Rahim Alma Ameliyatı (Histerektomi) Nedir?

Rahim; ters duran armut şeklinde, içinde her ay yenilenen az miktarda doku ile kaplı bir boşluğu olan ve kadınlarda pelvik bölgede bulunan bir kadın üreme sistemi organıdır. Fetüsün gelişip büyüdüğü yerdir. Uterus olarak da bilinir.

Histerektomi Nedir?

Histerektomi rahim alma ameliyatıdır. Histerektomi ameliyatı, üreme çağındaki kadınların geçirdiği ikinci en sık ameliyattır. Rahim alınması sonrası hasta hamile kalamaz ve adet görmez. Ameliyatta rahmin hangi kısım veya kısımlarının alınacağına, ameliyatın niçin yapıldığına ve diğer üreme organlarının alınıp alınmayacağına göre yapılacak ameliyat tipi belirlenir.

• Total Histerektomi: En yaygın yapılan histerektomi tipidir. Rahmin tamamı ve rahim ağzı (serviks) alınır. Yumurtalıklar (overler) alınmaz.
• Subtotal (Supraservikal) Histerektomi: Bu histerektomi tipinde rahim alınır, rahim ağzı alınmaz.
• Radikal Histerektomi: Çoğunlukla bazı kanser vakalarında tercih edilen histerektomi tipidir. Rahim, rahim ağzı, vajinanın üst kısmı, pelvik bölgede rahim ağzı çevresindeki dokular ve gerekirse pelvik lenf nodları alınır.
• Bilateral Salpingooferektomi ile Histerektomi: Rahim ile beraber her iki yumurtalık ve yumurta kanallarının alınmasıdır. Hasta, üreme çağında değil ise tercih edilen histerektomi tipidir.

Rahim alma ameliyatı açık veya kapalı (laparoskopik) olarak yapılabilir. Kapalı ameliyatta yapılan kesiler, açık ameliyata göre çok daha küçüktür. Estetik kaçıdan daha avantajlı olduğu için tercih edilme sebebidir ancak kapalı ameliyat için bazı durumlar kısıtlayıcıdır. Açık ameliyat iki türlü yapılabilir. Rahim karından yapılan bir kesiyle çıkarılabileceği gibi vajinadan da çıkarılabilir. Vajinal yol tercih edildiğinde karında kesi yapilmamaktadır. Kanser, çikolata kisti gibi durumlarda rahmi karından yapılan kesi ile çıkarmak tercih edilebildiği gibi günümüzde laparoskopik yöntemlerin gelişmesi nedeniyle kapı olarak da operasyon yapılabilmektedir.  Rahim sarkması durumunda ise rahmin vajinadan çıkarılarak alınması ve gerekli ise diğer karın içi organların sarkmasını önleyici prosedürler eklenmesi de tercih edilebilir.

Rahim Hangi Durumlarda Alınır?

• Kronik pelvik ağrı
• Kontrol altına alınmayan vajinal kanama
• Rahim kanseri
• Rahim ağzı kanseri (Serviks kanseri)
• Yumurtalık kanseri (Over kanseri)
• Fibroidler (Miyom, rahimde oluşan iyi huylu tümörlerdir.)
• Pelvik inflamatuar hastalık (Üreme organlarının ciddi enfeksiyonudur.)
• Rahim sarkması (Uterus prolapsı)
• Çikolata kisti (Endometriozis)
• Rahim kalınlaşması

Rahim alınmasına en sık sebep olan durumlar; fibroid tümörler, çikolata kisti (endometriozis) ve rahim sarkmasıdır.

Rahim Alınması Ameliyatı Kaç Saat Sürer?

Rahim alınma ameliyatı, yaklaşık 1 ila 3 saat arası sürer. Rahmin büyüklüğü, hastanın daha önce ameliyat olup olmadığı ve rahim ile beraber diğer üreme organlarının alınıp alınmayacağına göre bu süre değişebilir.

Rahim Ameliyatı Sonrası Sıkıntılar

Rahim alma operasyonundan sonra en sık karşılaşılan sıkıntılar vajinal akıntı ve kanamalar ve cerrahi kesi yerinde oluşan ağrı ön planda olmak üzere rahatsız hislerdir. Vajinal akıntı ve kanama, adet dönemlerinde olan kanama kadar çok değildir. İyileşmenin olduğu 6 hafta kadar sürebilir. Akıntı veya kanama çok fazla olursa, eşlik eden ağır kötü bir koku varsa ve kan pıhtıları oluşuyorsa doktora başvurulmalıdır.

Eğer rahim ile beraber yumurtalıklar da alınmış ise hasta anı başlangıçlı menopoz benzeri belirtiler olan sıcak basmaları, vajinal kuruluk, libido kaybı (cinsel istekte azalma), uyumakta zorluk (insomni), anksiyete ve terleme gibi rahatsızlıklar ile karşılaşabilir. Menopoz benzeri belirtiler kişinin günlük hayatını zorlaştırır ise “Hormon Replasman Tedavisi (HRT)” verilebilir. Hormon Replasman Tedavisi bir haftalık süreçten sonra etkisini göstermeye başlar. HRT kullanmak istemeyen hastalarda bu yakınmaları azaltmak için düşük yağlı bitkisel beslenme ve soya fasulyesi ( ve ürünleri) tüketilmesinin şikayetlerde azalma yapabileceği belirtilmelidir. İyileşme dönemi sonrası egzersiz de menapoz şikayetlerini kontrol etmekte oldukça faydalıdır.

Bazı antidepresan ilaçların da menapoz şikayetlerinin etkilerini azaltmada etkili olabildiği bilinmektedir. Operasyondan sonra hastanın bağırsak alışkanlıklarında değişiklikler olabilir. Ameliyat sonrası kadınların bazılarında idrar yolu enfeksiyonu veya kabızlık görülebilir. İki durum da kolaylıkla tedavi edilebilir. Ameliyattan sonra hasta idrar kaçırabilir. Histerektomi olan kadınlar hayatları boyunca, ameliyat olmamış kadınlara göre %60 artmış idrar kaçırma (üriner inkontinans) riski ile karşı karşıyadır. Bu her zaman önlenemez ancak, operasyon öncesi muayene ile halı hazırda var olan ameliyat ile tedavi edilebilecek kacirmalar saptanır gerekli prosedürler rahim alma ameliyatı sırasında eklenirse bu oran bir miktar daha azaltılabilir.Ameliyat sonrası oluşabilecek komplikasyonlardan biri de ameliyat sırasında hastanın idrar yolunun (üreterin) kesilmesidir. Ameliyat sırasında onarılır. Çoğu durumda uzun süreli bir soruna yol açmaz.

Rahim Ameliyatı Sonrası Ağrılar Ne Kadar Sürer?

Kişinin yaşına ve yapılan operasyona bağlı olarak bu süre değişebilir ancak genel olarak histerektomi sonrası 3 aya kadar olan basit ağrı ve rahatsızlıklar normal olarak kabul edilir. Ameliyat sonrası hastaya ağrı kesiciler verilir. Eğer hastanın ağrıları 3 aydan daha uzun sürerse ve şiddetli ağrıları varsa doktora başvurması gerekir.

Rahim Ameliyatı Sonrası Beslenme

Rahim ameliyatından sonra mesane ve bağırsak alışkanlıkları değişebilir. Hastaya bol su ve lifli gıda tüketmesi önerilir. Ameliyattan sonraki süreçte kabızlık gibi sorunlarla karşılaşma riski artmıştır. Kişi, lifli gıdalara beslenmesinde yer verirse kabızlık yaşama ihtimalini azaltmış olur.

Rahim Alındıktan Sonra Neler Olur?

Ameliyat sonrası hastanede kalma süresi yapılan ameliyatın türüne göre değişir. Karından yapılan kesi ile rahim çıkarılmış ise (abdominal histerektomi) hasta daha uzun süre hastanede kalır. Histerektomi operasyonundan sonra ağrıların olması ve hastanın kendini yorgun hissetmesi normaldir. Ağrı kesiciler verilerek hastanın ağrılarının azaltılması amaçlanır.

Ameliyattan sonraki gün hastanın küçük yürüyüşler yapması önerilir. Böylelikle kan akışı normale döner ve bacaklara pıhtı atması (derin ven trombozu) gibi komplikasyonlara karşı hasta korunur.Ameliyattan sonra açık kırmızı renkte vajinal akıntı varsa, hastanın ateşi 38 oC ve üzerinde ise, şiddetli bulantı ve kusması varsa, idrar yapmakta zorluk veya idrar yaparken yanması olursa, şiddetli ağrısı varsa, kesi yerinde kızarıklık veya akıntı varsa hasta mutlaka doktora başvurmalıdır.

Rahim Ameliyatı Sonrası Cinsellik

Histerektomiden sonra hastaların yara izleri iyileşene kadar ve vajinal akıntısı durana kadar cinsel ilişkiye girmesi önerilmez. Bu da yaklaşık 4 ila 6 hafta kadar sürebilir. Rahim ile beraber yumurtalıklar alınırsa hastanın vajinal kuruluğu olabilir. Vajinal kuruluk dolayısıyla su bazlı kayganlaştırıcılar kullanılabilir veya hastaya hormon replasman tedavisi verilebilir. Cinsel istekte azalma, operasyondan hemen sonra görülebilir. İyileşme ile beraber libido kaybı ortadan kalkacaktır. Bunun dışında hastanın cinsel hayatı, tam iyileşme sağlandıktan sonra ameliyattan etkilenmemiş olur.

Rahim Ameliyatı Sonrası Karında Şişlik Olur Mu?

Histerektomi ameliyatından sonra şişkinlik olması ve hastanın gazının olması normaldir. Karındaki şişkinliğin geçmesi birkaç hafta alabilir. Şişkinliğin inmesi için bazı egzersizler önerilebilir. Sıcak kompresyon yaparak ve beslenmeye dikkat ederek şişkinliğin azalması sağlanabilir. Ameliyat sürecinde kullanılan antibiyotikler nedeniyle barsak florasının bozulması da bu şişliği arttırabilir ve bol lifli beslenme bu alanda da iyileşmeyi hızlandırır.

Rahim Ameliyatı Sonrası Kilo Alınır Mı?

Yapılan bazı çalışmalarda histerektomi sonrası kadınların kilo alma riskinin artmış olduğu belirtilir. Ancak bunu etkileyen birçok faktör vardır ve her kadın için geçerli değildir. Ameliyat öncesi kilosu fazla olan kadınlar, rahim ile beraber yumurtalıkları da alınan kadınlar, iyileşme süresi daha uzun süren ve bu sürede aktif olamayan kadınların kilo almaya daha yatkın oldukları gösterilmiştir.

Rahim Alındıktan Sonra Nelere Dikkat Etmeli?

• 6 haftaya kadar hastanın vajinal akıntısı olabilir. Vajinal akıntı için sadece hijyenik pedler kullanması önerilir.
• Vajinanın içine bir şey sokulmamalıdır ve genital bölge hijyenine dikkat edilmelidir.
• Ağır eşyalar en az 4 ila 6 haftaya kadar kaldırılmamalıdır. Özellikle 5 kg’dan daha ağır nesnelerin kaldırılmaması önerilir.
• 6 haftaya kadar cinsel ilişkiye girilmemesi önerilir.
• Banyo yapılabilir. Yara izi su ve sabunla yıkanmalıdır. Dikişler 6 hafta içerisinde kendiliğinden çözülecektir. Dolayısıyla hasta dikişleri açmamalıdır.
• 4-6 hafta içinde hasta egzersiz rutinine dönebilir. Egzersiz iyileşme için tavsiye edilir. Ancak egzersizler zorlayıcı olmamalıdır.
• Rahim karından yapılan kesi ile alındıysa ve narkotik ağrı kesici alınmıyor ise hasta 2 hafta içinde araba sürebilir. Rahim vajinadan çıkarıldıysa veya kapalı ameliyat yapılmışsa hasta birkaç gün içinde araba sürebilir.

Rahim alma ameliyatı kadar ameliyat sonrasındaki süreç de çok önemlidir. Hasta, gerekli özeni göstermelidir. Histerektomi sonrası önerilere uyun, gerekli durumlarda doktor kontrollerine gitmeyi unutmayın, sağlığınızı ihmal etmeyin!