Ayak Burkulması Nedir? Burkulmaya Ne İyi Gelir?

Bacağın ayakla birleştiği eklem olarak bilinen ayak bileği, üç kemik yapısından oluşur. Bacaktan ayağa doğru uzanan tibia ve fibula adlı kemikler ile ayakta bulunan talus kemiği, çok sağlam bağ dokuları ile birbirine bağlanır.

Ayak Burkulması Nedir?

Ayak burkulması, ayak bileğinde bulunan bağ ve yumuşak dokuların zedelemesi olarak tanımlanabilir. Çoğunlukla yanlış hareket sonucunda oluşan ayak burkulması sonucunda ayak bileğinde bulunan dokular gerilebilir, yırtılabilir ve / veya kopabilir.

Burkulmanın şiddetine göre son derece ağrılı olabilen ayak burkulması, ayak ekleminin kızarmasına ve şişmesine yol açabilir. Kişinin hareketlerinin kısıtlanmasına yol açabilen ayak burkulması vakaları, acil servislere yapılan başvuruların yaklaşık olarak üçte birini oluşturur.

En sık yaralanan eklemlerden biri olan ayak bileğinde bulunan bağlar son derece esnek ve sağlam olsa da aşırı zorlanmaya bağlı olarak bağ dokusunda bulunan elastik lifler zedelenebilir. Çoğunlukla ayağın yanlış hareketinden kaynaklanan ayak burkulması, bozuk zeminlerde daha sık oluşur.

Engebeli zeminlerde yapılan faaliyetler sırasında uygun ayakkabı türünün seçilmemesi, ayak burkulmasını kolaylaştırır. Buna ek olarak basketbol, voleybol, tenis, futbol ve koşu gibi ayak bileğinin aktif kullanıldığı spor faaliyetleri sırasında da ayak burkulması sıklıkla oluşur. Tüm ayak burkulması vakalarının yaklaşık %15'i sportif faaliyetler sırasında oluşur.

Ayak bileğinde bulunan kas ve bağ dokularının güçsüz olması, ayak burkulmasının daha kolay meydana gelmesine neden olabilir. Yüksek topuklu ya da ayak numarasına uygun olmayan ayakkabılar da ayak burkulmasına yol açabilir. Sıklıkla sorulan sorulardan bir diğeri ise 'Ayak burkulması neden olur?' şeklindedir.

Ayak Burkulması Nedenler Nelerdir?

Yanlış harekete bağlı olarak ayak bileği eklemi çevresindeki yumuşak dokuların ve ayak ekleminde yer alan bağların zedelenmesiyle oluşan ayak burkulması sonucunda bağ ve yumuşak dokularda yırtılmalar meydana gelebilir. Şiddetli ağrı, kızarıklık, şişme ve morluğa neden olabilen ayak burkulması vakalarında bölgede ısı artışı ve hareket kısıtlılığı da oluşur.

• Ayak bileğinin zorlanmasına yol açan kazalar
• Ayak üzerine normal olmayan bir pozisyonda vücut ağırlığını vermek
• Düz olmayan engebeli zeminlerde yürüyüş ya da egzersiz yapmak
• Başka bir kişi tarafından kişinin ayağına basılması
• Yapılan eyleme uygun olmayan ayakkabı tercihi

Ayak Burkulması Belirtileri Nelerdir?

Ayak burkulması, yapılan hatalı eylemin şekline göre farklı şekillerde meydana gelebilir. Dolayısıyla burkulmanın şiddetine bağlı olarak ayak burkulması belirtileri de farklılık gösterir.

• Ayak bileğinde hissedilen hassasiyet
• Burkulan ayak üzerinde dururken hassasiyet ya da ağrı hissi
• Şişme
• Sertlik
• Cilt renginde değişim
• Morluk
• Hareketlerin engellenmesi
• Ayak üzerine basamamak
• Şiddetli ağrı

Ayak Burkulması Tanısı Nasıl Koyulur?

Kişinin ayak burkulması şikayetiyle sağlık kuruluşuna başvurması durumunda hekim öncelikle kişinin öyküsü alır ve ardından fizik muayenesini yapar. Ayak, ayak bileği ve bacağın alt kısmının muayenesinin tamamlanmasının ardından hekim, pozisyona bağlı olarak ağrı ya da hassasiyet varlığını kontrol eder. Ayağın hareketi sırasında var olan ağrının şiddeti sorgulanır.

Yaralanmanın şiddetine bağlı olarak ayak, ayak bileği ve bacak kemiklerinde olası çatlak ve kırık oluşumuna karşı ek tetkikler yapılabilir. Radyolojik görüntüleme yöntemlerinin kullanılmasıyla yapılan tetkikler arasında röntgen, bilgisayarlı tomografi (BT), manyetik rezonans görüntüleme (MRG) ve ultrason yer alır.

• Ayak grafisi olarak da tanımlanan röntgen görüntülemesi sırasında bölge kemiklerinde çatlak ve kırık varlığı araştırılır.
• MR görüntülemesi ise ayak bileğinde bulunan ligamentlerin, ayak bileğinde bulunan yumuşak dokuların 3 boyutlu görüntüleri elde edilir. Böylece bağ ve dokularda oluşan zedelenmenin şiddeti görüntülenebilir.
• BT incelemesi ise ayak eklemindeki kemiklerin detaylı olarak incelenmesini sağlar.
• Ligament ve bağ dokularının görüntülenmesi için ultrasonografi de yapılabilir.

Ayak burkulmasının tedavi edilmemesi durumunda burkulma daha kolay yaşanabilir. Burkulmanın ardından ayağın kullanmaya devam edilmesi de pek çok farklı komplikasyonun oluşmasına yol açabilir. Bu yüzden ayak burkulmasına bağlı olarak ayak bileğinde ağrı ve şişlik gibi belirtilerin varlığında mutlaka hekime başvurulmalıdır.

Ayak Burkulmasına Ne iyi Gelir?

Ayak burkulması şikayetiyle hekime başvuran kişilerde tanının netleştirilmesinin ardından tedavi planlanır. Tedavinin şekli ve süresi burkulmanın yol açtığı zedelenmeye bağlı olarak çeşitlilik gösterebilir. Ayak burkulması yaşayan kişilerin aşağıda sıralanan tedavi yaklaşımlarını uygulaması, burkulmanın yol açtığı zedelenmenin daha çabuk iyileşmesini sağlayabilir:

Soğuk uygulamak: Burkulmanın görüldüğü ayak bileğine hızla soğuk kompres uygulanmalıdır. Burkulmayı takip eden 15 dakika boyunca yapılan soğuk uygulaması, burkulmanın yol açtığı belirtilerin azalmasını sağlayabilir. Kalp damar problemi olan kişilerin soğuk kompres uygulamadan önce mutlaka hekime başvurmaları gerekir.

Dinlenme: Ayak burkulmasından sonra ilgili ayağın kullanılmaya devam edilmesi, burkulmanın yol açtığı zedelenmenin artmasına neden olur. Bu yüzden burkulmadan sonra kişinin istirahat etmesi ve ayağını kullanmaması gerekir. Bu amaçla kişinin geçici süre ile koltuk değneği kullanması önerilebilir. Dinlenme sırasında ayak bileğinin kalp seviyesinin üzerinde tutulması, şişlik ve morarma gibi ayak burkulma belirtilerinin hafiflemesini ve zedelenmenin daha hızla iyileşmesini sağlayabilir.

Ayak bileğinin bandajlanması: Ayak burkulması belirtilerinin hafiflemesini sağlayan etkenlerden biri de ayağın sarılmasıdır. Elastik bir bandajla yapılan sabitleme işlemi sırasında bandaj, kan dolaşımını olumsuz etkilemeyecek kadar sıkı olmalıdır.

İlaç kullanımı: Ayak burkulması varlığında belirtilerin azaltılması amacıyla ağrı kesici ilaç ve kremler hekim kontrolünde kullanılabilir.

Cerrahi girişim: Ayak burkulması durumunda bölgede oluşan zedelenme bazı vakalarda yırtılmalara, kopmalara ve kemik kırıklarına neden olabilir. Ayrıca bağ dokusunda oluşan zedelenme, iyileşmeyebilir. Bu gibi durumlarda ayak burkulmasının tedavisi için cerrahi girişimde bulunulması gerekebilir.