Enfeksiyöz mononükleoz ya da halk arasında bilinen adıyla öpücük hastalığı bir enfeksiyon hastalığıdır. Bu yazıda öpücük hastalığı ile ilgili bilgilere ulaşabilirsiniz.
Öpücük Hastalığı Nedir?
Enfeksiyöz mononükleoz diğer adıyla öpücük hastalığı, genellikle Epstein Barr Virüsü (EBV) kaynaklı bir enfeksiyondur. Enfeksiyöz mononükleoza öpücük hastalığı denmesinin sebebi, enfeksiyonun tükürük yoluyla bulaşmasıdır. Yakon temas, aynı bardağı paylaşmak, kişisel bakım ürünlerini ortak kullanmak gibi davranışlar da EBV adlı virüsün yayılmasına yol açabilir.
Epstein Barr Virüsü, herpes virüs ailesinin bir üyesidir. EBV, dünya genelinde en çok sayıda insanı enfekte eden virüslerden biridir. EB, vücuda bir kez girdikten sonra inaktif olarak vücutta kalmaya devam eder. Yaşamın bazı dönemlerinde EBV yeniden aktive olabilir. Ancak kişi, ilk karşılaşmadan sonra EBV’ye karşı antikor oluşturduğundan bu aktifleşme genellikle herhangi bir belirtiye neden olmaz.
Öpücük Hastalığı Belirtileri Nelerdir?
EBV enfeksiyonu geçiren herkeste belirti ortaya çıkmayabilir. Küçük yaştaki çocuklar EBV hastalığı sırasında fark edilir hiçbir belirti göstermeyebilir ve enfeksiyon kendiliğinden geçer. Adölesan ve yetişkinlerde de enfeksiyonu, semptom göstermeden atlatan kişiler olabilir.
Enfeksiyöz mononükleoz belirtileri, EBV vücuda alındıktan yaklaşık 4-8 hafta sonra ortaya çıkar.
- Yorgunluk
- Boğaz ağrısı
- Ateş
- Boyun ve koltuk altındaki lenf bezlerinde şişkinlik
- Baş ağrısı
- Ciltte döküntü
- Bademciklerde şişkinlik
- Yumuşak, şişkin dalak.
Öpücük hastalığındaki boğaz ağrısı, bakteriyel enfeksiyon sonucu gelişen boğaz ağrısıyla karışabilir. Antibiyotik kullanımına rağmen geçmeyen boğaz ağrısı, ateş mononükleozu düşündüren durumlardan biridir. Enfeksiyoz mononükleoz düşünülmeden amoksisilin gibi antibiyotikler başlandığında vücutta oluşan döküntüler de hastalık için tanı koydurucudur. Ateş ve boğaz ağrısı belirtileri, genellikle birkaç hafta içinde düzelir. Ancak yorgunluk, lenf nodlarında şişme, dalakta büyüme gibi semptomların kaybolması daha uzun sürebilir. Mononükleoz, bazı durumlarda ciddi komplikasyonların gelişmesine yol açabilir. Bu komplikasyonlardan ilki, dalaktaki büyümedir. Dalaktaki büyüme giderek artarak dalağın yırtılmasına sebep olabilir. Dalak yırtılması (rüptürü), karnın sol üst bölgesinde ani başlangıçlı keskin bir ağrı yapar. Dalak rüptürü acil cerrahi müdahale gerektiren bir durumdur. Öpücük hastalığının bir diğer komplikasyonu, karaciğer fonksiyonlarındaki bozulmadır. Bu hastalık, karaciğer iltihabı (hepatit) veya sarılık gibi karaciğer rahatsızlıklarına zemin hazırlayabilir. EBV hastalığı, hemoglobin ve kırmızı kan hücresi değerlerinde düşmeye yol açarak kansızlık (anemi) yapabilir. Ayrıca kanın pıhtılaşmasını sağlayan kan pulcuklarının (plateletlerin) de azalmasına yol açarak trombositopeni tablosuna sebebiyet verebilir. Mononükleozun nadir görülen bir komplikasyonu da kalp kasının iltihaplandığı miyokardit hastalığıdır. Öpücük hastalığı, sinir sistemini de etkileyerek ensefalit, menenjit, Guillain Barre Sendromu gibi rahatsızlıkların gelişmesinde rol oynayabilir. Son olarak bu hastalık, bademciklerin aşırı derecede şişmesine neden olarak nefes alıp vermeyi engelleyebilir.
Öpücük Hastalığı Tedavisi Nasıldır?
Öpücük hastalığının tanısında öncelikle hastanın hikayesi alınır ve muayenesi yapılır. Hikaye alınırken hastaya şikayetlerinin ne olduğu, ne zamandır devam ettiği, benzer belirtileri olan biriyle temas edip etmediği gibi sorular sorulur. Muayenede hastanın bademcikleri, boğazı incelenir. Boyun ve koltuk altındaki lenf bezlerinde şişlik olup olmadığına bakılır. Sonrasında hastanın karın muayenesi yapılır ve dalak ya da karaciğerde elle hissedilen bir büyüme olup olmadığı kontrol edilir. Hastalığın tanısı için ek tetkiklere ihtiyaç duyulabilir. Bu durumda genelde ilk başvurulan test, antikor testidir. Antikorlar, bağışıklık sisteminin vücuda giren zararlı mikroorganizmalara karşı ürettiği bir proteindir. Antikor testi ile hastada EBV’ye karşı antikor gelişip gelişmediğine bakılır. Bu testin sonuçları çoğunlukla aynı gün içinde çıkar. Ancak antikor testi, hastalığın erken döneminde pozitif sonuç vermeyebilir. Bu nedenle sonuçlar değerlendirilirken hastalığın hangi aşamada olduğu göz önünde bulundurulmalıdır. Yapılan kan tahlilleri ile hastalık değerlendirilir.
Hastalığın etkene yönelik bir tedavisi yoktur. Diğer viral enfeksiyonlarda olduğu gibi mononükleozda da antibiyotik tedavisinin yeri yoktur. Mononükleoz tedavisi için iyi dinlenmek, bol sıvı tüketmek ve sağlıklı beslenmek genellikle yeterli olur. Boğaz ağrısı ve ateş gibi şikayetler için hekim ağrı kesici reçete edebilir.
Öpücük Hastalığında Beslenme Nasıl Olmalı?
Enfeksiyöz mononükleoz viral bir rahatsızlıktır. Diğer viral enfeksiyonlarda olduğu gibi öpücük hastalığında da rahatsızlığın daha çabuk geçmesi için bazı uygulamalar yapılabilir. Bunlardan ilki, iyi dinlenmektir. Hastalık belirtileri geçtikten sonra hemen ağır aktiviteler yapılmamalı, egzersizlere yavaş yavaş başlanmalıdır.
Yeterince sıvı tüketmek EBV hastalığından kurtulmanın yanı sıra genel sağlığı korumaya da yardımcı olur. Günlük sıvı ihtiyacı yaş, cinsiyet, hava şartları, günlük aktivite durumu gibi pek çok parametreye göre değişiklik göstermekle birlikte, günde ortalama 8 bardak su içilmesi önerilir.
Mononükleoz hastalığının daha hızlı iyileşmesini sağlamak için bağışıklık sistemini güçlendiren sağlıklı besinler tüketilmelidir. Antioksidan ve antienflamatuar özelliği olan bazı gıdalar beslenme düzenine dahil edilebilir.
- Yeşil yapraklı sebzeler,
- Elma,
- Domates,
- Dolmalık biber,
- Zeytinyağı,
- Hindistan cevizi yağı,
- Tam tahıllı besinler,
- Esmer pirinç,
- Arpa,
- Somon,
- Yeşil çay
- Şekerli atıştırmalıklar,
- Beyaz undan yapılmış ekmek, makarna,
- Beyaz pirinç,
- Bisküvi, kraker gibi atıştırmalıklar,
- Kızartılmış yemekler,
- Alkol.
Öpücük Hastalığı Nasıl Bulaşır?
Enfeksiyöz mononükleoz, tükürükle bulaşan bir hastalıktır. EBV taşıyan kişilerin boğazında yer alan virüs, öpüşme, kişisel bakım malzemelerinin ortak kullanımı ile bulaşabileceği gibi taşıyıcı kişilerin öksürmesi ve hapşırması ile de etrafa yayılabilir. Virüsün vücuttaki inkübasyon periyodu uzun olduğu için taşıyıcılar, vücutlarında virüs bulundurduklarının farkında olmayabilir.
Öpücük virüsü, enfeksiyon sonrası boğazda 3 aydan uzun süre varlığını sürdürerek etrafa saçılmaya devam edebilir. Öpücük hastalığına yakalanma bakımından risk altında olan kişiler, 15-30 yaş arasındaki gençler, sağlık çalışanları, bakım merkezi çalışanları ve öğrenciler olarak sayılabilir.
EBV bulaşını önlemek için hastalığı geçirmekte olan kişilerin, sağlıklı bireylerle olan temasına dikkat etmesi önerilir. Hasta bireyler, sağlıklı kişileri öpmemeli ve kişisel eşyalarını başkalarıyla ortak kullanmamalıdır. Ellerin sık sık yıkanması da enfeksiyonun yayılmasını önlemeye yardımcı olur. EBV, hastalık geçtikten sonra bir süre daha bulaşıcı olarak boğazda kalabilir. Bu nedenle öpücük hastalığı geçirenler, belirtiler kaybolsa bile hijyen kurallarına aynı şekilde devam etmelidir.
Enfeksiyöz mononükleoz, genellikle hafif şiddette belirtilere neden olan ve kendiliğinden geçen bir enfeksiyon hastalığıdır. Ancak bazı durumlarda dalak ve karaciğer fonksiyonlarını etkileyerek ciddi komplikasyonlara yol açabilir. Mono hastalığı bulaşıcı bir hastalıktır. Hastanın çevresinde, özellikle bağışıklık sistemi baskılanmış kişiler varsa virüsün bu kişilere bulaşması daha ciddi sonuçları doğurabilir. Mononükleoz tanısı alan kişiler okula ya da işe gitmeye ara vermeli veya gerekli önlemleri alarak gitmelidir. Öpücük hastalığı belirtileri gösteren kişilerin en yakın sağlık merkezine başvurarak gerekli kontrollerini yaptırması önerilir.
Randevu Alın
E-Sonuç
Sizi Arayalım