Eklem Faresi Nedir? Çeşitleri ve Tedavisi

Eklemler iki veya daha fazla kemiğin birleştiği kısımlardır ve bu kısımlar vücut bölümlerinin daha rahat hareket etmesini sağlarlar. Eklem kıkırdağı, eklemde yük taşımaya ve ağrısız hareket etmeye yardımcı özel yapıdaki bir eklem bölümüdür. Eklem kıkırdağı aynı zamanda eklemlerin birbirine bakan yüzeylerini bir yastık gibi kaplar ve eklemlerin yüzeyinin korunmasını sağlar.

Eklem Kıkırdağının Aşınması Nedir?

Eklem kıkırdağı zamanla aşınabilir ve bunun sonucunda yumuşar, saçaklanarak dökülür. Eklem kıkırdağı aşındıkça eklem yüzeyini koruma görevini de gerçekleştirememeye başlar. Eklem kıkırdağının aşınması ile ekleme bağlı olan altındaki kemik ortaya çıkar ve bu duruma osteoartrit veya artroz denir. Halk arasında ise bu duruma kireçlenme denir. Oluşan bu aşınmanın herhangi bir tedavisi yoktur ancak ilaç ve cerrahi yöntemler kullanılabilir.

Eklem Kıkırdağının Aşınma veya Yaralanma Belirtileri Nelerdir?

Kıkırdak yaralanmalarında özellikle eklemin ilgili bölgesinde belirgin eklem ağrısı hissedilir. Ayrıca eklem sıvısının artması ile de eklemde şişlik oluşabilir. Eklem sıvısının artmasına bağlı olan şişlik sanılanın aksine aktivite veya sporla azalmaz hatta artar ve dinlenme ile azalır. Eklem şişliği eklemde takılma, kilitlenme, sıkışma gibi şikayetlere yol açar.

Eklem Faresi Nedir?

Eklemdeki kıkırdak veya kemik yapısının, nedenini bilmediğimiz bir şekilde bozulması sonucu kopan bir parça olabilir. Bu parça eklem içinde serbest halde gezebilir ve bu parçayı hastalar hissedebilir.

Eklem sıvısı ya da sinoviyumda görülen bu parçaya eklem faresi (loose body) denilir. Bu rahatsızlık osteokondritis dissekas olarak da bilinir. Eklem farelerinin boyutları birkaç milimetreden birkaç santimetreye kadar değişebilir, belirli bir boyutta değillerdir. Eklem farelerinin ilerleyen zamanlarda yük taşıma kapasiteleri değiştiği için kireçlenmeye veya farklı eklem hastalıklarına da yol açabilir.

Eklem Faresi Neden Olur?

Eklem fareleri genelde düşme, çarpma gibi travmalar sonucunda, kırık durumlarında, romatoid artrit, osteoartrit gibi rahatsızlıklarda görülür.

Eklem faresi sporcularda veya  sık spor yapan insanlarda daha sık görülen bir rahatsızlıktır. Özellikle de eklemlerde kilitlenme, ağrı, şişlik gibi belirtiler, eklem içinde hareket anında hareket eden bir cisim hissedilmesi eklem faresine işaret edebilir.

Eklem faresi yaşlanma sonucunda da oluşabilir. Yaşlanma sonucu vücutta oluşan su miktarı azalması, elastisite kaybı, kondrosit boyutlarındaki büyüme, lizozomal enzimlerdeki azalma gibi sorunlar kıkırdağın yumuşamasına yol açar.

Kıkırdağın yumuşaması ile de direnç azalır ve vertikal küçük yarıklar oluşarak hatta yer yer dökülerek eklemlerin birleşme yerlerindeki kemiklerin ortaya çıkmasına neden olur. Eklemlerin birleşme yerlerindeki kemiklerin ortaya çıkması ile eklemlerdeki aşınma artar ve hastaların şikayetlerinde büyük bir artış görülür.

Eklem Faresi Çeşitleri Nelerdir?

En sık dizlerde görülen eklem faresine başka eklemlerde de rastlanabilir. Omuz veya dirsek ekleminde görülen eklem faresi kol hareketlerinin kısıtlanmasına neden olur. Ayrıca kolda kilitlenmelere ve ağrıya da neden olabilen bir rahatsızlıktır. Kalça ekleminde eklem faresi meydana geldiğinde kilitlenme ve yürüyüş bozukluğuna yol açar.

Eklem Faresi Çeşitleri Nelerdir?

Eklem faresi bazı belirtilere neden olabilir bunlar;

• Ağrı,
• Eklemden ses gelmesi,
• Hareket kısıtlılığı,
• Takılma,
• Hareket esnasında eklem içinde bir cismin hareket etmesi, olarak söylenebilir.

Eklem Faresi Tanısı Nasıl Konur? Nasıl Tedavi Edilir?

Eklem fareleri genelde röntgen gibi görüntüleme teknikleri kullanılarak kolayca tespit edilir. Artroskopi veya manyetik rezonans görüntüleme (MRG) incelemesi yapılmalıdır. Artroskopi, MRG ve röntgen gibi bir görüntüleme tekniğidir.

Tanısal artroskopi lokal anestezi altında yapılır. Eklem bölgesinde bir santimetrelik küçük kesiler açılır ve eklem içi kalem boyunda bir kamera ile görüntülenir. Artroskopi geçmiş yıllarda sadece görüntüleme yoluyla teşhis konulmasında kullanılırken günümüzde aynı zamanda tedavi için de kullanılabilen bir yöntemdir. Tedavi amaçlı artroskopi ameliyathanede genel anestezi altında yapılan bir ameliyattır. Artroskopide daha rahat görüntüleme için eklem içi bir sıvı ile önce şişirilir. İşlem sonrasında bu sıvı eklem içinden boşaltılır.

Açık cerrahi sırasında kolaylıkla ulaşılamayan ve görüntülenemeyen bölgelere artroskopi yönteminde kullanılan küçük kameralar ile ulaşılabilir. Boyutları birkaç milimetreden birkaç santimetreye kadar değişebilen eklem farelerinin boyutları santimetrelere ulaştığında cerrahi işlemle bulunduğu bölgeden direk alınması gerekir.

Eklem faresi cerrahi işlemle alındıktan sonra hasta Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon bölümünde fizyoterapi sürecine alınır.

 Vücutta hangi eklemde olursa olsun eklem faresi tedavisinde iki farklı yol izlenir:

• Kopan parçanın cerrahi olarak çıkartılması,
• Kopan parçanın koptuğu yere yeniden yerleştirilmesi olarak söylenebilir.

Eklem Faresi Tedavisi Neden Önemlidir?

Eklem faresi genelde fazla önemsenmese de önemli problemlere ve yaşam kalitesinin düşmesine neden olabilen dikkat edilmesi gerekilen bir hastalıktır. Hastalığın nedeni ayrıntılı incelemeler sonucunda tespit edilmelidir. Tespit edilen nedene ve eklem faresinin büyüklüğüne yönelik bir tedavi yöntemi tercih edilir.

Hastalığın ileri seviyeye gelmeden tedavi edilmesi tavsiye edilir. Aksi takdirde eklem faresi kalıcı sakatlıklar, komplike durumlar ve çözülmesi güç hale gelmiş şikayetler gibi daha büyük sorunlara yok açabilir. Eklem faresi genellikle diz ekleminde görülmekle birlikte dirsek, kalça ve diğer eklemlerde de görülebilir.