İdrar Renkleri Ne Anlama Gelir? İdrar Renklerine Göre Sağlık Durumu

İnsan vücudu işleyişi ve yapısı ile karmaşık görünse de kusursuz çalışan bir makine gibidir. Vücudun verdiği hastalık sinyallerini kişi kendi de gözlemleyebilir. Yenilen, içilen ya da kullanılan herhangi bir ürünün vücutta meydana getirdiği değişikliklere verilen tepkiler, sağlık sinyalleri olabilir. Saç dökülmesi, hapşırma ya da idrar rengi farkı bu belirtiler arasındadır. İdrar renkleri ne anlama gelir anlamak için yazının devamını takip edebilirsiniz.

İdrar Rengi Nasıl Olmalıdır?

Böbrek ve diğer organlar ile ilgili bilgiler verebilecek olan idrar rengi, sağlığımız için önemli bir ipucudur. Normal idrar rengi sarı ve tonları olarak kabul edilir. Normal idrara rengini, ürokrom adlı madde verir. Sağlıklı idrar rengi bol sıvı tüketildiğinde açık sarı, sarı ve suya yakın renkte olurken; sıvı tüketimi azaldığında idrar rengi de koyulaşır. Kanın filtre edilmesini sağlayan böbrekler, işlem sonrası oluşan ürik asit, kreatinin, hormon ve toksinleri vücuttan idrar yoluyla dışarı atar. Böbreklerin vücuttaki kan filtreleme işleyişinde bir bozukluk olması da idrar renginde değişikliğe yol açabilir.

Tüketilen gıdalar ve kullanılan ilaçlar ile de idrar renginde değişiklikler yaşanabilir. İnsan vücudunda biriken toksin ve zararlı atıkların idrar yolu ile dışarı atılması idrarın renginin değişmesine ve idrarda koku oluşmasına neden olabilir. Bazı durumlarda idrar rengi ve kokusu hastalıkların belirtisi olarak değerlendirilebilir. Hastalık belirtisi olabilen idrar rengi, tedavide erken teşhis için önemli bir bulgudur. Vücudun enfeksiyon ve hastalık gibi durumlarda dışarı attığı idrar, farklı renklerde olabilir. İdrar renklerine göre sağlık durumu için hangi idrar rengi ne anlama gelir sorusunun yanıtını bilmek erken tanı için faydalı olabilir.

İdrar Renklerinin Anlamı Nelerdir?

İdrar renklerinin ne anlama geldiğini anlayabilmek için bazı idrar renkleri hakkında bilgi edinmek önemlidir:

• Beyaz İdrar: Çok su içildiğinde idrar dansitesi düşer ve idrarda bulunan atık maddelerin azalmasına neden olur. İdrara rengini veren ürokrom maddesinin azalması nedeni ile de idrar rengi beyaz ve beyaza yakın olur. Sorun edilecek bir durum değildir. Yalnız idrar yolu enfeksiyonu olması durumunda kandaki beyaz kan hücresi sayısının artması ve böbreklerden dışarı atılması da idrara beyaz bir renk verebilir. Dolayısıyla bu durumun gözlemlenerek su tüketimine bağlı olup olmadığı kontrol edilmelidir.
• Açık Renk İdrar: Çok fazla sıvı tüketilmesi durumunda görülebilir. Sıvı tüketimine bağlı olarak çok idrara çıkmaya neden olabilir. Hiçbir hastalığı olmamasına rağmen kişinin normalden fazla idrara çıkması, diabetes insipidus yani şekersiz şeker veya yalancı diyabet hastalığı olan hastalarda görülebilir. Açık renk idrara, karaciğer sirozu veya hepatit hastalığı da neden olabilir.
• Parlak Sarı İdrar: İdrarın sarı olması normal bir durumdur. Suda çözünebilen riboflavin ya da B2 vitaminlerin kullanımı idrar rengi değişikliğine sebep olabilir. Normal kabul edilen idrarın sarı rengi, riboflavin tüketiminin aşırı olması durumunda idrarın rengini değiştirir. Gereğinden fazla tüketimi hipervitaminozis riski taşıdığından kontrollü kullanılması gerekmektedir.
• Koyu Sarı İdrar: Koyu sarı idrar rengi, vücudun su ihtiyacının yeterince karşılanmadığı anlamına gelir. B vitamini alımı ve fazla laksatif alınması da koyu sarı idrar renginin nedeni olabilir. Koyu sarı idrar normal olarak kabul edilir. Bazı durumlarda ilaç kullanımları da idrarın koyu sarı renk olmasına yol açabilir.
• Kırmızı Renk İdrar: İdrarın kırmızı olması, idrarda kana bağlı olabilir ve bu durum olağan dışı kabul edilmelidir. Antibiyotik kullanımı, tüketilen gıdalardan bazıları da idrara kırmızı rengi verebilir. İdrar yolu enfeksiyonlarında, benign prostat hiperplazisi, iyi huylu veya kötü huylu tümörlerin sonucunda da kırmızı renk idrar görülebilir.
• Turuncu İdrar: Antibiyotik kullanımı, havucun aşırı tüketimi, B kompleks vitaminlerin ve kan sulandırıcı ilaçların kullanımından kaynaklı idrar, turuncu renkte olabilir. Turuncu idrar, vücudun susuz kaldığı durumlarda olması gerekenden fazla idrarın konsantre edilmesi ile de oluşabilir. Bazı ilaçlar da idrar renginin turuncu olmasına yol açabilir.
• Yeşil İdrar: Pseudomonas bakterilerinin sebep olduğu üriner enfeksiyon problemi yaşayan kişilerde idrarın rengi yeşil olabilir. İçeriğinde metilen mavisi bulunan ilaçlar dışında gıda boyası içeren besinler ve tıbbi testlerde bulunan boyalar, idrarın yeşil ya da mavi olmasına yol açabilir.
• Koyu Kahverengi İdrar: Müshil, kas gevşetici, sıtma ilaçları, baklagillerin çok tüketimi ve antibiyotik kullanımında görülebilir. İdrar yollarındaki kanamalar, hemolitik anemi, hepatit, siroz, melanom, idrar yolu enfeksiyonu ve böbrek hastalıkları da koyu kahverengi idrar sebebi olabilir. Kullanılan demir takviyeleri, Parkinson tedavisinde kullanılan bazı ilaçlar ve bazı antibiyotikler, idrar renginin koyu olmasına neden olabilir.
• Siyah İdrar: Siyah idrar, alkaptonüri, tirozin ve fenilalanin ender görülen kalıtsal bir hastalığın homogentisik asit adı verilen toksik tirozinin kanda birikmesi ile idrardan atılması sonucunda oluşur. Siyah idrar aloe vera çayı, aloe vera suyu, armut, şeftali, elma, kuru erik gibi sorbitol maddesi içeren besinler, revent bitkisi ve bakla gibi besinlerin aşırı tüketiminde de görülebilir. Bazı ilaçlar da idrar renginin siyah olmasına neden olabilir. Kimyasal temizleyicilerin, temizlik ürünlerinin ve deterjanların içinde kullanılan fenol, idrarın siyah olmasına yol açabilir. Fenol zehirlenmesi olarak bilinen bu durum fenol içeren ürün ile temastan sonra ellerin yıkanmaması sonucunda da görülebilir. Sıtma ve ateş, wilms tümörü, böbrek kanseri, pankreas kanseri, mesane ve prostat kanseri, karaciğer yetmezliği, siroz, üriner sistem yaralanması, hepatit ve alkaptonüri gibi hastalıklar da idrarın siyah renkte olmasına neden olabilir.

Hamilelikte İdrar Rengi

Gebelik süresince idrar renginde değişimler görülmesi normaldir. Gebelikte idrar rengi genellikle açık tonlardadır. Su tüketimini artıran gebelerde idrar rengi açılır ve sık tuvalete gitme ihtiyacı hissedilir. Vücudun susuz kaldığı zamanlarda idrar rengi koyulaşır. Gebelik süresince böbreklerde normalden fazla kan süzülür. Hamilelikte, böbreklerden süzülen kan miktarının artması ile de idrar renginde değişiklik görülebilir. Gebelikte idrar rengi, kullanılan ilaçlar, alınan vitamin takviyeleri ve tüketilen gıdalarla da ilişkili olarak değişebilir. Hamilelik boyunca idrar rengi açık sarı ve koyu sarı tonları arasında değişebilir ve bu normaldir. Çeşitli sebeplerden idrar rengi etkilenebilir. Anne adayları hamilelik süresince idrar rengini kontrol etmeli ve normal olmayan herhangi bir durumda kadın doğum uzmanına danışmalıdır.

İdrar Rengi Neden Koyulaşır?

Sağlıklı bir kişinin gün içerisinde idrar rengi sarı ve sarı tonlarındadır. Yeterli su tüketimi ile sağlıklı idrar rengi oluşur. Bazı hastalıkların varlığında ve ilaç kullanımı ile idrar renginde koyulaşma görülebilir. İdrar renginin açık renkte olması, yeterince su tüketimi ile sağlanır. Her yaşta görülebilen idrar renginin koyu sarı renkte olması, idrar yaparken yanma ve ağrı gibi durumlar hissedilmiyorsa önemsenmeyebilir.

İdrarın rengi ve kokusu birçok hastalığın habercisi olabilir. Tek başına bir hastalık kabul edilmeyecek olan koyu renk idrar, mevcut bir hastalığın belirtisi sayılabilir. İdrar renginin koyulaşmasına neden olan sorun ortadan kalktığında idrar rengi normale döner. İdrar renginde koyulaşma, eğer bilinen bir hastalık, kullanılan bir ilaç ya da yetersiz su tüketiminden kaynaklanmıyorsa uzman bir doktora başvurmalısınız.