D Vitamini Nasıl Kullanılmalı?

İnsan sağlığı için oldukça önemli olan, vücutta yeteri kadar bulunması gereken vitaminler, birçok biyokimyasal işlevin gerçekleşmesinde ve vücut düzeninin korunmasında rol oynar.

D Vitamini Nedir ?

Bazı vitaminler organizma tarafından sentezlenebilirken, bazı vitaminlerin dışarıdan alınması gerekir. D vitaminin de önemli bir kısmı vücut tarafından sentezlenebilen, fakat eksikliğinde bazı rahatsızlıklara sebep olan, metabolizmada birçok görevde yer alan bir vitamindir. Vücudun yeterli sentezleyemediği vitaminlerin ana kaynağı tüketilen besinlerdir. Vücudun ihtiyaç duyduğu vitamin ve mineraller özellikle yeşil bitkilerden ve hayvansal gıdalardan elde edilir. Vitaminlerin eksikliği, metabolizmanın çalışmasını etkileyerek birçok hastalığa sebep olabilir. Yetersiz ve dengesiz beslenen kişilerde vitamin ihtiyacının karşılanması için ilaç takviyelerine başvurulur.  

• D vitamini, yağda çözünen vitaminler arasında yer alan, hormon benzeri görevlere sahip bir steroldür.
• D vitamini, kalsiferoller olarak da adlandırılır.
• D vitamininin iki farklı formu bulunur. D2 (ergokalsiferol) ve D3 (kolekalsiferol). 
• D2 (ergokalsiferol) formu, daha çok bitki ve mantarlarda vardır. D2 formu, ergosterolün güneşten gelen UV-B ışınları ile oluşur. 
• D3 (kolekalsiferol) formu ise derinin epidermis tabakasında bulunan dehidrokolestreolün (provitamin) previtamin D3’e dönüşmesi ve UV-B ışınları sayesinde meydana gelir. 
• Her iki form da benzer yolla elde edildiğinden D vitamini başlığı altında adlandırılır. Sentezlenen D vitamininin büyük bir kısmı yağ dokusunda depolanır. D vitaminin yağ dokusunda insana 3-4 ay yetecek kadar depolanabileceği bilinir.
   

D Vitamini Ne İşe Yarar ?

D vitamininin vücutta birçok önemli işlevi bulunur.

• Kas ve kemik sağlığı için gereklidir. Kalsiyumun böbreklerden emilerek kemik sağlığına katkı sağlar ve osteoporoz engeller.
• Bağışıklık sistemi için önemlidir. Astım, romatoid artrit, crohn hastalığı, Multipl Skleroz (MS) hastalığı gibi immün hastalıkların önlenmesinde rol oynar.
• Normal ve kanser hücrelerinin büyümesini kontrol ederek özellikle kolon ve meme kanseri oluşumunu engeller.
• İnsülin sentezini uyararak tip 2 diyabetin önlenmesinde ve tedavisinde görev alır.
• Cilt sağlığı için oldukça önemli olan D vitamini, sedef hastalığı gibi deri hastalıklarının tedavisinde kullanılır.
• Kolesterolü düşürerek kalp hastalıklarını engeller.
• Depresyon gibi ruhsal rahatsızlıkların tedavisinde yararlanılır.
• Kan pıhtılaşma faktörlerinin sentezinde görev alır.
   

D Vitamini Eksikliği Nedir ?

D vitamini temel kaynağı güneş ve besinlerdir. Bu nedenle özellikle kapalı ortamda çalışanlar, açık tenliler, yaşlılar ve beslenme bozukluğu olan kişilerde D vitamini eksikliği görülebilir.
D vitamini eksikliği olan kişilerde,

• Yorgunluk halsizlik
• Kemik ve eklem ağrıları
• Değişken ve depresif ruh hali
• Sık sık enfeksiyon geçirme
• Sürekli üşüme
• Tırnak ve saç dökülmesi, gibi belirtiler görülebilmektedir.

   

D Vitamini Kaynakları Nelerdir ?

D vitamini en temel kaynağı güneştir. Gereksinim duyulan D vitamininin %90-95’i güneş ışınları sayesinde sentezlenir. 

• Somon, uskumru, sardalya gibi yağlı balıklar
• kefir, süt, yumurta, tereyağı, yoğurt
• mantar, brokoli, maydanoz
• fındık
• yulaf, ısırgan otu, avokado gibi besinler önemli D vitamini kaynakları olabilir.
   

Günlük D Vitamini İhtiyacı Nedir ?

Dünya Sağlık Örgütü tarafından, yetişkin bireylerde kandaki D vitamini seviyesine bakılmaksızın 400-800 IU/ gün D vitamini önerilir. Yenidoğan bebeklere 400 IU D vitamini takviyesi uygulanır.

• Çocuklar ve emziren kadınlar için 5mg (200 UI)
• 50 yaş altı için 5mg (200 UI)
• 51 - 65 yaş arası 10mg (400 UI)
• 65 yaş üstü 15 mg (600 UI) olarak tavsiye edilir.

Erişkinlerde D vitamini alımı için üst sınır günde 4000 IU, yeni doğanlar ve ilk yaş arasında ise 1000-1500 IU olarak belirlenmiştir. Yüksek dozda ve bilinçsizce kullanılan D vitamini ilaçları toksik etki oluşturacağı için, hekim kontrolünde alınması ve en uygun dozun belirlenmesi gerektiği unutulmamalıdır.

D Vitamini Hangi Saatlerde İçilir ?

Aldığınız vitamin takviyesinin türüne göre yemeklerden sonra tok karnına veya yemeklerden önce aç karna alınması önemlidir. 

• Suda çözünen vitaminler için aç karnına veya yemek aralarında alınması tavsiye edilirken 
• A, E, D ve K vitaminleri gibi yağda çözünen vitaminlerin tok karnına alınması gerekir.
• Bu vitaminlerin etkilerinin görülmesi için yağda çözülmesi gerekir. 
• Dolayısıyla D Vitamininin de alınması için en uygun zaman yemek sonrasıdır. 
• Bu sayede D vitamini ya da kolayca çözülür. Kan dolaşımına taşınır ve gerekli işlevleri yerine getirebilir.

   

D Vitamini Sabah Mı Yoksa Akşam Mı Kullanılır ?

D vitamini takviyesinin doğru zamanda kullanımı için kısıtlı çalışmalar bulunsa da yapılan bazı araştırmalar gece yemeklerden sonra alınan D vitamininin uyku düzenini etkilediğini gösterir. Sabah kahvaltıya eklenen D vitamini takviyesinin daha sonra alınmaya göre daha etkili olduğu görülür. Böylece her sabah kahvaltıdan sonra alınan ve alışkanlık haline getirilen D vitamini takviyesinin rutin olarak kullanımı da sağlanır.


D Vitamini Nasıl Kullanılır?


D vitamini damla, kapsül, ampul ve sprey olarak, sadece D vitamini ya da farklı minerallerle güçlendirilmiş formlarda kullanılabilir.

D Vitamini Hangi Vitaminlerle Birlikte Kullanılmalı ?

• Bazı araştırmalar yağda çözünen vitaminlerin birlikte alınmasının etkilerini güçlendirdiğini gösterir. 
• A ve K vitaminleri D vitamini ile kullanılabilir. Bu sayede özellikle birçok insanın yeterli alamadığı K vitamininin de metabolizmaya yeterli miktarda alınması sağlanır. K vitamini, D vitamini ile birlikte bir ekip olarak çalışır. K vitamini, kandan kemiklere kalsiyum geçişini sağlarken, D vitamini de kemiklerden kana kalsiyum geçişini sağlar. Bu işbirliği kan ve kemiklerdeki kalsiyum dengesini korur. Özellikle D2 ve K3 vitaminleri birlikte kullanılmalıdır.
• Metabolizma için gerekli olan magnezyum da D vitamini ile birlikte kullanılabilir.  
• Magnezyumun D vitamininin işlevi için yararlı olduğu bilinir.

   

D Vitamini Damla Ve D Vitamini Ampul Nasıl Kullanılır ?

• D vitamini besinlerle yeterli alınamadığı durumlarda D vitamini ilaç takviyelerine başvurulabilir.
• D vitamini ampuller, hekim tavsiyesi doğrultusunda oral yolla ya da intramüsküler (kas içi) enjeksiyon yoluyla alınabilir. Günlük D vitaminin gereksinimin karşılanmasının yanı sıra D vitamini damlaları tedavi amaçlı da kullanılır. Osteomalazi (kemik zayıflaması), hiperparatiroidizm ve kemik erimesi tedavisinde 6-12 hafta boyunca, kandaki D vitamini değerinize göre hekim tarafından bir tedavi protokolü uygulanır.
• D vitamini damla ise ağızdan oral olarak ya da besinlere damlatılarak kullanılabilir. 2005 yılından itibaren özellikle çocuklarda sık karşılaşılan raşitizmi önlemek için yeni doğan bebeklere 1 yaşına kadar günde yaklaşık 3 damla (400 UI) D vitamini ücretsiz olarak verilir.  D vitamini yoksunluğu veya yetersizliği olan yetişkinlerde ise, kandaki D vitamini değerinize göre günlük 5- 30 damla tavsiye edilir.
• D vitamin kapsül, kandaki D vitamini değerinize göre hekim tarafından önerilir ve yemeklerden yarım saat sonra bir bardak (200 ml) su ile içilebilir.
• Kanserden, bağışıklık (immün) sistemine, cilt hastalıklarından, kemik ve kas güçlenmesine kadar pek çok metabolik faaliyette rol alan D vitamini takviyesi kullanımı son yıllarda daha popülerdir.  Birçok insan yorgunluk, halsizlik gibi belirtilerin vitamin eksikliğinden kaynaklandığını düşünür. Bu düşünce de bilinçsiz vitamin kullanımını arttırır. Doktor önerisi olmadan reçetesiz vitamin kullanımının vücut için zararlı olacağı unutulmamalıdır.
• D vitamininin yanlış ve aşırı kullanımı böbreklerde kalsiyum çökmesine ve D vitamini zehirlenmesine neden olabilir.  D vitamini kullanımının hekim tavsiyesi doğrultusunda, yapılan testler ile gerekli dozlar belirlenerek uygulanması gerektiğini unutmayınız.
  
  D Vitamini kullanımı ile ilgili merak ettiğiniz konuları Grup Florence Nightingale Hastaneleri’nin uzman ekibine sorabilir, sorunuzla ilgili öneriler isteyebilirsiniz.