Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT) Nedir?

Bilişsel davranışçı terapi, yanlış veya olumsuz düşüncelerin farkına varmanıza yardımcı olur, böylece zorlu durumları daha net görebilir ve bunlara daha etkili bir şekilde yanıt verebilirsiniz.

BDT, duygusal zorlukları ele almak için yararlı bir araçtır. Örneğin, aşağıda verilen durumların çözümünde size yardımcı olabilir:

Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT) Nedir? Neden Uygulanır?

BDT, depresyon, travma sonrası stres bozukluğu (TSSB) veya yeme bozukluğu gibi ruh sağlığı bozukluklarının tedavisinde tek başına veya diğer tedavilerle kombinasyon halinde çok yararlı bir araç olabilir. Ancak BDT'den fayda sağlayan her bir bireyin akıl sağlığı sorunu olması gerekmez. BDT, bireylerin stresli yaşam durumlarını daha iyi yönetmeyi öğrenmesine yardımcı olacak etkili bir araç olabilir.

Bilişsel davranışçı terapi, çok çeşitli sorunları tedavi etmek için kullanılabilir. Genellikle tercih edilen türü psikoterapidir çünkü belirli zorlukları belirlemenize ve bunlarla başa çıkmanıza hızlı bir şekilde yardımcı olabilir. Genellikle diğer terapi türlerine göre daha az seans gerektirir ve bölümlendirilmiş bir şekilde yapılır.

• Akıl hastalığı ile ilgili durumları yönetme,
• Akıl hastalığı semptomlarının nüksetmesini önleme,
• Akıl hastalığını ilaç kullanmadan tedavi etme,
• Stresli yaşam durumlarıyla başa çıkma tekniklerini öğrenme,
• Duyguları yönetmenin yollarını belirleme,
• İlişki çatışmalarını çözme ve iletişim kurmanın daha iyi yollarını öğrenme,
• Keder veya kayıplarla başa çıkma,
• İstismar veya şiddetle ilgili duygusal travmanın üstesinden gelme,
• Tıbbi bir hastalıkla başa çıkma,
• Kronik fiziksel semptomları yönetme.

BDT ile iyileşebilecek zihinsel sağlık bozuklukları şunlar olabilir:

• Depresyon,
• Anksiyete bozuklukları,
• Fobiler,
• TSSB,
• Uyku bozuklukları,
• Yeme bozuklukları,
• Obsesif kompulsif bozukluk (OKB),
• Madde kullanım bozuklukları,
• Bipolar bozukluklar,
• Şizofreni,
• Cinsel bozukluklar.

Bilişsel davranışçı terapi, antidepresanlar veya başka diğer tedavilerle birleştirildiğinde en etkili sonucu verebilir.

BDT İle İlgili Riskler Nelerdir?

Genel olarak, bilişsel davranışçı terapi ile ilgili çok az risk vardır. Ancak bazen duygusal olarak rahatsız hissedebilirsiniz. Bunun nedeni, BDT'nin acı verici duyguları ve deneyimleri keşfetmenize neden olabilmesidir. Zorlu bir seansta ağlayabilir, üzülebilir veya öfkeli hissedebilirsiniz. Ayrıca fiziksel olarak tükenmiş hissedebilirsiniz.

Maruz kalma terapisi gibi bazı BDT biçimleri, kaçınmayı tercih ettiğiniz durumlarla örneğin uçma korkunuz varsa uçaklarla yüzleşmenizi gerektirebilir. Bu, geçici strese veya endişeye yol açabilir.

Bununla birlikte, yetenekli bir terapistle çalışmak her türlü riski en aza indirecektir. Öğrendiğiniz başa çıkma becerileri, olumsuz duyguları ve korkuları yönetmenize ve yenmenize yardımcı olabilir.

BDT’ye Nasıl Hazırlanmalısınız?

BDT'yi denemek için kendiniz karar alabileceğiniz gibi bir hekim ya da başka biri size bu terapiyi önerebilir. Nasıl başlayacağınız konusunda aşağıda bazı bilgiler verilmiştir:

Öncelikle bir terapist bulmalısınız. Bu konuda bir doktordan, arkadaşınızdan veya başka bir güvenilir kaynaktan öneri alabilirsiniz. Online araştırma yaparak da bir terapist bulabilirsiniz.

Terapi ile ilgili endişelerinizi gözden geçirin. İlk randevunuzdan önce hangi konularda çalışmak istediğinizi düşünün. Bunu terapistinizle de çözebilirsiniz, ancak önceden bu konu üzerinde düşünmek bir başlangıç noktası olabilir.

BDT’den Ne Beklemelisiniz?

Bilişsel davranışçı terapi birebir, aile üyeleriyle veya benzer sorunları olan kişilerle gruplar halinde yapılabilir. Özellikle az sayıda ruh sağlığı merkezine sahip bir bölgede yaşıyorsanız, BDT'ye katılmayı mümkün kılacak çevrimiçi kaynaklar mevcuttur.

• Ruh sağlığı durumunuzu öğrenmek,
• Rahatlama, 
• Başa çıkma,
• Esneklik,
• Stres yönetimi,
• Atılganlık gibi teknikleri öğrenmek ve uygulamak.

İlk Terapi Seansı

İlk seansınızda, terapistiniz genellikle sizin hakkınızda bilgi toplayacak ve hangi sorunlarınız üzerinde çalışmak istediğinizi soracaktır. Terapist, durumunuzu daha derinlemesine anlamak için muhtemelen size şu anki ve geçmiş fiziksel ve duygusal sağlığınızı soracaktır. Terapistiniz, ilaçlar gibi diğer tedavilerden de yararlanıp yararlanamayacağınızı sizinle tartışabilir.

• Terapistin yaklaşımı.
• Sizin için ne tür bir terapi uygundur?
• Tedavinizin hedefleri.
• Her seansın uzunluğu.
• Kaç terapi seansına ihtiyacınız olabilir?

• Yaklaşım terapisi: Terapi, aktif bir katılımcı olduğunuzda ve karar verme sürecini paylaştığınızda en etkilidir. Terapistinizle büyük sorunlar ve bunlarla nasıl başa çıkılacağı konusunda hemfikir olduğunuzdan emin olun. Birlikte hedefler belirleyebilir ve zaman içindeki ilerlemeyi değerlendirebilirsiniz.
• Açık ve dürüst olun: Terapide başarı, düşüncelerinizi, hislerinizi ve deneyimlerinizi paylaşma isteğinize ve yeni iç görülere ve bir şeyler yapmaya açık olmanıza bağlıdır. Acı veren duygular, utanç veya terapistinizin tepkisi ile ilgili korkular nedeniyle belirli şeyler hakkında konuşmak konusunda isteksizseniz, terapistinize çekincelerinizi bildirin.
• Tedavi planınıza sadık kalın: Kendinizi kötü hissediyorsanız veya motivasyonunuz yoksa, terapi seanslarını atlamak cazip gelebilir. Bunu yapmak ilerlemenizi kesintiye uğratabilir. Tüm seanslara katılın ve tartışmak istediğiniz konu üzerinde biraz düşünün.
• Anında sonuç beklemeyin: Duygusal sorunlar üzerinde çalışmak acı verici olabilir ve çoğu zaman sıkı çalışma gerektirir. Geçmiş ve mevcut çatışmalarla yüzleşmeye başladığınızda, terapinin ilk bölümünde kendinizi daha kötü hissetmek olasıdır. Gelişmeyi görmeye başlamadan önce birkaç seansa ihtiyacınız olabilir.
• Seanslar arasında ödevinizi yapın: Terapistiniz sizden okumanızı, günlük tutmanızı veya normal terapi seanslarınızın dışında başka aktiviteler yapmanızı isterse bunları mutlaka yapın. Bu ev ödevlerini yapmak, terapi seanslarında öğrendiklerinizi uygulamanıza yardımcı olacaktır.
• Terapi yardımcı olmuyorsa, terapistinizle bunu paylaşın: Birkaç seanstan sonra BDT'den fayda sağladığınızı hissetmiyorsanız, terapistinizle bunun hakkında konuşun. Siz ve terapistiniz bazı değişiklikler yapmaya veya farklı bir yaklaşım denemeye karar verebilirsiniz.