Varis Nedir? Varis Belirtileri ve Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Varis, toplardamarların genişlemesi, kıvrılması ve görünür hale gelmesiyle ortaya çıkan bir dolaşım sistemi problemidir. Çoğunlukla bacaklarda görülse de vücudun diğer bölgelerinde de oluşabilir. Hem estetik hem de sağlık açısından sorunlara yol açabilen varis, tedavi edilmediğinde ciddi komplikasyonlara neden olabilir.

Varis Nedir?

Varis, toplardamarların içindeki kapakçıkların düzgün çalışmaması sonucu kanın geri kaçması ve damarların genişlemesiyle oluşur. Genellikle cilt yüzeyine yakın damarların mavi, mor veya kırmızı renkte belirgin hale gelmesiyle fark edilir.

Varis Neden Olur?

Varis oluşumunun temel nedeni, bacaklardaki damarların içindeki küçük kapakçıkların zayıf veya hasar görmesidir. Normalde, damarlar vücuttaki kanı kalbe geri taşırken, bu kapakçıklar açılıp kapanarak kanın geriye akmasını engeller. Ancak kapakçıkların düzgün çalışmaması durumunda, kan geriye doğru akabilir ve damarlarda birikerek şişme, genişleme veya bükülmeye neden olabilir. Ayrıca, bacak kasları kanın yukarı taşınmasına yardımcı olmak için pompa görevi görürken, damar duvarlarının ve kapakçıkların düzgün çalışmaması bu süreci olumsuz etkileyebilir. Bu durum, kanın yer çekimine karşı hareket etmesini zorlaştırır ve varislerin oluşumunu tetikleyebilir.

Varis Çeşitleri Nelerdir?

Varisler, genellikle görünüm ve yerleşimlerine göre iki temel türe ayrılır: varisli damarlar ve örümcek damarlar.

• Varisli Damarlar (Varis): Bu tür damarlar, genellikle bacaklarda görülür ve genişlemiş, bükülmüş veya şişmiş bir görünüm sergiler. Renkleri koyu mor, mavi ya da ten rengine yakın olabilir. Bu damarlar genellikle bacak yüzeyinde belirgin bir şekilde görünür ve burkulmuş kordonlar gibi olabilir. Bazı durumlarda ağrısız olabilirken, ağrılı durumlarda bacaklarda ağırlık hissi, yanma, zonklama, kas krampları ve şişlik gibi belirtilerle kendini gösterebilir.
• Örümcek Damarlar (Spider Varis): Örümcek damarlar, varislere benzer ancak daha küçük ve ince yapılıdır. Cilt yüzeyine daha yakın yerleşir ve genellikle bir örümcek ağına benzer bir görünüm sergiler. Bacaklarda sık görülmekle birlikte, yüz gibi diğer bölgelerde de oluşabilir. Renk ve boyutları değişiklik gösterebilir.

Her iki tür de farklı boyutlarda ve şiddetlerde görülebilir, ancak örümcek damarlar genellikle estetik bir sorun olarak değerlendirilirken, varisli damarlar daha ciddi sağlık sorunlarına işaret edebilir.

Varis Belirtileri Nelerdir?

Varis belirtileri, estetik değişikliklerden ağrılı ve rahatsız edici semptomlara kadar geniş bir yelpazede görülebilir. İşte varislerin en yaygın belirtileri:

• Damar Renk Değişiklikleri: Varisli damarlar genellikle koyu mor, mavi ya da cilt rengine yakın bir ton alabilir. Cilt rengine bağlı olarak bu değişiklikler daha belirgin veya daha zor fark edilebilir.
• Bükülmüş ve Şiş Damarlar: Varisli damarlar genellikle bacaklarda şişmiş, burkulmuş ve yüzeyde kordon benzeri bir görünüm alır.

• Ağrı ve Ağırlık Hissi: Bacaklarda sürekli bir ağırlık hissi veya ağrı olabilir, özellikle uzun süre ayakta durma ya da oturma sonrasında bu durum artabilir.
• Yanma ve Zonklama: Bacaklarda yanma, zonklama veya kasılma hissi oluşabilir.
• Şişlik: Alt bacaklarda özellikle akşam saatlerinde şişlik görülebilir.
• Kaşıntı: Varisli damarların çevresinde ciltte kaşıntı hissi olabilir.
• Cilt Renk Değişiklikleri: Varisli damarların çevresinde cilt renginde koyulaşma veya farklı tonlarda değişim görülebilir.

• Örümcek Damarlar: Küçük, ince ve örümcek ağına benzeyen damarlar genellikle varislerle birlikte gözlemlenir.
• Hassasiyet: Varisli bölgelerde hafif dokunuşlar bile rahatsızlık verebilir.

Belirtiler, kişinin varislerinin şiddetine ve yaygınlığına bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Eğer bu belirtilerden herhangi biri yaşam kalitesini etkiliyorsa, bir uzmana danışılması önerilir.

Varis Tanısı Nasıl Konulur?

Varis teşhisi genellikle fiziki muayene ile başlar. Doktor, damarların durumunu görmek için şunları kullanabilir:

• Doppler ultrason: Kan akışını incelemek için kullanılır.
• Renkli ultrasonografi: Derin damarlardaki sorunları tespit eder.

Varis Tedavisi Nasıl Yapılır?

Varis tedavisi, hastalığın şiddetine ve kişinin durumuna göre değişiklik gösterir. Tedavi, yaşam tarzı değişikliklerinden cerrahi yöntemlere kadar geniş bir yelpazeyi kapsar.

Varis Tedavisinde Kullanılan Yöntemler Nelerdir?

Varis tedavisinde şu yöntemler kullanılır:

• Yaşam Tarzı Değişiklikleri: Egzersiz, bacakları yükseltmek ve kilo kontrolü.
• Kompresyon Çorapları: Kan dolaşımını destekler ve şişliği azaltır.
• Medikal Tedaviler: Skleroterapi ve lazer tedavisi.
• Minimal İnvaziv Yöntemler: Endovenöz lazer, radyofrekans ablasyon ve yapıştırıcı teknikler.
• Cerrahi Müdahaleler: Stripping ameliyatı ve mikrocerrahi.
• Destekleyici Uygulamalar: İlaç tedavisi ve cilt bakımı.

Tedavi, varisin şiddetine göre planlanır.

Varise Yol Açan Faktörler Nelerdir?

Varise yol açan faktörler arasında genetik yatkınlık ve obezite öne çıkar. Aile bireylerinde varis görülüyorsa, kişinin varis geliştirme riski daha yüksektir. Ayrıca, fazla kilolar bacaklardaki damarlara ekstra baskı yaparak varis oluşumuna neden olabilir.

Bunun dışında risk faktörleri şunlardır:

• Yaş: Yaşlanma ile birlikte damar kapakçıkları zarar görerek kanın geriye akmasına ve damarların genişlemesine yol açabilir.
• Cinsiyet: Kadınlarda hormonal değişimler damar duvarlarını gevşetebilir. Regl dönemi, gebelik veya menopoz sırasında hormon seviyelerindeki dalgalanmalar riski artırır. Doğum kontrol hapları gibi hormonal tedaviler de etkili olabilir.
• Hamilelik: Gebelikte artan kan hacmi, bacak damarlarının genişlemesine neden olabilir.
• Hareketsizlik: Uzun süre ayakta durmak veya oturmak, kan akışını zorlaştırarak varis riskini artırır.

Bu faktörler varis gelişimine katkıda bulunabilir, ancak kişinin yaşam tarzı değişiklikleriyle risk azaltılabilir.

Varis Genellikle Kimlerde Görülür?

Varis genellikle şu gruplarda daha sık görülür:

• Aile Geçmişi Olanlar: Genetik yatkınlık, varis oluşumunda önemli bir rol oynar. Aile bireylerinde varis varsa risk artar.
• Kadınlar: Hormonlar, damar duvarlarını gevşeterek varis riskini artırır. Özellikle regl dönemi, hamilelik, menopoz veya hormonal tedaviler (örneğin doğum kontrol hapları) etkili olabilir.
• Yaşlılar: Yaşlanma, damar kapakçıklarının zayıflamasına ve işlevlerini kaybetmesine yol açarak varis riskini artırır.
• Fazla Kilolu veya Obez Kişiler: Aşırı kilo, bacak damarlarına ekstra baskı yaparak varis oluşumuna neden olabilir.
• Hareketsiz Yaşam Sürenler: Uzun süre ayakta duran veya oturan kişilerde, kan dolaşımının yavaşlaması varis oluşumuna zemin hazırlar.
• Hamileler: Gebelikte artan kan hacmi ve hormonal değişiklikler, bacak damarlarında genişlemeye neden olabilir.

Bu gruplar, varis gelişimine daha yatkın olmakla birlikte, yaşam tarzı değişiklikleri ile risk azaltılabilir.

Varis Hangi Komplikasyonlara Neden Olur? 

Varis nadiren ciddi komplikasyonlara neden olsa da, şu durumlar ortaya çıkabilir:

• Bacak Şişliği: Uzun süre tedavi edilmeyen varisler bacaklarda şişlik oluşturabilir.
• Kan Pıhtıları: Bacakların derinlerinde bulunan damarlar genişleyebilir ve bu durum ağrı ve şişlik ile kendini gösterebilir. Sürekli bacak ağrısı veya şişlik yaşanıyorsa, kan pıhtısı riskine karşı tıbbi yardım alınmalıdır.
• Yaralar (Ülserler): Özellikle ayak bileği çevresinde, varisli damarların yakınında ağrılı yaralar oluşabilir. Yaradan önce ciltte renk değişikliği görülebilir. Böyle bir durumda hemen bir sağlık uzmanına başvurulmalıdır.
• Kanama: Nadir de olsa, cilde yakın damarlar patlayabilir ve hafif kanamalara yol açabilir. Bu durumda tıbbi müdahale gerekebilir.

Bu komplikasyonlar nadir görülmekle birlikte, belirtiler fark edildiğinde bir uzmana danışılması önemlidir.

Varis Oluşumunu Önlemek için Nelere Dikkat Edilmeli?

Varis oluşumunu önlemek veya riskini azaltmak için şu önlemler alınabilir:

• Düzenli Egzersiz: Yürüyüş, koşu veya yüzme gibi aktiviteler kan dolaşımını artırır ve damar sağlığını destekler.
• Kilo Kontrolü: Sağlıklı bir kiloda kalmak, bacak damarlarına fazla yük binmesini engeller.
• Uzun Süre Aynı Pozisyonda Kalmaktan Kaçınmak: Uzun süre oturmak veya ayakta durmak yerine sık sık hareket etmek kan dolaşımını destekler.
• Bacakları Yükseltmek: Dinlenirken bacakları yukarı kaldırmak, kanın kalbe daha kolay dönmesini sağlar.
• Rahat Kıyafet ve Ayakkabı Seçimi: Dar kıyafetlerden ve yüksek topuklu ayakkabılardan kaçınarak kan dolaşımını engellememek önemlidir.
• Kompresyon Çorapları Kullanımı: Özellikle risk altında olan kişiler, kan dolaşımını destekleyen kompresyon çoraplarından faydalanabilir.
• Sigara Kullanımını Bırakmak: Sigara, damar sağlığını olumsuz etkileyerek varis riskini artırabilir.

Bu önlemler, varis riskini azaltmada etkili olabilir ve genel damar sağlığını destekler.