Mide Bulantısı Neden Olur? Mide Bulantısına Ne İyi Gelir?

Mide bulantısı mide bölgesinde rahatsızlık ve kusma isteği ile karakterize bir durumdur. Mide bulantısı pek çok nedenden dolayı meydana gelebilir ve bir hastalık değil bir belirti olarak kabul edilebilir. Gıda zehirlenmeleri, viral enfeksiyonlar, yol tutması, bazı ilaçların yan etkisi, hamilelik, stres, rahatsız edici kokular gibi faktörler mide bulantısı nedenleri arasında yer alabilir. Mide bulantısı tedavisi ise bu duruma sebebine bağlı olarak yürütülebilir.

Mide Bulantısı Nedir? 

Mide bulantısı mide rahatsızlıkları arasında sıklıkla görülen bir durumdur. Midede rahatsızlık ve kusma isteği yaygın mide bulantısı belirtileri arasında yer alabilir. Mide bulantısında kusma hissi olmasına rağmen çoğu zaman kusma ile sonuçlanmayabilir. Kusturmayan mide bulantısı yaşam kalitesini olumsuz etkileyebilir ve günlük işlerin bile aksamasına sebep olabilir. Mide bulantısı genel olarak ciddi bir rahatsızlık olarak kabul edilmez, ancak uzun süre devam eden bulantı şikâyeti mutlaka değerlendirilmeli ve altta yatan tıbbi durumun belirlenmesi önemlidir. Mide bulantısının giderilmesi, nedenin belirlenip buna uygun bir önleme ve tedavi yöntemini gerektirir.

Mide Bulantısı Neden Olur?

Mide bulantısı birçok farklı nedenden kaynaklanabilir ve vücudun bu nedenlere karşı bir tepkime sonucu ortaya çıkması durumudur.

Mide bulantısının yaygın görülen bazı nedenleri şu şekilde sıralanabilir:

• Gıda zehirlenmeleri mide bulantısının yaygın ve önemli bir nedeni olarak sayılabilir. Kontamine olmuş gıdaların tüketilmesinden sonra bakteri ve toksin maddeler mideye yerleşebilir ve mide bulantısı olabilir.
• Enfeksiyona neden olan bakteri veya virüsler mideyi etkileyip bulantıya neden olabilir. Gıda kaynaklı bakterilerin veya patojen bir virüsün vücuda girmesi sonucu mide bulantısı meydana gelebilir.
• Bazı ilaçların kullanımları sonucu bir yan etki olarak mide bulantısı görülebilir. Örneğin, kemoterapi gibi bir kanser tedavisi mideyi etkileyip bulantı hissine sebep olabilir. Ayrıca kuvvetli ağrı kesiciler, antibiyotikler veya antidepresanların kullanımı sonucu da bulantı olabilir. İlaca bağlı bulantıların giderilmesi için doktorla görüşüp alternatif ilaçlara geçmek gerekebilir.
• Beslenme alışkanlığında çok yağlı ve çok baharatlı yiyeceklerin olması mideyi bozabilir ve bulantıya sebep olabilir. Mide bulantısı ayrıca, alerjik duyarlılık olan yiyeceklerin tüketilmesiyle de meydana gelebilir.
• Yoğun ve şiddetli ağrıya sebep olan bazı rahatsızlıklar mide bulantısına yol açabilir. Bulantıya neden olan durumlar arasında baş ağrısı, migren, pankreatit, safra kesesi taşları veya böbrek taşlarından kaynaklı şiddetli ağrılar yer alabilir.
• GÖRH (gastroözofajiyal reflü hastalığı), mide ekşimesi olarak adlandırılan bir tür sindirim sistemi rahatsızlığıdır. Bu durum yemek yedikten sonra mide asidinin yemek borusuna doğru geri gelmesidir. GÖRH mide bulantısına neden olmanın dışında, yemek borusunda tahrişe, mide ekşimesine, mide yanmasına ve öksürüğe de yol açabilir.
• Midede ve ince bağırsağın iç kısmında yer alan ülserler sonucu mide bulantısı semptomu gelişebilir. Ülser durumunda özellikle yemek yedikten sonra mide yanması ve mide bulantısı ortaya çıkabilir.
• Seyahat hastalığı halk arasında yol tutması olarak da bilinen, halsizlik ve mide bulantısı şeklinde ortaya çıkan bir durumdur. Bu durum seyahat sırasında otomobil, gemi, uçak gibi taşıtların hareket etmesiyle başlayan iç kulak sistemi ve görme arasındaki dengesizlikten dolayı ortaya çıkabilir.

Mide bulantısı yukarıda bahsedilen durumlar ve BPPV (iyi huylu paroksismal pozisyonel), vertigo, kulak enfeksiyonu, kalp krizi, bağırsak tıkanıklığı, menenjit, karaciğer yetmezliği, karaciğer kanseri gibi daha birçok farklı tıbbi durumlar nedeniyle ortaya çıkabilir. Altta yatan nedenin belirlenmesi uygun bir tedavi yöntemi için önem taşır.

Mide Bulantısı Belirtileri Nelerdir?

Mide bulantısı, farklı nedenlerle ortaya çıkabilen ve rahatsız edici bir durumdur. Genellikle sindirim sistemi rahatsızlıkları, hamilelik, enfeksiyonlar, stres ya da bazı ilaçların yan etkisi olarak görülür. Mide bulantısının yaygın belirtileri şunlardır:

• Karında Rahatsızlık Hissi: Mide bulantısı yaşayan kişiler, karın bölgesinde baskı, rahatsızlık veya dolgunluk hissi tarif edebilirler. Bu his, genellikle mide bulantısının ilk belirtilerindendir.
• Baş Dönmesi ve Sersemlik: Mide bulantısına eşlik eden baş dönmesi, kişinin sersemlemiş ya da dengesiz hissetmesine yol açabilir. Özellikle araç tutması gibi durumlarda sıkça baş dönmesi görülür.
• Ağızda Tükrük Artışı: Bulantı öncesinde ya da sırasında ağızda aşırı tükürük birikimi olabilir. Bu durum, vücudun kusma hazırlığı olarak fazla tükürük üretmesinden kaynaklanır.
• İştah Kaybı: Mide bulantısı yaşayan kişiler genellikle yemek yemekten kaçınır ve yiyeceklerin kokusu veya görüntüsü dahi bulantıyı artırabilir.
• Soğuk Terleme: Bulantıya sıklıkla soğuk terleme eşlik eder. Kişi, bulantı sırasında soğuk ve nemli bir cilt hissedebilir. Vücudun strese yanıt olarak terlemesi sonucu ortaya çıkar.
• Baş Ağrısı ve Yorgunluk: Özellikle mide bulantısının uzun süre devam ettiği durumlarda baş ağrısı ve yorgunluk gibi ek belirtiler görülebilir. Bu durum, bulantının yarattığı rahatsızlık ve stresle de bağlantılı olabilir.
• Kusma İhtiyacı veya Kusma: Mide bulantısı genellikle kusma ihtiyacını da beraberinde getirir. Bazı durumlarda bulantı yalnızca mideyi etkilerken, bazen de kişi kusarak rahatlamaya çalışır.
• Karında Kramp veya Ağrı: Bazı durumlarda mide bulantısı, mide veya karın bölgesinde kramp ya da hafif ağrı ile birlikte görülür. Sindirim sisteminde yaşanan sorunlar, kramp ve mide bulantısını tetikleyebilir.

Mide bulantısı, günlük yaşamı etkileyebilecek kadar yoğun olabilir. Özellikle sık sık tekrar eden mide bulantısı durumlarında, altta yatan sebebin belirlenmesi ve uygun tedavi için bir doktora danışılması önerilir.

Çocuklarda Mide Bulantısı 

Çocuklarda mide bulantısı sık rastlanan bir durumdur ve genellikle geçici olabilir. Çocuklarda mide bulantısını en çok rastlanan nedeni ise reflüdür. Diğer nedenler arasında enfeksiyon hastalıkları, gıda zehirlenmeleri, gıda alerjileri veya menenjit, apandisit, bağırsak tıkanıklığı gibi daha ciddi durumlar yer alabilir. 

Çocuklarda mide bulantısında şu faktörlere dikkat etmek gerekir:

• Çocuğun su ve sıvı alımına dikkat edip dehidratasyon riskine karşı önlem almak.
• Çocukları paketli, hazır gıdalardan uzak tutup, hafif ve seveceği tarzda beslemek.
• Dinlenmesini sağlamak için rahat ve huzurlu bir ortam temin etmek.
• Mide bulantısına kusma, ateş, ishal gibi semptomlar eşlik ediyorsa mutlaka bir sağlık kuruluşuna başvurmak.

Çocuklarda mide bulantısı geçici bir durum olsa da altta yatan nedenin belirlenmesi ve uygun bir tedavi için doktora başvurulması önemlidir. Ayrıca çocuklarda bulantı, beslenme reddine sebep olabileceğinden beslenmeleri ve susuz kalmamaları konusunda daha dikkatli olunması gerekir.

Hamilelikte Mide Bulantısı

Hamilelikte mide bulantısı çoğu hamile kadında görülebilir ve normal kabul edilebilir. Bu durum genellikle sabah bulantısı olarak da bilinir ve hormonal değişikliklerle ilişkilendirilebilir. Sabahları mide bulantısı bazı kadınlarda hamileliğin genellikle ilk 3 aylık döneminde olurken bazı kadınlarda ise tüm hamilelik sürecinde devam edebilir. Hamilelikte mide bulantısı çok şiddetli değilse, kilo kaybına veya dehidrasyona sebep olmuyorsa genellikle ilaç önerilmez. 

Hamilelikte mide bulantısına iyi gelebilecek bazı yöntemler şu şekilde sıralanabilir:

• İyi bir gece uykusu uyuyup bolca dinlenmek.
• Sabahları yataktan kalkmadan önce tuzlu kraker atıştırmak.
• Fiziksel olarak aktif olup, zihni başka işlerle meşgul etmek.
• Günde 8 bardak su içmeye çalışmak, su içmeyi kolaylaştırmak için suya bal veya taze meyve eklemek.
• Nane çayı veya zencefil katkılı yiyecek ve içecek tüketmek.
• Rahat ve bol kalıplı kıyafetler tercih etmek
• Doktor önerisiyle B6 vitamini kullanmak.
• Bulantı anında limon veya biberiye esansı koklamak.

Her hamilelik farklıdır ve bu dönemde görülen mide bulantısının şiddeti, süresi de kişiden kişiye değişebilir. Hamilelerde geçmeyen mide bulantısı varsa ve rahatsız edici bir şekilde devam ediyorsa gebeliği takip eden doktora danışmak gerekir

Mide Bulantısına Ne İyi Gelir?

Mide bulantısı çok sık, şiddetli bir şekilde olmuyorsa ve bu duruma başka semptomlar eşlik etmiyorsa evde uygulanacak bazı doğal yöntemlerle kontrol altına alınabilir. 

O yöntemlerden bazıları şu şekilde sıralanabilir:

• Soğuk kompres uygulaması: Özellikle alın ve boyun bölgesine uygulanan soğuk kompresler mide bulantısının hafifletilmesine yardımcı olabilir. Soğuk uygulamalar sinir uçlarını uyarıp mide bulantısının verdiği rahatsızlığı azaltabilir. Bunun için soğuk suyla ıslatılmış bir havlu veya hazır jel poşetler soğutulup boyun ve alın bölgesine uygulanabilir.
• Akupunktur: Akupunktur vücudun farklı bölgelerine baskı uygulamasını içeren alternatif bir terapi yöntemidir. Yapılan bir araştırma, akupunktur yönteminin özellikle kemoterapi ve hamilelikten kaynaklı olan mide bulantısı tedavisine katkıda bulunabileceğini ortaya koymuştur.
• Temiz hava: Temiz hava çoğu insan için bulantı semptomlarını hafifletebilir ve daha iyi hissetmeye yardımcı olabilir. Ortamı havalandırmak, temiz havaya çıkmak veya bir vantilatörün önünde durmak rahatsız edici kokuların verdiği rahatsızlığın ve bulantının sebep olduğu sıcak basmasının giderilmesi için faydalı olabilir.
• Odak noktasını değiştirmek: Mide bulantısı olduğunda bu konuyu sürekli düşünmek bulantı hissinin artmasına sebep olabilir. Eğer mide bulantısı stres veya kaygıdan kaynaklanıyorsa odak noktasını değiştirmek bu durumla daha iyi başa çıkmayı kolaylaştırabilir. Bunun için, bulantı başladığında kitap okumak, ev işleri yapmak veya yavaş bir yürüyüşe çıkmak fayda sağlayabilir.
• Susuz kalmamak: Bulantı çoğu zaman bir şeyler yiyip içme isteğini yok edebilir. Ancak susuz kalmak mide bulantısını daha fazla tetikleyebilir. Gün içinde sık sık küçük yudumlarla su içmek hem dehidrasyon sorunun önüne geçebilir hem de bulantının kötüleşmesine engel olabilir.
• Zencefil tüketmek: Zencefil tüketmek bulantı için en etkili ve en popüler doğal yöntemlerden biri olabilir. Yakın zamanda yapılan bilimsel bir araştırmada hafif ve orta şiddetli mide bulantısına iyi gelebileceğini ortaya koymuştur. Zencefil demlenip çay olarak içebilir veya rendelenerek yoğurt, bal vb. ürünlerle karıştırılarak tüketilebilir.
• Bitki çayları: Bazı bitkisel çaylar mide bulantısını yatıştırabilir ve iyileşmesine katkı sağlayabilir. Bulantı durumunda özellikle nane, papatya veya limon çayı içmek iyi gelebilir.
• Gazlı içeceklerden uzak durmak: Halk arasında gazoz veya kola gibi gazlı içeceklerin çeşitli mide sorunlarına iyi gelebileceğine dair kanı bulunur. Ancak bu durumun aksine gazlı içecekler midede şişkinliğe sebep olabilir ve asit reflüyü tetikleyebilir. Gazlı içecekler ayrıca şeker içerdiğinden bulantı hissini daha da kötüleştirebilir.
• Bulantı ilaçları: Mide bulantısı evde uygulanan yöntemler rağmen geçmiyorsa doktor önerisiyle kullanılan bazı ilaçlara başvurulabilir. Antiemetik olarak bilinen bu ilaçlar, şiddetli mide bulantısı durumunda iyileşmeyi hızlandırabilir.

Yukarıda bahsedilen öneriler mide bulantısına iyi gelebilir, ancak bunlar herkes için geçerli değildir. Kişiye en uygun öneriler ve tedavi için bir doktora başvurmak gerekir.

Mide Bulantısı Nasıl Önlenir?

Mide bulantısını önlemenin en iyi yollarından biri bu duruma sebep olabilecek tetikleyicileri tanıyıp buna uygun önlemler alınmasıdır. 

Mide bulantısının önlenmesi için uygulanabilecek bazı öneriler aşağıdaki gibidir:

• Olası tetikleyiciler fark edilmesi halinde doktor önerisi ile bulantı önleyici ilaçları kullanmak.
• Yol tutmasından kaynaklı bulantının önüne geçmek için ön koltukları tercih etmek ve yolculuk sırasında tuzlu kraker, naneli şeker gibi atıştırmalıklar yemek.
• Güçlü parfüm kokuları ve yemek kokularının yoğun olduğu yerlerden uzaklaşmak.
• Az porsiyonlarda, hafif olmak üzere sık sık beslenmek ve bol su içmek.
• Yemeklerden sonra egzersiz yapmaktan kaçınmak.
• Baharatlı ve çok yağlı yiyecekleri tüketmemek.

Mide bulantısını önlemek için yukarıda bahsedilen önerileri uygulamak fayda sağlayabilir. Ancak mide bulantısı, önleyici yöntemlere rağmen ortaya çıkıyorsa bir sağlık uzmanına başvurmak gerekir.

Mide Bulantısında Ne Zaman Yardım Alınmalı?

Mide bulantısı genellikle hafif bir rahatsızlık olarak kabul edilebilir ve tıbbi yardıma gerek kalmaksızın kendiliğinden geçebilir. Ancak bu durum bazı kişilerde çok şiddetli ve sık sık tekrar ettiğinde bir doktora başvurmak gerekir.

Mide Bulantısında Ne Zaman Doktora Başvurulmalı?

Mide bulantısı genellikle kısa süreli ve geçici bir durum olsa da bazı durumlarda daha ciddi sağlık sorunlarının belirtisi olabilir. Aşağıdaki durumlarda bir doktora başvurmak önemlidir:

• Bulantı uzun süre devam ediyorsa (örneğin birkaç gün boyunca geçmiyorsa),
• Şiddetli kusma varsa ve vücut sıvı kaybına uğramışsa,
• Ateş, baş dönmesi, halsizlik, karın ağrısı gibi belirtilerle birlikte görülüyorsa,
• Kan kusma veya koyu renkli kusma yaşanıyorsa,
• Hamileyseniz ve bulantı günlük yaşamı zorlaştırıyorsa,
• İlaç yan etkisi nedeniyle bulantı yaşanıyorsa, bu durumla ilgili doktorunuza danışmak gerekebilir.

Mide Bulantısı Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Mide bulantısının tedavisi, altta yatan nedene bağlı olarak değişir. Yaygın tedavi yöntemleri şunlardır:

• Antiemetik İlaçlar: Mide bulantısını hafifletmek için doktor tarafından reçete edilen antiemetik ilaçlar kullanılabilir.
• Rehidrasyon Çözeltileri: Özellikle kusma ile sıvı kaybı yaşayan kişiler için su ve elektrolit dengesini sağlamak önemlidir.
• Diyet ve Yaşam Tarzı Değişiklikleri: Yağlı, baharatlı yiyeceklerden kaçınmak, küçük porsiyonlar tüketmek bulantıyı azaltmaya yardımcı olabilir.
• Zencefil veya Nane Gibi Doğal Destekler: Mideyi rahatlatan bitki çayları ve doğal destekler kullanılabilir. Ancak, özellikle hamilelikte bitki çayları için doktor tavsiyesi alınmalıdır.

Mide Bulantısında Beslenme Nasıl Olmalı? 

Mide bulantısının olduğu dönemlerde, sindirimi kolay ve mideyi yormayan besinler tüketmek önemlidir. Beslenme önerileri şunlardır:

• Az ve Sık Beslenme: Küçük porsiyonlar halinde sık sık yemek, mideyi rahatsız etmeden enerjinizi sağlar.
• Kuru Gıdalar: Tost, galeta, kraker gibi kuru gıdalar mideyi yatıştırabilir.
• Yumuşak Besinler: Patates püresi, yoğurt, muz gibi yumuşak ve mide dostu besinler tercih edilmelidir.
• Yağlı ve Baharatlı Gıdalardan Kaçınma: Mideyi zorlayabilecek kızartmalar ve baharatlı yiyeceklerden uzak durmak önemlidir.
• Bol Su Tüketme: Özellikle kusma yaşanıyorsa, sıvı kaybını önlemek için su tüketimine dikkat edilmelidir.

Mide Bulantısında Hangi Bitki Çayları İçilebilir?

Mide bulantısını hafifletmek için bazı bitki çayları rahatlatıcı etki sağlar:

• Zencefil Çayı: Mide bulantısına iyi gelmesiyle bilinir ve bulantıyı hafifletebilir.
• Nane Çayı: Ferahlatıcı etkisi sayesinde mide bulantısını yatıştırır.
• Papatya Çayı: Rahatlatıcı etkisiyle mideyi sakinleştirir ve rahatlatır.
• Rezene Çayı: Sindirim sistemini destekler ve mide kramplarını hafifletebilir.

Bu çayları tüketmeden önce hamilelik veya sağlık sorunları gibi durumlar söz konusuysa doktora danışmak önemlidir.

Hamilelikte Mide Bulantısı Nasıl Hafifletilir? 

Hamilelikte mide bulantısı yaygın bir durumdur ve bazı pratik yöntemlerle hafifletilebilir:

• Küçük, Sık Öğünler Tüketmek: Midenin boş kalmasını önlemek ve kan şekerini sabit tutmak için az az sık sık yemek faydalıdır.
• Zencefil Kullanımı: Zencefil içeren yiyecekler veya zencefil çayı hamilelik bulantısını hafifletmede etkilidir.
• Limon Koklama veya Limonlu Su İçme: Ferahlatıcı etkisi sayesinde mideyi yatıştırır.
• Uyandıktan Hemen Sonra Hafif Atıştırmalık: Güne başlarken mideyi hazırlamak için kraker gibi hafif bir yiyecek tüketmek sabah bulantısını hafifletebilir.
• Bol Su Tüketimi: Yeterli sıvı almak, hem vücudu nemli tutar hem de mide asidini dengeler.

Psikolojik Mide Bulantısında Ne Yapılmalı?

Psikolojik faktörlere bağlı mide bulantısında, stresi yönetmek ve rahatlatıcı teknikler uygulamak faydalı olabilir:

• Derin Nefes Alıp Verme: Sinirleri yatıştırmaya ve mideyi rahatlatmaya yardımcı olur
• Meditasyon veya Yoga: Stres ve anksiyeteyi azaltan bu uygulamalar mide bulantısını hafifletebilir.
• Hobi veya Aktivitelere Odaklanma: Stresi yönetmek ve mide bulantısını hafifletmek için kişinin hoşuna giden aktivitelere yönelmesi faydalı olabilir.
• Destek Alma: Stres veya anksiyeteye bağlı mide bulantısı uzun süredir devam ediyorsa, bir uzmandan destek almak iyi bir çözüm olabilir.

Psikolojik mide bulantısı, zihinsel ve duygusal durumlarla doğrudan bağlantılı olduğundan, bu alanlarda yapılan küçük değişiklikler mide bulantısının hafiflemesine katkı sağlayabilir.