İyi Huylu Meme Hastalıkları Nelerdir?

Meme doğumdan yaşamın sonuna kadar değişiklikler gösteren bir organdır. Doğum sırasında anneden gelen östrojen hormonu sayesinde biraz büyümüştür. Sonra ergenlik döneminde (puberte) yumurtaların (overler) çalışmaya başlaması ile birlikte östrojen ve progesteron hormonları salgılanır ve meme büyümeye başlar. Adet öncesi ödem ile gerginleşir, acıma ve hassasiyet olur. Bazen bu yakınmalar çok fazla olabilir (adet öncesi sendromu) ve tedavi gerekebilir. Gebelik sırasında ve sonrasında meme büyümeye devam eder, süt vermeye (laktasyon) hazırlanır, süt üreterek bebeğin beslenmesine yardımcı olur. Emzirme sonrası yeniden küçülür. Menopoz sonrası (adetten kesilme) meme iyice küçülür, sarkar, meme dokusunun yerini yağ dokusu almaya başlar.

Memenin Sık Görülen Değişiklikleri ve İyi Huylu Meme Hastalıkları Nelerdir?

Annelik ve kadınlık sembolü olan meme toplam 7 tane hormonun etkisi altındadır. Bunlar arasında memeyi en fazla etkileyen hormonlar; östrojen ve progesteron hormonlarıdır. Stres, aşırı yorgunluk, beslenme, iklim ve ortam değişiklikleri bu hormonların kandaki düzeylerinde farklılaşmaya ve dolayısı ile memede değişiklilere neden olurlar. Bu sırada memenin sütü üreten ve sütü taşıyan yapılarında ödem, sıvı birikmesi ve hücre farklılaşması olmaktadır.

Memenin Fibrokistik Değişimleri ve Kistleri Nedir?

Memeyi etkileyen hormonların kan düzeyindeki değişiklikler memede fibrokistik yapılara neden olmaktadır. Bunlara hemen her kadının yaşamının bir döneminde rastlanmaktadır. Memede şişkinlik, ödem, acıma ve sınırları tam olarak belli olmayan bir kitle ile ortaya çıkabilir ve 30-50 yaş arası kadınlarda daha sık görülür. Bu kistleri tanımanın en iyi yöntemi ultrasonografidir. Ultrasonografide güçlükle fark edilebilen kistler (mikrokist) olduğu gibi çok kolay tanımlanan makrokistler olabilir. Memenin makrokistleri genellikle içleri gri-yeşil sıvı ile dolu ve iyi huylu oluşumlardır. Tek veya her iki memede bir veya birden fazla olabilirler. Çoğunlukla menopozdan sonra kaybolurlar. Kistler, kadınların 20 yaşından sonra yapmaları gereken aylık kendi kendine meme muayeneleri sırasında hassas genellikle sınırları belirsiz bir kitle olarak hissedilirler. Nadiren sınırları belirli olabilir. Bu kitlelerin varlığı kadınlarda meme kanserini düşündürerek korkuya neden olmaktadırlar. Basit meme kistleri boşaltılmayı veya cerrahi tedaviyi gerektirmez. Kadınların belirli aralıklarla takip edilmeleri gerekir. 

• Genellikle sınırları belirsiz, nadiren düzgün kenarlı, kaygan, yuvarlak veya oval şekilli ele gelen kitle,
• Çok az sıklıkla meme başından gri-yeşil renkte ve meme başını sıkınca akıntısı ·    Kitlenin bulunduğu alanda acıma, ağrı ve veya hassasiyet,
• Özellikle adet öncesinde kitle boyutunda büyüme veya memede hassasiyet,
• Adet dönemi sonrasında kitle boyutunun küçülmesi ve memedeki hassasiyetin azalması olabilir.

Büyük kistler meme dokusu içerinde daha fazla yer kapladığı için daha fazla acımaya ve gerginliğe neden olabilir.

Meme Kistlerinin Tanısı ve Tedavisi Nasıl Yapılır?

Tanıda memenin doktor tarafından fizik muayenesinden sonra ultrasonografik inceleme yol göstericidir. Kist içerisine doğru büyüme çok nadiren görülebilir (intra-kistik papillom) ve ultrasonografi eşliğinde biyopsi gerekir. Basit kistlerin boşaltılması gereksizdir. Şiddetli yakınmaları olan kadınlarda bazı bitkisel ilaçlar yardımcı olmaktadır. 

Fibrokistik Meme Değişikliği Bir Hastalık Mıdır?

Fibrokistik meme değişikliği bir hastalık değildir ve kanserle ilgisi yoktur. Adet düzensizliği olan, aşırı yorulan, stres altında olan, şişman, sigara ve anti-depresan kullanan ve menopoza geçiş dönemindeki (peri-menopoz) kadınlarda daha sık görülür. Memede şişlik, ağrı, hassasiyet, ele gelen kitle en sık rastlanan belirtilerdendir.

Memeler doktor tarafından muayene edilir ve genç kadınlarda öncelikle ultrasonografi, 40 yaş üzeri kadınlarda ise ultrasonografi, mamografi, ve gerektiğinde manyetik rezonans görüntüleme (MRG) istenebilir. Amaç, fibrokistik meme değişikliğine ek olarak memede kanser olup olmadığını ortaya koymaktır. Kadınlar 6 ayda bir ultrasonografi ile takip edilebilirler.

Fibroadenom Nedir?

Memenin en sık görülen iyi huylu tümörüdür. Genellikle 15-35 arası yaş arasındaki kadınlarda görülür, nadiren daha ileri yaşlarda da ortaya çıkabilir. Ele gelen fibroadenomlar düzgün sınırlı, yuvarlak veya oval şekilde, kolay hareket edebilen kitlelerdir. Ele gelmeyenleri de ultrasonografide de benzer şekilde fark edilirler. Her iki memede de oluşabilirler. Oluşma nedeni bilinmemekle birlikte, üreme hormonlarıyla ilgili olduğu düşünülmektedir. Fibroadenomlar ultrasonografi ile 6 ayda bir kontrol edilir, çapı 3 cm'den fazla olan, hızlı büyüyen ve şekil değiştirenlere biyopsi yapılması ve çıkarılması önerilir. Kansere dönüşme ihtimalleri yoktur, ancak çok nadiren fibroadenomların içerisinde meme kanseri gelişebilir.

• Meme başının arkasında yer alan süt kanallarının genişlemesi, kanalın sıvıyla tıkanması, bazen meme başında beyaz bir görünüm ve açık renkli bir sıvı gelmesi  durumudur. Genellikle 45-55 yaş aralığındaki kadınlarda görülür.
• Fizik muayenesinde bir belirti göstermeyebileceği gibi, meme başının altında sert bir kitle olarak ele gelebilir.
• Oluşma sebebi tam olarak bilinmemektedir. Ancak yaşlandıkça değişen meme dokusunun ve sigara kullanımının neden olabileceği düşünülmektedir.
• Çoğunlukla herhangi bir tedaviye gerek duyulmaz. İnfeksiyon eklenen durumlarda (mastit) antibiyotik ve soğuk kompres uygulaması gerekebilir. Yakınmalar devam ederse meydana gelmiş olan kitle cerrahi olarak çıkarılır.

• Kanser olmamasına rağmen belirti ve bulgu açısından meme kanserine oldukça benzeyen bir meme değişikliğidir.
• Semptomları arasında memede kitle ve çevresinde morluk, kitlede duyarlılık, deride ya da meme başında çökme ve çekinti bulunur.
• Oluşma sebebi meme dokusunda çarpmaya, vurmaya bağlı travmalar veya enfeksiyonlardır.
• Bazen meme kanserinden ayırt edilebilmesi için biyopsi yapılması gerekir. 

• Meme dokusundaki hücrelerin aşırı büyümesi, çoğalması sonucu oluşan iyi huylu meme tümörüdür. Ortalama görülme yaşı 45'tir. Genç kadınlarda nadiren görülür.
• Yuvarlak, sınırları belirli, ele gelen yumrular belirtileridir. Yumuşak ya da sert olabilirler.
• Teşhis için, mamografi, ultrasonografi ve biyopsi yapılmalıdır. Aşırı büyümeleri ve ağrıya neden olmaları durumunda cerrahi müdahaleyle çıkarılırlar.

• Memede sütü taşıyan kanalların içerisinde gelişen küçük ve iyi huylu tümörlerdir. En sık orta yaşlı (35-55 yaşlar) kadınlarda  rastlanır.
• Meme başından açık renkli ya da kanlı akıntı ve büyüdüğünde ele gelen bir kitleye neden olabilirler.
• Fizik muayene, ultrasonografi ve mamografi ile teşhis edilmesi mümkündür. Sadece bir tane olan papillomların kansere dönüşme olasılığı düşüktür, çok sayıda olduklarında kansere dönüşme ihtimali artar.
• Tedavide papillomları çevre sağlıklı dokularla çıkarmak için cerrahi yöntem uygulanır. Kanser riski biyopsi ile belirlenir, kanser bulgusu varsa ek tedavi uygulanır.

• Vücutta yağ dokularından gelişen, cildin hemen altında veya meme içerisinde bulunan, yavaş gelişen, yumuşak ve hareketli iyi huylu tümörlerdir. Yağ dokusu içeren herhangi bir vücut bölgesinde bu bezelerden oluşabilir. Genellikle  40-60 yaş arasında ve şişman kadınlarda tespit edilir.
• Nadiren ağrılı olabilir ve hızlı büyüyebilirler.
• Herhangi bir yakınmaya neden olmadıkça çıkarılmalarına gerek yoktur. Gerektiğinde tedavisi cerrahi yöntemle yapılır.

Memede Görülen Enfeksiyonlar(Mastitler) Nelerdir?

Mastit, selülit veya apse gibi enfeksiyonlar memede sıklıkla görülmektedir. Memedeki bu rahatsızlıklar bazen cilt hastalıkları ve kanserle de karışabilir. En sık 18-50 yaş arası kadınlarda rastlanır.

Süt veren kadınlarda görülen mastit (lohusa mastiti-puerperal mastit): Doğum sonrası emziren kadınlarda, bebeğin emmesine bağlı olarak meme başında oluşan çatlaklardan giren bakteriler kolaylıkla memede enfeksiyon ve abse nedeni olabilirler (lohusa mastiti-puerperal mastit). Memede kızarıklık, şiddetli ağrı, ateş, titreme ve halsizlik görülür. Antibiyotik ve soğuk kompresle tedavi edilir. Bazı hastalarda memede yaygın abseye neden olur ve cerrahi olarak ameliyathane ortamında absenin boşaltılması gerekebilir. Tıkanmış süt kanalları, çatlak meme ucu, yanlış emzirme teknikleri, kötü beslenme, memeye baskı uygulayan kıyafetler gibi nedenler lohusa mastitinin nedenleri arasındadır.

Granülomatöz Mastit: Nedeni belli olmayan, memede kitle, akıntı, ağrı ve hassasiyet ile ortaya çıkan ve tedavi edilmesi güç bir durumdur. Fizik muayene ve radyolojik bulguları meme kanserini taklit eder. Bu nedenle biyopsi gerekir. Tedavisinde kortizon, absenin boşaltılması, cerrahi olarak temizlik uygulanan yöntemlerdir. Sıklıkla 30-45 yaş arası kadınlarda görülür.

Meme başı arkası mastiti (Sub-areolar mastit) : Belirtileri arasında meme başı arkası veya çevresinde kızarıklık, ağrı, kızarıklık, hassasiyet, sertlik ve ateş bulunur. Daha çok sigara içen ve 30-45 arası kadınlarda ortaya çıkar. Tedavisinde antibiyotikler ve cerrahi drenaj, itihaplı dokuların cerrahi çıkarılması vardır.

Meme Başı Akıntıları Her Zaman Tehlikeli Midir?

Meme başı akıntıları, elle sıkıldığında değil kendiliğinden gerçekleşiyorsa, sadece bir memeden ve bir kanaldan geliyorsa, beyaz renkte veya kanlı ise o zaman bu akıntının önemli olduğu düşünülmelidir. Bu belirti, meme kanalları içerisindeki tümörün (intra-duktal papillom) veya meme kanallarından gelişen bir kanserin sonucu olarak ortaya çıkmaktadırlar.  Meme başından seröz-kanlı akıntıların varlığı durumunda ultrasonografi, mamografi ve gerektiğinde biyopsi ile tanıya gidilmelidir.