Kişilerin obez olup olmadığı objektif bir kritere göre belirlenmelidir. Aksi halde bir kişiye göre obez olan birisi diğer bir kişiye göre obez olarak değerlendirilmeyebilir. Bunun için birçok ölçüt olduğu gibi, bunlardan en sık kullanılanı vücut kitle indeksidir (kısaca sözcüklerin baş harfleri olan VKİ olarak kullanılır).
Vücut Kütle İndeksi Nasıl Hesaplanır?
Vücut kütle indeksi hesaplamasında boy kilo oranı esas alınır. Vücut kitle indeksini hesaplamak için; kişinin vücut ağırlığı (kg), kişinin boyunuzun karesine bölünür..
Örneğin; 95 kilogram ağırlığı olan ve 1.55 m boyu olan bir kişinin VKİ’sini hesaplayalım: 90/1.552 yani 90/2.4025 = 37.4
Bu kişinin VKİ: 37.4’dür ve obez olarak değerlendirilir.
Vücut Kütle İndeksi Kaç Olmalıdır?
Vücut kütle indeksinin anlamı şöyledir:
- VKİ 18 ile < 25 aralığında ise normal,
- VKİ 25 ile <30 aralığındaysa kilolu,
- VKİ 30 ve daha yüksekse obez,
- VKİ 35 ve daha fazlaysa ciddi obez
- olarak kabul edilir.
Ülkemizde toplumda obezite oranı %30'un üzerinde, ciddi obezite oranı ise %17 civarındadır. Aşırı kilo kişilerin diyabet, yüksek tansiyon, inme, lipid metabolizması bozuklukları, metabolik sendrom, uyku apnesi, kanser, alkolik olmayan karaciğer yağlanması gibi bazı hastalıklara yakalanma riskini artırır. Bunun önüne geçilebilmesi için diyet, tıbbi tedavi ve yaşam tarzı değişiklikleri önerilmektedir, ancak bireyler kilo vermede her zaman başarılı olamayabilirler.
Bu nedenle obezite cerrahisi (tüp mide ameliyatı olarak da bilinen) ortaya çıkmış ve kilo vermede ve yukarıdaki ciddi hastalıkların önlenmesinde ya da ilerlemesinin durdurulmasında etkili olduğu kanıtlanmıştır
Yaşa Göre Vücut Kütle İndeksi
Vücut küle indeksi sadece kilogram ve boy değerlerini göz önüne almaktadır. Halbuki kişinin vücut tipini belirlemede vücut kompozisyonu, yağ dağılımı, yaşı, cinsi ve ırkı gibi değişik faktörler de rol oynamaktadır. Bütün bunları içeren uluslararası ortak olarak kullanılan bir hesaplama sistemi henüz yoktur.
Tam olarak göstermese de, objektif olarak bir fikir vereceğinden genel olarak vücut kitle indeksi (VKİ) bu konuda kullanılmaktadır. Bu ölçümlere ek olarak bel genişliği de hesaplanabilir, bu da kişinin obez olup olmadığı hakkında ek bilgi verir.
Bel Genişliği
Erkeklerde > 102 cm ve Kadınlarda > 88 cm olduğu zaman yüksek risk olarak değerlendirilir. Bel çevresi değerlendirmesi de yine erkek ve kadın cinsinde farklı olduğu gibi, yaş ve ırka göre değişir.