Diş sağlığı kişinin, hayat kalitesini ciddi manada etkileyen faktörlerden biridir. Toplumda görülen yaygın diş problemleri arasında, diş eti kanamaları önemli bir yer tutar. Ağız hijyeni alışkanlıkları ile ilişkili olabildiği gibi, çeşitli sağlık sorunlarını da haber verebilen diş eti kanamaları ciddiye alınmalı ve uygun tedavi tedbirleri hassasiyetle uygulanmalıdır.
Diş Eti Kanaması Nedir?
Diş eti veya gingiva; ağız içinde çene kemiklerinin üzerini dolduran ve dişlerin çevresini sararak destek ve bariyer görevi gören mukoza dokusudur. Dudak ve yanak mukozasının aksine, üzerinde bulunduğu kemik dokularına sağlamca yerleşerek gıdaların öğütülmesine yardımcı olarak, artıkların diş ve çevresindeki kemikle bağlantılı periodontal bölgelere geçişini engeller. Sağlıklı kişilerde hafif mercan pembesi rengindedir.
Diş etleri ağız içindeki yapıların beslenmesini sağlayan kan damarlarınca oldukça zengin bir bağ dokuya sahiptir. Bu nedenle çeşitli durumlarda diş eti dokusu zayıflar veya hasar görürse; bağ dokusunda bulunan damarlar zedelenerek diş eti kanamalarına neden olur
Diş Eti Kanaması Nedenleri Nelerdir?
Diş eti kanamaları sağlıklı bireylerde fizyolojik durumlarda meydana gelebileceği gibi, ciddi sağlık sorunlarının habercisi olarak da ortaya çıkabilir. Bu doğrultuda, diş eti kanamalarına neden olan durumlar aşağıdaki gibi özetlenebilir:
- Ağız hijyeni alışkanlıkları; en sık görülen diş eti kanaması sebeplerindendir. Bu anlamda aşırı sert diş fırçası kullanmak, yanlış ve basınçlı diş fırçalaması yapmak veya yeterli ağız hijyeninin sağlanmaması, düzenli diş fırçalanmaması, alışılmayan diş sağlığı uygulamalarında değişikliğe gidilmesi, farklı diş sağlığı ürünleri kullanılmaya başlanması gibi çok çeşitli sebepler nedeniyle diş etleri zarar görerek kanayabilir.
- Takma dişler veya protezler; ağız yapısına uygun olmadığı takdirde diş etlerine zarar vererek kanamalara yol açar.
- Gebelik: Gebelikte hormonal değişiklikler nedeniyle diş etlerinde ödem ve kanlanma artışı meydana geldiğinden diş eti kanamalarına yatkınlık oluşur.
- Gingivit; diş etinin iltihaplanması anlamına gelir. Bu anlamda çeşitli sebepler nedeniyle diş etlerinin iltihaplanması durumunda diş eti kırılgan hale gelerek kanamaya müsait olur.
- Periodontit; dişin çevresindeki çene kemiklerine ve diş etine bağlantısını sağlayan periodontal dokunun iltihaplanmasıdır. Diş çürükleri veya gingivit sebebiyle buranın iltihaplanması, bu bölgedeki damarların hasar görmesi nedeniyle kanama ile sonuçlanabilir.
- Kanama bozuklukları; özellikle hemofili hastalığı veya kandaki trombosit sayısının düşüklüğü gibi çeşitli sebepler nedeniyle kanamaya yatkın olanlarda basit bir gıda alımı sonrası dahi yoğun diş eti kanaması meydana gelebilir.
- Diyabet veya şeker: diyabet veya şeker hastalığında diş etleri normal doku özelliklerini kaybederek kanamaya yatkın hale gelir.
- Vitamin eksiklikleri; özellikle C ve K vitaminlerinin eksikliklerinde diş etleri zarar gördüğünden diş eti kanaması için risk faktörüdür. C vitamini dişlerin bağlantı dokuları, çene kemikleri ve diş eti sağlığında vazgeçilmezdir. K vitamini eksikliğinde ise kanama bozukluğu gelişir.
- Beslenme alışkanlıkları; diş ve diş etlerine zarar verecek özellikteki kabuklu veya sert gıdaların yanlış tüketilmesi sonucu diş eti kanamaları gelişebilir.
- Sigara kullanımı: Sigara kullanımı diş eti dokusunun hasar görmesine ve kanamaya yatkın hale gelmesine neden olur.
- Kan hastalıkları: Lösemiler gibi kan hastalıklarında trombosit sayısı ciddi düşerek kanamaya yatkınlık meydana getirir.
- Karaciğer veya böbrek yetmezliği: karaciğer veya böbrek yetmezliği gibi kronik hastalıklar kanama bozukluğu oluşturur.
- İlaç yan etkileri; özellikle aspirin veya kumadin gibi kan sulandırıcı ilaçlar başta olmak üzere, çeşitli ilaçların kanama bozukluğu yapıcı yan etkileri bulunur.
Diş Eti Kanamasına Hangi Belirtiler Eşlik Edebilir?
Diş eti kanamaları, çeşitli diş ve ağız problemlerine eşlik edebilir veya ilk ortaya çıkan belirtisi olabilir. Bu anlamda diş eti kanamaları aşağıdaki diğer belirtiler ile beraber meydana gelebilir:
- Ödemli, şişmiş ve kızarmış, hassas diş etleri
- Diş eti kanaması ve çekilmesi, diş ile diş etinin ayrışması
- Dişin hareket etmesi veya gevşemesi
- Isırık yapısında bozulma, ısırıldığında dişlerin üst üste binme biçiminde değişme veya tam kapanmama (maloklüzyon)
- Diş ile diş eti arasında plak, tartar veya iltihap gelişmesi
- Çiğneme esnasında ağrı
- Diş hassasiyeti
- Parsiyel protezlerin tam oturmaması
- Diş fırçalama sonrası giderilemeyen ağız kokusu
Diş Eti Kanaması Nasıl Geçer?
Diş eti kanaması tedavisi, öncelikli olarak altta yatan sebebe yönelik planlanır. Bununla birlikte, diş eti kanamalarının önlenmesi evde uygulanacak birtakım tedbirlerle mümkündür. Bu anlamda 'Diş eti kanaması nasıl önlenir?' sorusuna cevaplar ve diş eti kanamasına çözümler, aşağıdaki gibi sıralanabilir:
- İyi bir ağız hijyeni önlem ve tedavide esastır. Burada dikkat edilmesi gereken noktalar, günde en az 2 kez ve iki dakika süre boyunca doğru ve düzenli diş fırçalama alışkanlığı kazanmak, günlük diş ipi kullanmak ve ağız hijyenini bozacak davranışlardan kaçınmaktır. Bu sayede, diş ve çevresindeki dokularda plak oluşumu ve iltihaplı hastalık gelişme riski azalacaktır.
- Kişilerin ağız yapısına uygun sertlik ve tasarımda diş fırçasını tercih etmesi gerekir. Özellikle ödemli diş eti şikayeti olanların yumuşak diş fırçalarını tercih etmesi tavsiye edilir. Alternatif olarak, elektrikli diş fırçaları da etkili ağız hijyeni sağlamak için kullanılabilir.
- Azami ağız hijyenini sağlamak için, antiseptik ağız yıkama suları da kullanılabilir. Bu sayede plak gelişim riski en düşük seviyeye getirilmiş olur.
- Diş eti kanaması ve şişmesi birbiriyle yakın ilişkili olduğundan, tuzlu ılık bir suyla gargara yapılması, ödemli diş etlerinin giderilmesine yardımcı olarak diş eti kanama riskini azaltabilir.
- Takma diş veya protez kullananlarda diş eti kanaması meydana geldiğinde, uzman bir diş hekimine başvurarak aparatın ağız yapısına uygun olup olmadığı değerlendirilmelidir.
- Yıllık diş hekimi muayenesine gitmek, diş ve ağız sağlığını korumak adına oldukça önemlidir.
- Beslenme alışkanlığına dikkat ederek, diş ve ağız sağlığı bozabilecek kıvamda, sertlikte veya sıcaklıkta gıda tüketiminden kaçınılmalıdır. Bunun yanında, karbonhidrat veya şeker yönünden zengin gıdaların tüketilmesi, ağızda zararlı mikroorganizmaların artışına ve diş eti iltihabı riskinin artmasına yol açacağından, mümkün olduğunca bu yönden fakir bir beslenme düzeni alışkanlığının kazanılması son derece önemlidir.
- Bol sıvı alınması, ağız içi mikroorganizmaların çoğalmasını önlemede bir başka önemli noktadır. Bol su içilmesi, tükürük salgısını uyararak ağız kuruluğunun ve dolayısıyla iltihaplanmanın önüne geçer.
- Sigara ve alkol gibi ağız sağlığını bozan alışkanlıklar terk edilmelidir.
- Vitamin eksikliklerinin oluşmaması için, C ve K vitamini bulunduran gıdaların tüketilmesi önerilir. Bu anlamda limon, portakal ve greyfurt gibi narenciye meyveleri ve suları, brokoli, çilek, domates ve patates C vitamininden zengindir. Ispanak, marul, pazı, su teresi, soya fasulyesi, zeytinyağı ve kanola yağı ise bol miktarda K vitamini içerir.
- Uykuda diş eti kanaması ile karşılaşılması durumunda, altta yatan gingivit, periodontit gibi diş eti hastalıkları veya uyku sırasında çene kaslarının kasılarak dişin bası ve travmaya maruz kalması gibi sağlık sorunlarından şüphelenilir. Bu anlamda, böyle bir şikayetin varlığında yetkin bir diş hekimine başvurulması gerekir.
- Belirli durumlarda “Diş eti kanamasının kalp ile alakası var mı?” sorusu akla gelebilir. Diş eti kanamaları giderilmediği takdirde, ağız içi mikroorganizmaların miktarında artış ile beraber, özellikle kalp kapak problemi olan kişilerde enfektif endokardit gelişme riski ciddi artış gösterir. Bu nedenle, kalp kapak problemi gibi enfektif endokardit riski yüksek hastaların diş eti problemlerine daha hassasiyetle yaklaşmaları oldukça önemlidir.
- Bu önlemlerden farklı olarak, altta yatan bir diş eti problemi varlığında, yetkin bir diş hekimi tarafından ağız muayenesi yapılmalı, tespit edilen soruna yönelik uygun tedaviye başlanmalıdır. Bu doğrultuda, gingivit veya periodontit gibi iltihabi problemlerde antiseptik ağız gargaraları ve antibiyotik tedavisi reçete edilebilir. Ayrıca, iltihabi bölgenin temizlenmesi ve gerekirse cerrahi işlemler uygulanması da gündeme gelebilir.
- Diş eti kanamasına neden olan kanama bozukluğu, kronik hastalıklar, diyabet gibi sistemik problemlerde ise, uzman bir hekim tarafından değerlendirilmek üzere sağlık kuruluşuna başvurmak gerekir.
Diş Eti Kanaması Nasıl Durdurulur?
Diş etinin maruz kaldığı travmaya bağlı kanamalarda, kanama bölgesine soğuk kompresyon uygulanması kanamanın giderilmesinde faydalıdır. Doğrudan dokuya temas etmeyecek şekilde buz veya soğutulmuş havlunun, kanama bölgesine 20 dakika kadar uygulanması yeterli olacaktır.
Diş eti kanaması ile ilgili merak ettiğiniz konuları Grup Florence Nightingale Hastaneleri’nin uzman ekibine sorabilir, sorunuzla ilgili öneriler isteyebilirsiniz. Bize ulaşmak için web sitemizde yer alan iletişim formunu kullanabilir ya da 444 0436 numaralı telefonu arayabilirsiniz.
Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Tanı ve tedavi için mutlaka doktorunuza başvurunuz.