Kolajen Takviyesi Hakkında Bilmeniz Gereken Her Şey!

Değişen yaşam tarzı, ev ve iş arasında geçen günler ve yoğunluk gibi nedenlerle sağlıklı ve dengeli beslenmeye özen göstermek her ne kadar önemli olsa da zorlaşabilir. Bununla birlikte ilerleyen yaş, zararlı ultraviyole ışınlarına maruz kalmak, sigara ve alkol kullanımı gibi olumsuz durumlarla birlikte vücut işlevi için gerekli olan bazı bileşenler besinlerle birlikte tam olarak karşılanamayabilir. Bu gibi durumlarda hekim önerileri doğrultusunda ihtiyacı olduğu tespit edilenlerde gıda takviyelerinin kullanımı önerilir.

Kolajen Nedir?

Son yıllarda kullanımı yaygınlaşan gıda takviyelerinden bir tanesi de kolajendir. Doku ve organlarda hem yapısal hem de işlevsel açıdan gerekliliklerin yerine getirilebilmesi için çok önemli olan kolajen proteini, vücudun yapısında en fazla oranda yer alan protein türüdür. Bu nedenle kolajen sentezinin ve besinlerle birlikte alımının yeterli olması sağlık açısından büyük bir öneme sahiptir.

Kolajen nedir sorusu, özellikle yaşlanmaya bağlı kemik ve cilt sorunları yaşayan bireyler tarafından sıklıkla sorulan sorulardan bir tanesidir. Kolajen insan vücudunda kemikler, deri, kaslar ve daha pek çok doku ve organın yapısında yüksek oranda yer alan bir protein türüdür. Yapısal bir protein olan kolajen, vücuttaki tüm protein miktarının yaklaşık olarak üçte birini oluşturur. Özellikle bağ dokunun yapısında bol miktarda bulunan kolajen, hücre ve dokuların birbirine bağlanmasını ve bir arada tutulmasını sağlar. Dolayısıyla vücut yapısının sağlıklı bir şekilde korunması açısından kolajen proteininin büyük bir önemi vardır. Vücut tarafından sentezlenen kolajenin üretimini bazı besinlerin yeterli miktarda tüketilmesi ile arttırılabilir. Kolajen üretimini arttıran ve kolajen içeren besinler arasında yumurta beyazı, tavuk derisi, balık, beyaz çay, soya, kaju, sarımsak, kemik suyu, sakatatlar, kuru baklagiller ve taze sebze ve meyveler sayılabilir.

Kolajenin Vücuttaki Görevleri Nelerdir?

Kolajen takviyelerini araştıran bireylerin merak ettiği konulardan bir diğeri ise kolajen ne işe yarar sorusunun yanıtıdır. Vücutta farklı türlerde kolajen proteinleri yer alır. Bunların en temel görevi, bağ dokusunu düzenleyerek vücudun doğal yapısını oluşturmaktır. Fakat bunun yanı sıra her bir özelleşmiş kolajen türünün birtakım farklı görevleri de bulunur. Temelde 4 farklı kolajen türü vücuttaki en yaygın kolajen moleküllerini oluşturur. 

• Tip 1: Vücut kolajeninin yaklaşık olarak %90’lık kısmı tip 1 kolajen proteinlerinden oluşur. Bunlar çok sıkı şekilde paketlenmiş kolajen liflerinden oluşur ve kemikler, kaslar, dişler, cilt, tendon, damarlar, organlar, kemiklerin ve kıkırdakların yapısında önemli miktarda yer alır.
• Tip 2: Tip 2 kolajen proteinleri tip 1 kolajene oranla daha gevşek şekilde bir araya gelmiş liflerden meydana gelir. Bunlar genel olarak eklemlerde bulunan elastik özellikli kıkırdaklarda yer alır.
• Tip 3: Organların, arterlerin ve kasların yapısında tip 3 kolajenleri bol miktarda yer alır. Tip 1'in yanısıra etkiler yapıda bulunurlar.
• Tip 4: Derinin katmanlarında yer alan ve filtrasyona yardımcı olan kolajen türüdür.

Yukarıda belirtilen kolajen türleri vücutta en yaygın olarak bulunan dört temel türdür. Fakat kolajen tipleri bunlarla sınırlı olmayıp dört temel türü de içeren toplamda en az 16 farklı kolajen türünün bulunduğu düşünülür.
 
Kolajenler, kemik ve kas yapısında önemli görevlere sahip olmasının haricinde cildin elastik yapısının korunmasında, derinin yenilenmesinde ve yaraların iyileştirilmesinde önemli görevlere sahiptir. Bununla birlikte böbrekler gibi hassas organların da çevresinde bir koruyucu örtü oluşturur. Yaşlanma ile birlikte vücutta kolajen sentezi azalır. Bu nedenle kırışıklıklar gibi cilt sorunları oluşur, cildin elastikiyeti azalır, artrit gibi hastalıklara yakalanma olasılığı artar. Bunun yanı sıra kadınlarda da menopozla birlikte kolajen üretiminde önemli bir azalma oluşur. Bu gibi durumlarda hekime danışılarak kolajen takviyeleri hakkında bilgi alınabilir.

Kolajen Takviyesinin Faydaları Nelerdir?

İlerleyen yaş, sigara kullanımı, UV ışınlarına maruz kalma, menopoz gibi nedenlerle vücutta üretilen kolajen miktarı azalır. Bununla birlikte dengesiz beslenme, yetersiz protein alımı gibi nedenlere bağlı olarak da kolajen sentezi için gerekli olan yapı taşları vücuda yeterli miktarda alınamadığından kolajen üretimi aksayabilir. C vitamini, bakır minerali gibi bazı mikro besin ögeleri de vücutta kolajen üretiminde ve emiliminde çeşitli görevlere sahiptir ve bunların eksikliğinden kaynaklı olarak da kolajen üretimi azalabilir. Bu gibi durumlarda hekiminizin de önermesi halinde kolajen takviyeleri kullanmayı düşünebilirsiniz.

• Cilt Sağlığını Geliştirir: Cildin güçlendirilmesi, cilt elastikiyetinin ve hidrasyonunun sağlanması, hücre yenilenmesinin desteklenmesi gibi konularda kolajen proteinleri en önemli görevi üstlenir. Cilt kuruluğunun, kırışıklıkların ve çatlakların önlenmesinde kolajen takviyelerinin önemli bir rolü vardır. Bununla birlikte kolajen, saç ve tırnak sağlığını korumaya da yardımcıdır.
• Kemik Kaybını Önlemeye Yardımcı Olur: Kemiklerin doğal yapısının oluşturulması ve sağlamlığının arttırılmasında kolajen proteinleri görev yapar. Kolajen eksikliği durumlarda kemiklerin kırılganlığı artar, osteoporoz gibi hastalıklara yakalanma olasılığı da yükselir. Kemik kaybına bağlı hastalıkların önlenmesinde kalsiyum ve D vitamini ile birlikte kolajen takviyeleri de hekimler tarafından önerilebilir.
• Eklem Ağrılarını Hafifletebilir: Kolajen proteinleri, eklemlerdeki kıkırdakların bütünlüğünün korunmasında görevlidir. Bu nedenle kolajen eksikliği durumunda osteoartrit gibi dejeneratif eklem hastalıklarına yakalanma olasılığı çok büyük oranda artar. Osteoartrit hastalarında semptomların hafifletilmesi ve kıkırdak sağlığının geliştirilmesine katkıda bulunan kolajen takviyeleri, hastalığa bağlı ağrıların dindirilmesinde de etkilidir. Ayrıca travmalar sonucunda oluşan kemik ve eklem sorunlarının iyileştirilmesinde de kolajen takviyelerinden yararlanılabilir.
• Kas Kütlesini Destekler: Kas kütlesinin yaklaşık olarak %1 ile %10 arasındaki kısmı kolajen proteinlerinden oluşur. Bu proteinler kasların sağlıklı bir şekilde çalışabilmesi için oldukça önemlidir. Özellikle yaşla birlikte gelişen kas kaybı (sarkopeni) durumunda kas kütlesinin korunmasına yardımcı olması nedeniyle kolajen takviyeleri kullanılabilir. Ayrıca kreatin gibi kas proteinlerinin sentezini desteklemesi nedeniyle kolajen takviyeleri, sporcularda antrenman sonrası kas gelişiminin teşvik edilmesinde de etkilidir.
• Kalp Sağlığının Korunmasına Katkıda Bulunur: Yapılan bazı bilimsel araştırmalar, kolajen takviyesi kullanımının kalp hastalıklarından korunmaya yardımcı olabileceğini göstermiştir. Kan damarlarının yapısına katılan ve damar sağlığında önemli işlevleri bulunan kolajenin yetersizliği, kan damarlarının zayıflamasına ve hassaslaşmasına yol açar. Bu nedenle damar sertliği (ateroskleroz), buna bağlı gelişen kalp krizi, felç gibi hastalıklardan korunmada kolajen takviyelerinden yararlanılabilir.
• Kozmetik veya estetik olarak yanıklarda, kemik, diş, ortopedik ve cerrahi işlemlerde yara iyileştirmesini hızlandırır.

Kolajen Takviyeleri Nasıl Kullanılır?

Kolajen takviyeleri, son yıllarda kullanımı yaygınlaşan gıda takviyelerinden bir tanesidir ve piyasada pek çok farklı formu bulunur. Suda kolajen, kolajen hapı, sıvı kolajen, toz kolajen gibi farklı kolajen takviyesi alternatifleri vardır. Öncelikle dikkat edilmesi gereken nokta, kolajen takviyesine başlanmadan önce hekime danışılması gerektiğidir. 

Gıda takviyeleri bazı ilaçları kullanan kişilerde veya birtakım hastalıkları bulunan bireylerde olumsuz sonuçlara neden olabilir. Yine aynı şekilde kolajen eksikliği bulunmayan hastalarda bu takviyelerin kullanımı da istenmeyen etkiler yaratabilir. Dolayısıyla kolajen desteği kullanmaya başlamadan önce mutlaka bir sağlık muayenesinden geçilmeli ve hekime danışılmalıdır. 

Hekimin onay vermesi halinde toz, sıvı veya hap şeklindeki kolajen formlarından hangisini ne sıklıkta kullanabileceğiniz konusunda da hekiminize veya eczacınıza danışmalısınız. Bilinen ve güvenilir markalardan, gerekli sağlık otoriteleri tarafından onaylanmış olan kolajen desteklerinin kullanımı oldukça önemlidir. Bununla birlikte kolajenin bu faydalarından yararlanabilmek adına sağlıklı ve dengeli bir beslenme planı belirlenmeli, bu bir yaşam tarzı haline getirilmelidir. Kişinin yaşına uygun düzenli bir egzersiz planının belirlenerek uygulamaya geçirilmesi, kolajenin kas ve kemikler üzerindeki olumlu etkisini destekler. Ayrıca C vitamini içeren taze sebze ve meyveler yeterli miktarda tüketilmeli, kolajen eksikliğine sebep olan sigara kullanımı sonlandırılmalıdır.

Kolajen takviyesi ile ilgili merak ettiğiniz konuları Grup Florence Nightingale Hastaneleri’nin uzman ekibine sorabilir, sorunuzla ilgili öneriler isteyebilirsiniz. Bize ulaşmak için web sitemizde yer alan iletişim formunu kullanabilirsiniz.