Larenjit Nedir? Larenjit Belirtileri ve Tedavisi

Larenjit, gırtlağın aşırı kullanım, tahriş ya da enfeksiyon nedeniyle iltihaplanması durumudur. Larenjite bağlı görülen belirtiler, ses tellerinin iltihaba bağlı şişme nedeniyle düzgün titreşememesinden kaynaklanır. Larenjite bağlı en sık görülen semptomlar ses kısıklığı, boğazda kuruluk ve konuşma güçlüğü olarak sıralanabilir. Her yaştan kadın ya da erkekte görülebilen bu iltihabi hastalık, bebeklerde de ortaya çıkabilir. Bebeklerde larenjit, sıklıkla krup olarak adlandırılan viral bir enfeksiyonun parçası olarak karşımıza çıkar. Krup, esas olarak bebek ve küçük çocukların solunum yollarını etkileyen bir enfeksiyondur.

Larenjit Nedir?

Larenjit, çeşitli sebeplerle ses telleri iltihabı oluşması neticesinde boğazda yumru hissi, ağrı ve ses kısıklığı ile giden bir rahatsızlıktır. Ses telleri, boğazın hemen arkasında boynun üst kısmında yer alan gırtlakta konumlanmıştır. Gırtlak tıp literatüründe larenks olarak adlandırıldığı için iltihaplanması larenjit adını alır. Sıklıkla birbirleriyle karıştırılan larenjit ve faranjit arasındaki fark iltihap olan boğaz bölgesinin anatomik yerleşimidir. Farenks burnun arkasından başlar ve gırtlağın hemen üzerinde biter.Larenjit, belirtilerin süresine göre akut ve kronik olmak üzere iki alt sınıfta ele alınır. Akut larenjit, hafif tahriş ya da enfeksiyonlardan kaynaklanan ve ortalama olarak 3 hafta gibi kısa sürede iyileşen boğaz iltihabı durumudur. Kronik larenjit ise 3 haftadan uzun süren, genellikle gırtlakta kalıcı ya da tekrarlayıcı hasara bağlı olarak gelişen ve 3 haftadan uzun süren hasar gördüğünde veya sürekli hasar gördüğünde ortaya çıkan larenjit formudur.

Larenjit Nedenleri

Çeşitli sebeplere bağlı olarak ortaya çıkabilen larenjitin nedenleri akut ya da kronik olmasına göre değişiklik gösterebilir. 

• Bağırmak, şarkı söylemek ya da aşırı konuşmaktan kaynaklanan ses telleri de geçici zorlanma
• Virüslerden kaynaklı enfeksiyonlar: Grip, corona, uçuk etkeni virüsler
• Bakteriyel enfeksiyonlar
• Mantar (Kandida) enfeksiyonları: Uzun süreli antibiyotik ve steroid tedavisi alan bireylerde görülebilir.

• Ses tellerinin süreğen bir şekilde aşırı kullanımı
• Kronik sinüzit
• Gastroözofageal reflü hastalığı: Asit reflü yoluyla mide asit mideden boğaza kadar gidebilir ve gırtlakta hasara yol açabilir. Buna bağlı ses tellerinde gelişen tahriş Larenjite sonuçlanabilir.
• Sigara
• Aşırı alkol alımı
• Astım da kullanılan inhalerler ilaçlar gibi solunum yoluyla kullanılan ilaçların neden olduğu boğaz tahrişi
• Boğazdan darbe alınması
• Alerjiler
• Mantar enfeksiyonları (Örneğin pamukçuk)
• Kimyasal duman solunması

Larenjit Belirtileri

Larenjite bağlı oluşan şikâyetlerin çoğu geçicidir ve sıklıkla süresi iki haftayı geçmez. Her yaşta kadın mı erkekleri eşit sıklıkta etkilese de, çocukların hava yolları daha küçük olduğu için çocuklarda daha ağır seyretme eğilimindedir. Toplumda yaklaşık her 50 kişiden birinde ses bozukluğu vardır ve bun olguların ortalama olarak yarısı larenjit kaynaklıdır. 

• Sesin boğuklaşması ve ses kısıklığı
• Boğazda yumru hissi ya da bir şey var hissi
• İnatçı kuru öksürük
• Boğaz kuruluğu
• Boğazda kaşıntı ve gıdıklanma
• Konuşma güçlüğü
• Boğazda ağrı
• Sık sık boğazı temizleme ihtiyacı
• Hafif ateş

Sayılan semptomlar ani olarak ve hafif şekilde başlar ve çoğu olguda takip eden 2-3 gün içinde artarak şiddetlenir. Görülen belirtiler, 3 haftadan fazla devam ederse, bu hastalığın kronikleşmeye doğru gittiğine ve altta yatan başka bir hastalığın varlığına işaret eder. Belirtilerin üç haftayı geçtiği durumlarda altta yatan nedenin tespit edilebilmesi için doktorla iletişime geçilmesi iyi olacaktır.Larenjit, sıklıkla diğer bazı enfeksiyon hastalıklarıyla birlikte görülme eğilimi gösterir. Sık olarak eşlik edebilen hastalıklar arasında boğaz enfeksiyonları, soğuk algınlığı veya grip sayılabilir. 

• Baş ağrısı
• Burun akıntısı
• Yutkunma sırasında ağrı
• Lenf bezlerinde şişme
• Keyifsizlik
• Halsizlik
• Yorgunluk

Larenjite Ne İyi Gelir?

Larenjit olguları için çoğu zaman evde, uygulanabilecek bazı yöntemler, doğal ilaçlar ve çaylarla kontrol altına almak mümkün. 

• Pastil kullanmak: Boğaz pastilleri boğazı nemlendirmeye katkı sağlayarak ağrıyı hafifletebilir. Pastiller, mikropları öldürmeye veya kızarıklığı azaltmaya da yardımcı olabilir. Pastiller 4 yaş altı çocuklarda kullanım için uygun değildir
• Ses tellerini dinlendirmek: Larenjitte, ses tellerinde tahrişe bağlı şişlik gelişir. Şişliğin gerilemesi için zamana ihtiyaç duyulur. Bunun için çok konuşma ve bağırma gerektiren durumlardan kaçınmaya çalışılmalı. 
• Ilık tuzlu su ile gargara yapmak: Ilık tuzlu su ile gargara, boğazdaki ağrı ve tahrişi hafifletmeye yardımcı olabilir. 
• Solunan havayı nemlendirmek: Kuru hava solumak boğazdaki tahriş ve ses tellerindeki iltihabı daha kötü hale getirebilir. Buhar aleti ya da kalorifere asılan ıslak havlu yardımıyla havayı nemlendirmek semptomlarınıza olumlu yönde etki edebilir. Sadece leğeni suyla doldurup ağzı açık bir şekilde odaya koymak bile yeterli olabilir. 
• Elma sirkesi kullanmak: Araştırmalara göre elma sirkesinin antimikrobiyal özelliklere sahip olduğu tespit edilmiş. Elma sirkesinin bu nedenle boğaz iltihabına iyi geldiği düşünülse de bu konudaki araştırmalar henüz tam yeterli değil. 
• Ballı yeşil çay: Sıcak bir bardak çay, tahriş olmuş boğazı rahatlatmak için oldukça etkilidir. Ayrıca araştırmalara göre, yeşil çay gibi çaylarda bulunan bileşiklerin, antiinflamatuar, antibakteriyel, antiviral ve antifungal özelliklere sahip olduğuna dair kanıtlar var. Bu sebeple yeşil çayın, balın şifalı özelliğiyle birleştiğinde, boğaz iltihabına iyi geldiği söylenebilir. 
• Sarımsak: Sarımsak, tarih boyunca birçok farklı toplumda, hastalıklardan korunmak ve tedavi etmek amacıyla kullanılmış. Sarımsak kullanımı enfeksiyona bağlı şikâyetlerin şiddet ve süresini azaltmaya yardımcı olabilir. 

Larenjit Bulaşıcı mı?

Larenjit her zaman bulaşıcı değildir. Enfeksiyona bağlı ortaya çıkan larenjitler ise kişiden kişiye bulaşabilir.

• Viral larenjit: Bu türe soğuk algınlığı etkeni olan virüsler neden olur. Genellikle tedavi olmaksızın bir veya iki hafta içerisinde kendiliğinden geçer. Bu tipte ateş yüksekliği durumunda bulaşıcılık artar.
• Bakteriyel larenjit: Bu tip, bulaşıcı özellikli bazı bakterilerin boğazda aşırı çoğalmasından kaynaklanabilir. Viral larenjitten daha bulaşıcı özelliktedir ve tedavisi doktorun önerdiği antibiyotik ilaçlarla yapılır.
• Mantar kaynaklı larenjit: Maya enfeksiyonlarına neden olan Candida mantarı gibi gırtlakta bir mantarın aşırı çoğalması neticesinde ortaya çıkar. Mantar kaynaklı larenjitler de viral larenjitten daha bulaşıcıdır.

Larenjit Tedavisi

Akut larenjit, çoğu durumda ortalama bir hafta ila on gün içerisinde herhangi bir tedaviye gerek kalmaksızın, kendiliğinden iyileşir. Bununla birlikte ses dinlendirme, bol sıvı alımı ve havayı nemlendirme gibi önlemler almak iyileşmeyi hızlandırabilir. Kronik larenjit tedavisi ise altta yatan reflü, aşırı sigara ya da alkol kullanımı gibi rahatsızlıkları tedavi etmeye odaklanır. 

• Antibiyotikler: Larenjit vakalarının büyük çoğunluğunda etken mikroorganizma virüsler olduğu için genellikle tedavide antibiyotikler faydasızdır. Bununla birlikte bakteriyel enfeksiyon varlığında antibiyotik tedavisi gerekli olabilir.
• Steroidler: Steroid grubu ilaçlar ses telleri de gelişen iltihabı hafifletmede etkili olabilir. Ancak steroidle tedaviye sadece acil durumlarda başvurulur. Örneğin kruplu çocuklarda larenjit gelişmişse steroid kullanımı gerekebilir.
• Ağrı kesici ilaçlar: Boğaz ağrısı varsa, antienflamatuar (İltihap giderici) özellikli ağrı kesiciler tedaviye dahil edilebilir. Bunların dozu ve alınma sıklığı doktorun önerisine uygun şekilde ayarlanmalıdır.
• Ses terapisi: Konuşma dil terapisti yardımıyla sesinizi nasıl kullanacağınızı ve onu zorlayan davranışları nasıl azaltacağınızı öğretilmesi hedeflenir.

Eğer siz de kendiniz ya da yakınlarınızda akut ya da larenjit düşündürecek semptomlar gözlemliyorsanız tanı ve tedavi için en kısa zamanda bir sağlık kuruluşuna başvurabilirsiniz.