Akciğer (Göğüs) Hastalıkları Nelerdir?

Akciğer Hastalıkları başlıca astım, bronşit, göğüste su toplanması, nefes darlığı, kist hidatik, plörezi, verem, zatüreden oluşur.

Akciğer (Göğüs) Hastalıklarının Belirtileri ve Tedavisi Nedir?

Akciğer Hastalıkları başlıca astım, bronşit, göğüste su toplanması, nefes darlığı, kist hidatik, plörezi, verem, zatüreden oluşur. Akciğer hastalıklarından en sık görülenleri astım ve KOAH (Kronik Obstruktif Akciğer Hastalığı) dır. Akciğer hastalıkları olan hastalar genellikle solunum yoluna ait şikayetlerle doktora başvururlar.

Akciğer hastalıkları arasında sık görülen astım; akciğerdeki hava borularının daralması sonucunda hastanın nefes alıp vermekte zorluk çekme durumudur. Bazı insanlar toz, kıl, asprin gibi şeylere karşı alerjik yapıdadır. Hassas oldukları bu maddelere maruz kalma sonucu gelişebilen astım krizi akciğer hastalıklarından sık görülen astımın bazen ilk bulgusu olarak karşımıza çıkabilir. İlk yapılması gereken bu acil durumu ortadan kaldırmaktır. Astımda en sık görülen şikayetler;

• Nefes darlığı
• 3 haftadan uzun süren öksürük
• Göğüste ıslık sesi
•  Göğüste tıkanıklık hissidir.

Astımda nefes darlığı ataklar halinde gelir ve  özellikle geceleri hastayı uykudan uyandırabilir. Astım atakları arasında hastanın genelde nefes darlığı yakınması yoktur. Hastaların  bir kısmında ise nefes darlığı sürekli bir hal alabilir. Öksürükle seyreden astım formaları da vardır. Özellikle geceleri gelen ve hastayı uykudan uyandıran öksürük, eforla gelen öksürük yakınmaları olduğunda astım ihtimali üzerinde durulmalıdır.

Akciğer Hastalıkları arasında astım sıklıkla ataklar şeklinde seyreder. Ataklarda genelde  tetiği çeken bir faktör vardır ve çoğu hastada bu alerjen maddedir.  Bunun yanında enfeksiyonları takiben astım ataklarına da sık rastlanır. Astım atağında havayollarında var olan iltihap artarak hava yollarını iyice daraltır. Havayollarında balgam üreten hücrelerin salgısı artar ve  balgam tıkaçları oluşarak  hava yollarını tıkar. Bunu hava yollarının etrafında var olan kas liflerinin kasılarak var olan daralmayı daha da arttırması izler.

Akciğer hastalıklarından astım temelde genetik bir hastalıktır.  Yakın aile çevresinde astım olan kişilerde astım gelişme olasılığı daha yüksektir.  Astım, tamamen iyileşemez fakat doktorun hasta ve yakınları ile iyi bir işbirliği yapması hastalığın tam kontrol altına alınmasını sağlayabilir. Kontrol altına alınan astım hastalığından kasıt; kişinin haftada iki veya daha az semptomunun olması, haftada iki veya daha az rahatlatıcı ilaç kullanması, solunum fonksiyon test sonuçlarının iyi değerde olması (PEF ya da FEV), gece ya da sabah erken saatlerde uyanmaması ve egzersizde, işte veya okulda aktivite kısıtlanmasının olmamasıdır.

Akciğer Hastalıkları içinde bir diğer sık görülen hastalık da KOAH’dır. "kronik bronşit", "müzmin bronşit" gibi adlarla bilinen KOAH, akciğerlerdeki hava yollarının daralmasına bağlı olarak soluk alıp verme sırasında hava akımının kısıtlanması ile karakterizedir. En önemli özelliği, akciğerlere giren ve çıkan havayı, soluk darlığına neden olacak kadar kısıtlamasıdır. KOAH’da diğer Akciğer Hastalıklarında olduğu gibi solunum yoluna ait şikayetlerle bulgu verir. Hastada en sık şu şikayetler mevcuttur:

• Öksürük
• Balgam çıkarma
• Kan tükürme
• Nefes darlığı
• Kanın oksijen doymuşluğunda azalma
• Kalp yetmezliğine bağlı, ayaklarda şişme
• Göğüste tıkanma
• Hırıltılı solunum

Akciğer hastalıklarından sık görülen KOAH tedavisinde başarılı olabilmek için sigaranın bırakılması, tozlu ve dumanlı ortamlarda bulunmaması ve ilaçların düzenli kullanması gerekir. Sigara bırakıldığı zaman bronş ve hava keseciklerindeki hasarlanma şiddeti yavaşlar. İlaçlar hastalığın ilerlemesini önlemez nefes darlığını azaltmak için kullanılırlar. İlaçlar farklı cihazlar yardımı ile kullanılırlar. Böylelikle direkt olarak solunum yollarına ulaştıkları için etkileri çok kuvvetlidir.

KOAH da dahil olmak üzere ağır akciğer hastalıklarında hastalarda solunum yetmezliği durumlarında oksijen tedavisi uygulanır. Ağır KOAH hastaları sürekli olarak günde en az 15 saat oksijen kullanmak zorundadır. Uzun süreli oksijen tedavisi için “oksijen konsantratörü” adı verilen ufak komidin boyutunda cihazlar kullanılır. Bu cihazın kendisi oda havasından oksijen üretir. Hastaların ayrıca ek bazı önlemler almaları da gerekir;

• Hafif egzersiz yapılmalıdır. Sürekli oturmak kasları güçsüzleştirerek nefes darlığını artırır.
• Soğuk ve hava kirliliğinin fazla olduğu saatlerde dışarıya çıkılmamalıdır.
• Sık aralıklarla, az miktarda yeme alışkanlığı kazanılmalıdır.
• Yiyecekler daha çok sulu gıdalardan oluşmalıdır. Katı ve ağır yemekler nefes darlığını arttırır.
• Hazımsızlığa ve gaz şikâyetlerine neden olabilecek yiyeceklerden kaçınılmalıdır.
• Bol sıvı tüketilmelidir.
• Kilosu fazla olan hastaların şikâyetleri de o kadar çok artacaktır. Kilo kontrolü sağlanmalıdır.
• Her yıl sonbaharda grip aşısı yaptırılmalıdır. Grip ile birlikte hastalık şiddetlenir, şikâyetler ağırlaşır ve genellikle hastanede yatarak tedavi gerekir.

Akciğer Hastalıklarında bronşları genişleten (bronkodilatör) ilaçlar akciğerlere giden hava geçitleri olan bronşlardaki kas spazmına bağlı daralmayı ortadan kaldıran ilaçlardır. Bronşları genişleterek daha fazla oksijen almalarını sağlarlar. Bu ilaçlar sık görülen akciğer hastalıkları olan Astım ve KOAH’da kullanılır.Bronkodilatörlerin etkisi genellikle 3-12 saat devam eder. Nefes alıp vermede sıkıntı çeken kişiye dakikalar içerisinde büyük bir rahatlama verirler. Bu ilaçlar yan etki olarak kalp atım sayısında yükselme, çarpıntı, titreme, başağrısı, göz kararması yapabilirler.

Steroid tedavi yine sık görülen akciğer hastalıklarından olan Astım ve KOAH hastalarında tercih edilen ilaçlardır. Astım krizinde Oral veya intravenöz kullanılan steroidler hayat kurtarıcıdır. Hastaların idame tedavilerinde  inhalasyon yoluyla verilen steroidler kullanılır. İnhalasyonla verilen steroidler oral steroidlerin yan etkilerine sahip değildirler. Direkt bronş mukozasında etki gösterirler. Kana geçişleri çok düşük miktardadır. Birtakım yan etkileri de vardır, bunlar;

• Ses kısıklığı: Geriye dönüşlüdür. İlacı kesince geçer.
• Oral kandidiyazis
• İritasyona bağlı öksürük

Yan etkilerin görülme riskini azaltmak için; cihaz ile her inhalasyondan sonra ağız su ile gargara yapılmalı, gargara yapılan suyun yutulmadan tükürülmesi gerekir. Böylelikle boğazda kalabilen steroid parçaları yutulmadan vücuttan uzaklaştırılmış olur.