Ertesi Gün Hapı Nedir? Ne Zaman ve Nasıl Kullanılır?

Ertesi gün hapı,diğer adıyla sonraki gün hapı, korunmasız cinsel ilişkiden sonra kullanılan bir doğum kontrol ilacıdır. Ertesi gün hapları son yıllarda oldukça sık başvurulan bir doğum kontrol yöntemidir ve ilacın esas amacı istenmeyen gebeliğin önüne geçmektir. Ertesi gün hapları yüksek oranda progesteron hormonu içerir ve erkek sperm hücresinin kadının yumurtalarıyla döllenmesini ve rahimde tutunmasını engeller. Halk arasında yarın hapı olarak da bilinen bu yöntem, ne kadar erken kullanılırsa etkisi ve koruyuculuk oranı o kadar yüksek olabilir. Ancak unutulmamalıdır ki ertesi gün hapı rutin bir korunma yöntemi değildir ve diğer tüm korunma yöntemlerinde olduğu gibi %100 koruma sağlamaz.

Ertesi Gün Hapı Nedir?

Ertesi gün hapları korunmasız cinsel ilişkiye giren veya doğum kontrol yöntemi başarısız olan kadınlarda hamileliği önlemek için acil kontrasepsiyon (doğum kontrol yöntemi) amaçlı kullanılır. Gebeliği önleyici yöntemler arasında en çok tercih edilen seçenek olsa da sürekli bu yöntemin uygulanması jinekologlar tarafından tavsiye edilmez. Ertesi gün hapları başlı başına bir doğum kontrol yöntemi olarak düşünülemez. Bu ilaçlar yalnızca alternatif korunma yöntemi olarak kullanılabilir. Ertesi gün hapları eczanelerden reçetesiz temin edilebilen ilaçlardır ve piyasada birkaç farklı ticari takdim şekli bulunur. Bu seçenekler estrojen-progesteron, sadece estrojen veya sadece progesteron içerikli ilaç formları olabilir. Bu ilaçlardan ulipristal asetat Acil ilişkiden 5.güne (120 saat) kadar kullanımı olan bir etken maddedir. Bir diğeri ise levonorgestrel etken maddeli ilaçtır ve etkisi 3.güne (72 saat) kadar devam eder. Kontrasepsiyon, istenmeyen gebeliklerin önlenmesinde ucuz ve yeteri derecede etkili bir yöntemdir ve istenmeyen gebeliklerden dolayı kadınlarda oluşabilecek fiziksel ve ruhsal bozuklukların önüne geçebilir.

Ertesi Gün Hapı Ne İşe Yarar?

Ertesi gün çeşitli sebeplerle bebek istemeyen kadınların şüpheli cinsel ilişki sonrası kullandıkları bir ilaçtır. Ertesi gün hapı kullananlar, bilmelidir ki bu yöntem tek kullanım içindir ve takip eden günlerde yaşanılan cinsel ilişki için bir koruyuculuk yaratmaz. Ertesi gün hapları hakkında bilinmesi gereken en önemli şeylerden biri de bu ilaçların var olan bir gebeliği sonlandıramayacağıdır. Bu durum halk arasında bilinen oldukça yanlış bir bilgidir. Bu ilaçlar asla bir düşük ilacı olarak kullanılmaz ve bu düşünceyle kullanılsa dahi düşük meydana gelmez. Ertesi gün hapları ile mevcut gebelik sonlanmayacağı gibi, bebeğe de ciddi zararlar verme ihtimali akılda tutulmalıdır. Gebelik önleyici hap kullanan kadınlar bilmelidir ki bu yöntem kesinlikle bir aile planlaması yöntemi değildir. Doğum kontrol yöntemleri hakkında bilgi almak için aile danışmanlığı merkezlerine veya kadın doğum doktoruna danışmak gerekir.

Ertesi Gün Hapları Nasıl Etki Eder?

Ertesi gün haplarının koruyucu etkisi erken sürelerde kullanılıp kullanılmadığına bağlı değişebilir. Bu sürenin 3 günden daha fazla olmaması önemlidir. Ertesi gün haplarının geç kullanılması etkisinin azalmasına sebep olabilir. Yumurtlama öncesi kullanıldığında ertesi gün hapı koruma oranı %75-80 civarındadır. Ertesi gün haplarının koruma etkisi döllenmiş yumurtanın rahime yerleşmesini engellemektir. Bu hapların istenmeyen gebeliği önleme dışında başka bir etkisi yoktur. Ertesi gün haplarının diğer etkilerinden bazıları ise şöyledir:

• Güvenli olması
• Geniş yaş aralığında güvenli olması
• Kullanım süresinin kısa olması
• Ekonomik olması
• Hızlı ulaşılabilir olması
• Gereksiz kürtajları önlemesi

Ertesi Gün Hapı Ne Zaman Kullanılmalı?

Ertesi gün haplarının genel kullanım zamanı korunmasız cinsel ilişki sonrasındaki gündür. Bu haplar yalnızca korunmasız ilişki sonrası istenmeyen gebeliklerin önüne geçmek için değil, bazı gerekli hallerde de kullanımı olabilir. Genel olarak ertesi gün hapı kullanımı aşağıda belirtilen hallerde kullanılabilir:

• Düzenli olarak kullanılan doğum kontrol haplarının kullanılmaması veya kullanılmasının unutulması.

• Kullanılan doğum kontrol yöntemlerinin yetersiz kalacağı düşüncesi.

• Cinsel ilişki sırasında erkek tipi korunma yönteminden emin olamamak.

• İlişki sırasında kondomun yırtılması,

• Cinsel saldırıya maruz kalmak.

Ertesi Gün Hapı Nasıl Kullanılır?

Ertesi gün hapı korunmasız ilişki sonrası erken kullanılması koruma etkisi açısından önemli bir ilişki mevcuttur. Tüm korunmasız yöntemler ilişkiden sonraki 72 saat içinde alınmalıdır. Yapılan bilimsel çalışmalar ilişkiden 72 saat içinde kullanılan yarın haplarının başarı oranının ortalama %75 olduğunu, başarısızlık oranının ise %4 olduğunu bildirmektedir. Ertesi gün hapının başarı oranı veya başarısızlık oranı zamanında kullanılıp kullanılması, alındıktan sonra kusma olup olmaması ve kullanım sonrası korunmasız ilişki yaşanıp yaşanmamasına bağlı olarak artış veya azalış gösterebilir.

Ertesi Gün Hapı Yan Etkileri Nelerdir?

Ertesi gün hapı etkileri, acil korunma yöntem olarak ve, hamileliği önlemek amaçlı kullanılır. Ancak bu yöntem, diğer korunma yöntemleri kadar güvenli olmayabilir ve beraberinde bazı riskleri de getirebilir. Yarın hapı olarak da bilinen bu yöntem, rutin korunma ilaçlarının yerini tutmaz. Bunların dışında ertesi gün hapı zararları ve yarattığı bazı yan etkiler ise şunlardır:

• Mide bulantısı ve kusma,
• Baş dönmesi,
• Baş ağrısı,
• Karın ağrısı veya kramplar,
• Göğüslerde hassasiyet,
• Adet döngüsünde düzensizlik
• Adet kanamasında yoğunluk veya azalma

Bunlara ek olarak ertesi gün hapı aldıktan 2 saat için kusma durumu olursa yeni bir doz hap için mutlaka doktor ya da eczacınıza danışmanız gerekir.

Ertesi Gün Hapının Kullanılmaması Gereken Durumlar Hangileridir?

Ertesi gün hapının kullanımı herkes için uygun değildir. Bu ilacı kullanmadan önce gebelik olup olmadığından emin olmak gerekir. Ertesi gün haplarının fetus üzerinde nasıl bir yan etki bıraktığına dair veriler güvenli değildir. Ertesi gün hapının etkinliğinin azaldığı bazı durumlar olabilir. Bu durumlardan bazıları ise tıpta St. John's Wort olarak bilinen sarı kantaron içerikli ilaçlar ve Barbitüratlar olarak bulunan ağır uyku ve depresyon ilaçlarının kullanımıdır. Bu içerikte ilaçların kullanımı ertesi gün hapının koruyuculuk oranını düşürebilir. Bunların dışında ise fazla kilolu veya obezitesi olan kadınlarda ve emzirme döneminde de ertesi gün hapının kullanımı önerilmez. Ertesi gün haplarının cinsel yolla bulaşan hastalıklardan korumadığı da göz önünde bulundurulmalıdır.

Ertesi Gün Hapı Kullanımı Sonrası Riskleri Nelerdir?

Ertesi gün haplarının yanlış kullanımı veya fazla doz alımına bağlı olarak gelişen veya doğru kullanılsa bile görülebilecek bazı riskleri bulunabilir. Bu istenmeyen etkilerden bir ya da bir kaçının görülmesi durumunda mutlaka bir kadın doğum uzmanına gidilmesi gerekir. Ertesi gün haplarının kullanımından sonra olası riskler ise şöyledir:

• Birbirini takip eden 2 adetin her zamankinden farklı durumda meydana gelmesi,
• Çok az kanama olması,
• Çok şiddetli dismenore (adet sancısı) görülmesi,
• 4 hafta içinde hiç adet görülmemesi
• Artan vajinal akıntı olması