Yapay Kalp Destek Cihazları (VAD) ve Total Yapay Kalp (TAH) Nedir?

Kişinin hayata tutunmasına yardımcı olan bir diğer ileri teknoloji ürün ise total yapay kalp cihazıdır. Kalbin normal fonksiyonlarını gerçekleştiremediği ve yapay kalp destek cihazları ile vücuttaki kan dolaşımının sağlanamadığı durumlarda kullanılan total yapay kalp cihazı, hastanın kendi kalbinin yerine takılır.

Yapay Kalp Destek Cihazları (VAD) Nelerdir?

Hayati öneme sahip organlardan biri olan kalp, insan vücudunda bulunan ortalama 5 litre kanı sürekli devridaim ederek, hücre, doku ve organların beslenmesini sağlar. Kalp, günde yaklaşık 10 bin kez kasılarak tüm dokulara oksijen bakımından zengin kanı gönderir. Tüm dünyada olduğu gibi Türkiye'de de hastaneye yatış sebepleri arasında ilk sırayı, kalp ve damar hastalıkları alır. İleri evre kalp hastalıklarına bağlı olarak kalp, normal fonksiyonlarını yerine getiremeyebilir.

Diğer organ nakillerinin aksine canlıdan kalp alınması mümkün olmadığı için kalp nakli operasyonları yalnızca beyin ölümü gerçekleşen kişilerden alınan kalple yapılabilir. Kalp nakli, günümüzde hastaların yalnızca %10 ila %15'ine yapılır. Bu da kalp nakli için bekleyen kişi sayısının bir hayli yüksek olmasına neden olur. Kişinin yaşamsal fonksiyonlarını devam ettirebilmesi için tasarlanan yapay kalp destek cihazları, kişinin bir süre daha yaşama tutunmasını ve bu süre içinde uygun kalbin bulunabilmesine olanak tanır.

Kalp destek cihazlarına kıyasla çok daha komplike bir cihaz olan total yapay kalp, hastanın vücuduna takıldığında kan dolaşımını sağlayan destek cihazı olarak da tanımlanabilir. Yaklaşık ağırlığı 160 gram kadar olan total yapay kalp, günde 10 litre kanı devridaim edebilecek kapasitedir. Kişinin genel sağlık durumuna bağlı olmak üzere kişi, yürüme ve koşma gibi faaliyetleri yapabilir. Literatürde 4 yıl boyunca yaşayan ve ardından gerçekleştirilen kalp nakli ile yaşama tutunan hastaların varlığı değerlendirildiğinde total yapay kalbin önemi daha iyi anlaşılabilir.

Kişinin yaşamsal fonksiyonlarını yerine getirebilmesini sağlayan kalp, vücuttan kalbe dönen oksijen bakımından fakir olan kanı, yani halk arasında yaygın olarak kullanılan tanımıyla kirli kanı akciğerlere gönderir. Akciğerlerde oksijen bakımından zenginleşen kan, kalbin sol ventrikülüne yani sol karıncığa gelir. Ardından kan, aort damarı aracılığıyla tüm vücuda pompalanır.


Kalbin alt kısmında bulunan 2 odacık olarak tanımlanabilen ventriküllerin sol, sağ ya da her ikisinin birden normal fonksiyonlarını yerine getirememesi, kalp yetmezliği olarak tanımlanabilir. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) verilerine göre gelişmiş toplumlardaki en önemli yaşam kaybı nedeni olan kalp yetmezliğine bağlı olarak her yıl 17,3 milyon kişi yaşamını yitirir.

Toplam yaşam kaybının yaklaşık olarak %30'unu oluşturan kalp yetmezliği hastalığı ilerleyici niteliktedir. Farklı bir deyişle kalp yetmezliği hastalığında kalbin normal fonksiyonlarını yerine getirme kabiliyeti zaman içinde azalır ve bir süre sonra kalp, vücudun ihtiyaç duyduğu kanı sağlıklı bir şekilde pompalayamayacak duruma gelir. Diğer doku ve organların oksijen bakımından zengin kana ve kanın içerdiği besin maddelerine ulaşamamasına neden olan kalp yetmezliğinin son evresinde hastaların yaklaşık yarısı, 1 yıl içinde kaybedilir.

Kişinin yaşama tutunması için kalp nakli yapılması gerekse de yapılan bağış oranı, kalp transplantasyonu bekleyen hasta sayısından oldukça azdır. Bu gibi durumlarda hastanın kalp nakli için bekleme süresini uzatabilmek ve kişinin yaşama tutunabilmesini sağlamak için hasta, yapay kalp destek cihazına bağlanabilir. Bu cihaz, hastanın iyileşme süreci tamamlanana veya kalp transplantasyonu gerçekleşene dek kullanılabilir. Kişinin kalan yaşam süresi boyunca kullanabileceği yapay kalp destek cihazlarının yanı sıra daha uzun süre ile kullanılabilen uzun süreli kalp destek sistemi de bulunur. Kısa süreli yapay kalp destek cihazları, saat, gün ya da hafta boyunca kullanılabilir.

Çoğunlukla akut gelişen kalp yetmezliğinde veya resüsitasyon yani akut gelişen kalp durması vakalarında kişinin yaşama döndürülmesi için bu tip cihazlar kullanılır. Daha uzun süre ile yapay kalp destek cihazına ihtiyacı olan hastalar için ise uzun süreli kalp destek cihazları kullanılır. Bu cihazlar yıllar boyunca kişinin yaşama tutunmasına olanak tanır. Tıp biliminin ve teknolojinin ilerlemesiyle kişinin yaşama tutunma süresinin uzatılmasını sağlayan destek cihazlarının ilk neslinde hastanın yaşama şansı, 1 yıl içinde %50 oranıyla ile sınırlıyken 2. nesil yapay kalp destek cihazlarında oran %75'e ve 3. nesil cihazlarda ise %80 ila %90 oranına çıkmıştır.

Tüm bunların yanı sıra total yapay kalp cihazı ile de kişinin yaşam ömrü uzatılabilir. Uzun süreli bir operasyonla hastanın kendi kalbi yerine takılabilen total yapay kalp sayesinde kişi, daha uzun süre ile yaşayabilir ve kalp nakli olma ihtimalini artırabilir.

Total Yapay Kalp (TAH) Nedir?

Total yapay kalp, kişinin kendi kalbinin yerine takılan, kan dolaşımı destek cihazı olarak tanımlanabilir. İmplantable yani vücut içine takılabilen total yapay kalp cihazının yanı sıra parakorporeal yani vücut dışına takılabilen yapay kalp cihazları da bulunur. Hastanın genel sağlık durumuna ve kalp yetersizliğinin niteliğine göre tercih edilen bu cihazlarla kişi evde takip edilebilir. Ancak ağır kalp yetmezliği vakalarında kalp bulunana kadar kişinin hastanede yatması gerekebilir. Bir tür yapay kalp nakli olarak da açıklanabilen total yapay kalp ile kişi yürüme ve koşma gibi eylemleri yapabilir.


İnsan kalbi, günde ortalama olarak 5 litre kanı pompalayabilme gücüne sahipken total yapay kalp, yaklaşık 10 litre kanı pompalayabilir. Total yapay kalp takılan kişiler, rehabilitasyon ve eğitim programına alınır. Böylece kişi, kendi özelinde total yapay kalp ile neler yapabileceğini, neler yapamayacağını ve nelere dikkat etmesi gerektiğini ayrıntılı bir şekilde öğrenir. Total yapay kalp, görece uzun süreli bir tedavi olarak ya da kalp nakli bekleyen hastalar için uygulanabilir.

Yapay Kalp Destek Cihazları Hangi Hastalar İçin Uygundur?

Kalp fonksiyonlarının yetersiz kalmasına bağlı olarak vücuda yeterince kan pompalanamaması, kalp yetmezliği olarak tanımlanır. Ciddi bir sağlık problemi olan kalp yetmezliği, akut ya da kronik olabilir. Göğüs ağrısı, çabuk yorulma, aritmi, kalp çarpıntısı, ödem, sık idrara çıkma, mide bulantısı gibi belirtilere yol açan hastalık, kişinin yaşam kalitesini düşürmesinin yanı sıra yaşamını da tehdit eder.

Kalp fonksiyonlarının yetersiz kalmasına bağlı olarak vücuda yeterince kan pompalanamaması, kalp yetmezliği olarak tanımlanır. Ciddi bir sağlık problemi olan kalp yetmezliği, akut ya da kronik olabilir. Göğüs ağrısı, çabuk yorulma, aritmi, kalp çarpıntısı, ödem, sık idrara çıkma, mide bulantısı gibi belirtilere yol açan hastalık, kişinin yaşam kalitesini düşürmesinin yanı sıra yaşamını da tehdit eder.

• Çoğunlukla akut kalp yetmezliği gelişen hastalarda yapay kalp cihazlarının kısa süreli kullanımı uygundur. Vücuttaki diğer doku ve organ hasarlanmasının önüne geçmek için kullanılır.
• Kalp kasının farklı etkenlere bağlı olarak iltihaplanması olarak tanımlanabilen Miyokardit vakaları, kısa süreli yapay kalp destek cihazına ihtiyaç duyulabilir. Cihaz, genellikle hastalığın şiddetli olduğu dönemde kullanılır.
• Kalp nakli bekleme listesinde olan kalp yetmezliği hastalarının durumu zaman içinde kötüleşebilir. Kalbin yaşamsal fonksiyonlarına yerine getirmekte zorlanmasına yol açan bu gibi durumlarda yapay kalp destek cihazları uzun süreli olarak kullanılır.
• Böbrek ve karaciğer hastalıkları gibi kişinin kalp nakli için uygun bulunmamasına yol açan faktörlerin varlığında hastanın yaşam süresini uzatmak ve kalitesini arttırmak için uzun süre ile yapay kalp destek cihazı kullanılabilir. Ömür boyu kullanım olarak da tanımlanan bu tip vakalarda kişi, cihaz sayesinde yaşam tutunur.

Kişinin sağlıklı bir şekilde yaşama devam edebilmesini sağlayan kalp naklinin yapılabilmesi için organ bağışı son derece önemlidir. Yapay kalp destek cihazları ve total yapay kalp, kalp nakli gerçekleşene kadar kişinin yaşama tutunmasını sağlar.