Yeme Bozukluğu Nedir? Yeme Bozukluğu Nasıl Tedavi Edilir?

Yeme bozukluğu, kişinin mental veya duygusal durumundan kaynaklanan bir bozukluk nedeniyle yetersiz veya aşırı besin tüketimine yol açan olgular bütünü olarak tanımlanır. 

Yeme Bozukluğu Nedir?

Yeme bozukluğu, sağlıksız yeme alışkanlıklarının gelişmesine neden olan bir dizi psikolojik durum olarak tanımlanabilir. Yiyecek, vücut ağırlığı veya vücut şekline olan bir takıntıyla başlayabilir. Ağır vakalarda çok ciddi sağlık problemleri görülür ve tedavi edilmezse ölümle sonuçlanabilir.

İnceliğe önem verilmesi, şişmanlamaktan korkulması ve bunun yanında evde bol yiyecek içecek bulunması kişilerin yeme bozukluğuna sahip olması için zemin hazırlar.

Yeme bozukluğu, sağlıksız yeme alışkanlıklarının gelişmesine neden olan bir dizi psikolojik durum olarak tanımlanabilir. Yiyecek, vücut ağırlığı veya vücut şekline olan bir takıntıyla başlayabilir. Ağır vakalarda çok ciddi sağlık problemleri görülür ve tedavi edilmezse ölümle sonuçlanabilir. 

• kişinin bir anda aşırı yemek yemesi veya yemesini aşırı kısıtlaması
• yemek sonrası kusma
• yemek sonrası ağır egzersiz yapması

Yeme bozukluğu, yaşamın herhangi bir evresinde ve herhangi bir cinsiyette görülebilir. Ancak çoğunlukla adölesan çağdaki genç kızları ve genç kadınları etkileyen bir sağlık problemidir.

Yeme Bozukluğuna Neden Olan Risk Faktörleri

• Erken olgunlaşma
• Şişman olmak
• Flörte başlama (Kendini beğendirme isteği)
• Kilolu olma endişesi
• Düşük benlik saygısı
• Mükemmelliyetçilik
• Depresyon

• Ailede şişman bireylerin bulunması
• Fiziksel veya cinsel istismar
• Aşırı korumacı ebeveynler
• Psikolojik hastalık varlığı
• Çatışma
• Aşırı dominant ebeveynler

• Alay konusu olma
• Akranlar arasında kilolu olma endişesi
• Grup içinde zayıf olma idealistliği
• Toplumsal güzellik dayatmaları
• Başarı için fiziksel görünümün önemli olduğu düşüncesi
• Medya etkisi

Yeme Bozukluğu Çeşitleri Nelerdir?

Yeme bozukluğu denince akla çoğunlukla anoreksia nervoza ve bulimia nervoza gelse de atipik yemek bozukluğu olarak tanımlanan başka yeme bozukluğu çeşitleri de vardır.

Anoreksia Nervoza

Aşırı zayıflamaya rağmen şişman olmaktan yoğun şekilde korkma, beden imgesinde bozukluk, bilinçli olarak normal vücut ağırlığının %25'i kadar ağırlık kaybetme, yaş ve boya göre ideal olan ağırlığa gelmeyi reddetme ile karakterize bir yeme bozukluğu hastalığıdır.

Bulimia Nedir? Nasıl Tedavi Edilir?

Tekrarlayan ve engellenemeyen aşırı yemek yeme sonucunda kilo alma ve alınan kiloyu verme çabasıyla karakterize bir yeme bozukluğu hastalığıdır. Hastanın tüm çabalarına ve korkularına rağmen yemek yemeyi durduramadığı görülür. Vücut ağırlığı, güzellik ve çirkinlikle aşırı uğraş vardır.

Atipik Yeme Bozuklukları

Atipik yeme bozukluklarının klinik tablosu, anoreksia nervoza ve bulimia nervozaya benzemese de eşlik eden hastalık durumunda bu hastalıklar kadar klinik şiddet taşıyabilir.

Tıkanırcasına Yeme Bozukluğu/Aşırı Yeme Bozukluğu

Fiziksel olarak açlık olmamasına rağmen aşırı yemek yeme eğilimi, aşırı yemek yeme nöbeti sonrasında kendinden hoşnut olmama ve depresif davranışlar ile karakterize bir yeme bozukluğu hastalığıdır. Bu hastalık bulimia nervoza ile karıştırılmamalıdır, çünkü bu hastalarda kilo artışını önlemeye yönelik davranışlar görülmez. Hastalar çok yüksek miktarda enerji aldıkları için obezite, yüksek kan basıncı, kolesterol problemleri, Tip 2 diyabet ve kalp hastalıkları açısından risk altındadırlar.

Gece Yeme Sendromu

Günlük alınan enerjinin %50'sinden fazlasının akşam öğününden sonra alınması ve gece yenilenler nedeniyle sabahları iştahsızlık, haftada 3 gece en az bir kez uyanma ve uyku problemleri, gece uyanmalar sırasında yüksek kalorili atıştırmalık tüketimi, yedikten sonra suçluluk ve gerginlik hissetme ile karakterize bir yeme bozukluğu sendromudur. Bariatrik cerrahi geçirmiş hastaların %40'ına yakınında bu sendrom gözlenir.

Pika

Kişinin besin değeri olmayan maddeleri yemesiyle karakterize bir yeme bozukluğu hastalığıdır. Bu hastalığa sahip kişiler toprak, buz, kağıt, saç, sabun gibi besin değeri olmayan maddeleri tüketirler. Daha çok gebelerde ve çocuklarda görülen bir yeme bozukluğu çeşididir.

Pika; enfeksiyon, besin öğesi yetersizliği, zehirlenme ve sindirim sistemi yaralanmaları ile sonuçlanabilir.

Ruminasyon Bozukluğu

Kişinin yiyeceği çiğneyip yuttuktan bir süre sonra bilinçli ve istekli olarak tekrar ağzına gelmesini sağlaması ve tekrar çiğnemesi ile karakterize bir hastalıktır. Daha çok çocuklarda görülen bir yeme bozukluğu çeşididir.

Bir aydan daha uzun süre tekrar çiğneme hareketi gözlenirse ruminasyon bozukluğundan şüphelenilmelidir. Bebeklerde 3. aydan itibaren görülmeye başlanır ve ergenlikte azalır. Nadir de olsa yetişkinlerde de görülebilir. Bebeklerde tedavi edilmezse ciddi ağırlık kaybı ve malnütrisyon gibi ciddi klinik tablolar ile karşılaşılabilir.

Yeme Bozukluğu Nasıl Tedavi Edilir?

Yeme bozukluğu tedavi edilmezse hayatı tehdit edici sonuçları olabilir. Tedavi için psikiyatri kliniğine danışılması şarttır. Psikiyatri kliniğinde hastanın klinik değerlendirmesi yapılır, yeme bozukluğu kriterlerini içeren yeme bozukluğu testi yapılır ve tanı koyulduktan sonra psikiyatrik tedaviye başlanır.

Psikiyatrik tedavinin yanında kişiye bir beslenme uzmanı tarafından beslenme eğitimi verilmesi de yeme bozukluğu tedavisinin basamakları arasındadır. Hastalık tablosunun ağırlığına göre tedavisi de değişir. Obezite, kalp hastalığı veya malnütrisyon gibi gelişen ek hastalık varsa onlar için de ayrı tedavi uygulanması gerekir.