Damar İltihabı): Vaskülitin tedavisinde öncelik, damar iltihabına neden olan hastalığın tedavi edilmesidir. Sonrasında ilaç tedavisi ile vaskülit kontrol altına alınır. Bazı durumlarda ilaç tedavisi yeterli olmaz ve ameliyatla damar değişimi gerekebilir.

Dolaşım Sisteminin Sağlığını Korumak İçin Nelere Dikkat Etmeliyiz?

Sağlıklı bir dolaşım sistemi için ilk olarak sağlıklı beslenmek gerekir. Üç beyaz olarak anılan tuz, şeker ve undan uzak durulması önerilir. Doymuş yağlar olan hayvansal yağlar ve katı yağlardan uzak durmak, sigara ve alkol kullanmamak, tahıllar, baklagiller, sebze ve meyveler gibi vitamin ve mineral değeri yüksek besinler tüketmek gerekir. Kalp damar sağlığı için bir diğer önemli konu yeterli egzersiz yapmaktır. Haftada en az 3-4 gün egzersiz yaparak kondisyonu arttırmak, dolaşım sistemi sağlığına katkı sağlar. Ayrıca kiloya dikkat etmek, diş eti sağlığına önem vermek, düzenli uyku uyumak ve stresten uzak durmak, kalp damar sağlığı için yararlıdır.Dolaşım sistemi sağlığınızdan endişe ediyorsanız ihmal etmeden doktorunuza başvurup gerekli önlemleri alınız.