Osteokondrom (Kemik Çıkıntıları)

Kemik çıkıntıları, tıbbi adıyla osteokondrom, kemiklerin uç kısmında gelişen iyi huylu (benign) kemik tümörleridir. Genellikle ergenlik döneminde veya genç yetişkinlerde görülür ve büyüme plakalarının yakınında oluşur. Osteokondromlar çoğu zaman ağrıya neden olmaz ve rastlantısal olarak fark edilir. Ancak bazı durumlarda çevredeki dokulara baskı yaparak rahatsızlığa yol açabilir.

Bu yazıda kemik çıkıntılarının ne olduğu, hangi bölgelerde görüldüğü, neden oluştuğu, nasıl tedavi edildiği, önleme yöntemleri ve kötü huylu tümöre dönüşme riski ele alınmaktadır.

Kemik Çıkıntıları Nedir?

Kemik çıkıntıları, tıbbi adıyla osteokondrom, kemik ve kıkırdaktan oluşan iyi huylu (kanserli olmayan) bir tümördür. "Osteo" kelimesi kemik, "chondro" kıkırdak ve "oma" tümör anlamına gelir. Bu durum, en yaygın görülen iyi huylu kemik tümörlerinden biridir.

Kemik çıkıntıları genellikle çocuklarda ve ergenlerde, kemiklerin yeni büyümelerinin gerçekleştiği uzun kemiklerin uç kısımlarında ortaya çıkar. Bu bölgeler, kemik büyümesinin olduğu büyüme plağı adı verilen gelişmekte olan kıkırdak dokusundan oluşur. Osteokondrom, büyüme plağındaki anormal bir gelişim sonucunda meydana gelir.

Kemik çıkıntıları genellikle çocukluk döneminde gelişir ve iskelet büyümesi tamamlandığında büyümeyi durdurur. Çoğu durumda ağrısızdır ve rastlantısal olarak fark edilir.

Kemik Çıkıntıları Hangi Bölgelerde Olur? 

Kemik çıkıntıları, genellikle uzun kemiklerin uç kısımlarında, eklemlere yakın bölgelerde görülür. Sık rastlanan yerler şunlardır:

• Diz: Osteokondromların yaklaşık %40'ı diz çevresinde oluşur.
• Kalça: Kalça eklemi çevresindeki uzun kemik uçlarında görülebilir.
• Omuz: Omuz bölgesindeki kemiklerde de yaygın olarak rastlanır.

Bununla birlikte, kıkırdak büyümesi olan herhangi bir kemikte kemik çıkıntısı oluşabilir. Multipl osteokondrom durumunda ise vücudun birçok farklı bölgesinde birden fazla kemik çıkıntısı görülebilir.

Kemik Çıkıntıları Neden Olur? 

Kemik çıkıntılarının (osteokondrom) oluşumunun nedeni genellikle kemik büyümesindeki düzensizliktir ve çoğu durumda kesin bir neden bilinmemektedir.

• Çoğunlukla bir nedeni yoktur ve yaralanma sonucu ortaya çıkmaz. Bu durum, kemik büyümesindeki bir düzensizlikten kaynaklanır.

• Çoğunlukla kalıtsal bir durumdur ve bir gen mutasyonuna bağlıdır.
• Ancak vakaların yaklaşık üçte biri, genetik geçiş olmadan, rastgele ve bilinmeyen nedenlerle ortaya çıkar.

Yani tekli osteokondromlar daha yaygın ve genetik olmayan bir durumken, çoklu osteokondromlar genetik faktörlerle daha yakından ilişkilidir.

Kemik Çıkıntıları Nasıl Tedavi Edilir?

Kemik çıkıntılarının tedavisi, genellikle kişinin şikayetlerine ve çıkıntının özelliklerine bağlı olarak belirlenir. İlk olarak, doktorunuz detaylı bir tıbbi geçmiş alır ve fiziksel muayene yapar. Belirtilerinizi sorar ve osteokondromdan şüphelenirse, tanı koymak için görüntüleme testleri ister.

• Röntgen (X-ray): Osteokondromlar, genellikle röntgende net bir şekilde görülebilir.
• MRI veya BT taraması: Daha detaylı inceleme gerekirse, manyetik rezonans görüntüleme (MRI) veya bilgisayarlı tomografi (BT) taraması yapılabilir.

Eğer kemik çıkıntısı ağrıya, hareket kısıtlılığına veya çevredeki sinir ve damarlar üzerinde baskıya neden oluyorsa, cerrahi müdahale gerekebilir. Bunun dışında, ağrı yapmayan ve büyümeyen osteokondromlar genellikle düzenli gözlemle takip edilir ve ek bir tedaviye ihtiyaç duyulmaz.

Kemik Çıkıntıları Nasıl Önlenir?

Kemik çıkıntılarını önlemek tam anlamıyla mümkün olmasa da aşağıdaki yöntemlerle risk azaltılabilir:

Düzenli kontrol: Özellikle genetik yatkınlığı olan kişiler için.

Büyüme döneminde sağlıklı beslenme: Kemik sağlığını destekleyen kalsiyum ve D vitamini alımı.

Travmalardan kaçınma: Spor yaparken uygun koruyucu ekipmanların kullanımı.

Kemik Çıkıntıları Kötü Huylu Tümöre Dönüşür mü?

Kemik çıkıntılarının (osteokondrom) kötü huylu (kanserli) bir tümöre dönüşme olasılığı son derece nadirdir. Ancak, doktorlar bu ihtimali göz önünde bulundurur ve gerekli durumlarda düzenli takip önerir. Aşağıdaki durumlar kötü huylu dönüşüm riskini artırabilir:

• Tümörün açıklanamayan ağrılara neden olması.
• İskelet büyümesi tamamlandıktan sonra tümörün büyümeye devam etmesi.
• Yetişkin bir hastada tümörün kıkırdak tabakasının 1.5 cm’den daha kalın olması.

Bu belirtiler görüldüğünde doktor ek testler yapabilir ve durumun kötü huylu bir tümöre dönüşüp dönüşmediğini değerlendirmek için detaylı incelemeler isteyebilir.