Vulva Kanseri Belirtileri ve Tedavisi

Günümüzde gerçekleşen bilimsel çalışmaların ışığında elde edilen verilere göre, toplumdaki en önemli sağlık sorunlarının başında kanser hastalığı gelir. İnsanlarda görülen kanser vakalarının kayda değer bir kısmı kadın üreme sisteminden kaynaklanır. Özellikle çeşitli risk faktörlerinin varlığında gelişme ihtimali artan bu kanser türlerinden biri vulva kanseridir.

Vulva Kanseri Nedir?

Vulva; kadın üreme sisteminin vücudun dış görünüşünde yer alan vajinanın iç ve dış dudakları, klitoris, vestibulum ve bu dokuları örten cilt dokusu gibi bölgeleri kapsayan alana denilir. Yine vajina açıklığında yer alan ve bölgedeki salgıların üretiminden sorumlu Bartholin bezi ve yağ bezleri vulva çerçevesinde değerlendirilir. Bu bölgede yer alan dokuları oluşturan hücrelerin, çeşitli nedenlerle anormal ve kontrolsüz şekilde çoğalması sonucu doku bütünlüğünün bozularak tümör benzeri yapılar meydana getirmesi ise vulva kanseri olarak bilinir.

Vulva bölgesinde yer alan anatomik bölgeler epitel adı verilen özel doku yapılarından meydana gelir. Epitel dokusunun kanserleşme süreci aşamalı olarak, uzun bir dönemde gerçekleşir. Bu anlamda epitel dokusunun belirli bir kısmındaki hücreler anormal bölünme karakteri kazanabilir. Bu aşamada dokuda tamamen gelişmiş bir kanser hastalığından söz edilemese de; kanserleşmeye doğru adım atıldığı söylenebilir. Bu duruma vulvar intraepitelyal neoplazi (VIN) adı verilir. Kadınlarda vulva kanseri genellikle VIN gelişimi ve ilerlemesi sonucu ortaya çıkan kronik bir sürecin sonucudur.

Vulva Kanseri Neden Olur?

Vulva kanseri temelde VIN denilen kanserleşme yapıları üzerinden geliştiğinden, epitel dokusunda VIN gelişimine yol açan etkenler, vulva kanseri için risk faktörü kabul edilir. 

• İleri yaş: Özellikle 55 yaş ve üstü kadınlarda, vulva bölgesindeki dokularda menopoz sonrası gerileme ve atrofi adı verilen değişikliklerin yaşanmasına bağlı kanserleşmeye yatkınlık ortaya çıkabilir.
• Sigara tüketimi: Sigara bünyesindeki sayısız kanserojen madde nedeniyle vulva kanseri riskini önemli ölçüde artırır.
• HPV enfeksiyonu veya genital siğil öyküsü: Human papilloma virüs (HPV) başta rahim ağzı bölgesi (serviks) olmak üzere vulva ve çevresindeki dokularda enfeksiyon hastalığına ve genital siğil gelişimine neden olur. HPV Tip 11 ve 16; rahim ağzı kanseri ile birlikte vulva kanseri gelişimi riskini çok artırır.
• Liken planus: Vulva bölgesindeki ciltte kuruluk, ciltte kalınlaşma gibi belirtilerle seyreden ve bu bölgeye ait özel bir sağlık sorunu olan liken planus varlığında, vulva kanseri gelişme riski artar.
• HIV/AIDS enfeksiyonu: Vücudun bağışıklık sisteminin baskılanması ile sonuçlanan HIV enfeksiyonu gibi durumlarda kanser gelişimi kolaylaşır.

Bu etkenlerin dışında vulva bölgesinde yer alan ben dokularından (nevüs) malign melanoma tarzında farklı tür kanserlerin de gelişebilmesi söz konusudur. Bu koşulda malign melanoma gibi özel kanser türleri için farklı risk faktörleri göz önünde bulundurulmalıdır.

Vulva Kanseri Belirtileri Nelerdir?

Vulva kanserinin hastalarda meydana getirdiği klinik tablo, hastalığın bulunduğu evre ve şiddeti ile doğru orantılı olarak izlenir. Bu bakımdan hastalığın erken dönemlerinde hastalarda herhangi bir klinik belirti görülmeyebilir. Bununla birlikte, hastalık ilerleme kaydettikçe bölgede gözle görülebilen tümör yapılarının gelişimi gözlenebilir ve çeşitli klinik belirtiler ortaya çıkabilir. 

• Vulva bölgesinde kaşıntı
• Vulva cildinde renk değişikliği veya kalınlaşma
• İdrar yaparken yanma hissi veya ağrı
• Vulva ağrısı veya hassasiyet
• Vulvada şişlik, vulva yağ bezesi veya siğil benzeri yapılar
• Anormal vajinal kanamalar
• Cilt veya vajina mukozasında görülebilen vulva yaraları

Bunların yanında, vulva kanseri gelişmesiyle birlikte tümöral yapılar vulva boyunca cilt veya diğer dokulara doğru yatay gelişme gösterebilir. Yine tümör daha derin dokulara doğru yayılım gösterebilir veya lenf sistemine ulaşarak lenf damarları üzerinden daha derinde yer alan lenf bezlerine sıçrayabilir. Vulva kanseri genellikle öncelikle kasık bölgesinde yer alan yüzeyel lenf bezlerini tuttuğundan, bu bölgede şişlik ve ağrı şikayetlerine neden olabilir. Daha ileri evrelerde daha derin dokulara ait lenf bezlerini hedef alır.

Yine vulva kanseri lenf sistemi veya kan dolaşımı üzerinden iç organlara metastaz yapabilir. Bu anlamda vajina gibi kadın üreme sisteminin daha iç kısımlarında yer alan bölgelere yayılım gösterebileceği gibi, kan ve lenf dolaşımları üzerinden akciğer, kemik gibi başka dokulara da geçebilir. Bu nedenle hastalığın erken evrelerde tanınması ve vakit kaybetmeden uygun tedavi yöntemine başvurulması oldukça önemlidir.

Vulva Kanseri Nasıl Tedavi Edilir?

Vulva kanserinin doğru ve etkili bir şekilde tedavi edilebilmesi için erken dönemde hastalığın doğru teşhisinin konulması ve evrelemesinin yapılması gerekir. Uzman bir hekim tarafından yapılacak bir değerlendirme ile hastanın klinik semptom ve bulguları, ayrıntılı bir hastalık öyküsü ve detaylı fizik muayene sonucunda belirlenir. Hekim gerekli gördüğü hallerde ek görüntüleme ve laboratuvar tetkiklerinden yararlanır.

Bu bakımdan vulva kanserinin incelenmesinde bölgenin ultrasonografi ile incelenmesi yapılabilir; bilgisayarlı tomografi veya manyetik rezonans (MR) görüntülemeleri ile kanserin yaygınlığı tespit edilebilir. Gerekli hallerde sistoskopi gibi özel görüntüleme yöntemlerine başvurulabilir. Vulva kanserinin kesin tanısı tümör bölgesinden alınan biyopsi örneğinin histopatolojik incelemesi sonrası konur. Tanı ve görüntüleme yöntemleri ile birlikte hastalığın evrelemesi gerçekleştirilir. Evreleme hastalığın şiddetini ve uygulanacak tedavi yöntemini belirlemesi açısından çok önemlidir.

• Evre 0: Vulva bölgesinde aşikar bir kanser olgusunun var olmayıp, VIN gibi epitel dokusu içinde kanserleşme bulgularının gelişmesidir.
• Evre 1: Kanser sadece vulva ve perine bölgeleriyle sınırlıdır. Perine bölgesi vajina ile anüs açıklıkları arasında kalan bölgeye verilen addır. Yine bu evrede kanser lenf bezlerine sıçrama yapmamıştır.
• Evre 2: Kanser vulva dışındaki bölgelere (vajina iç kısmı, üretra veya anüs) yayılım göstermiştir.
• Evre 3: Kanser lenf bezlerine yayılım göstermiştir.
• Evre 4: Kanserin daha derin dokulara (vajinanın derin bölgeleri, mesane, rektum gibi), daha derindeki lenf bezlerine veya uzak organlara yayılması halidir.

Hastadaki vulva kanseri hastalığın evresine göre tedavide cerrahi yaklaşımlar, radyoterapi veya kemoterapi gibi farklı tedavi metotlarından yararlanılır. Cerrahi yaklaşımlar lazer uygulamaları veya açık ameliyat gibi çeşitli teknikleri içerebilir. Lazer tedavisi ile erken evrede tespit edilen ve küçük boyutlu tümör yapıları, yüksek sıcaklıktaki lazer ışınları ile vücuttan uzaklaştırılabilir ve hasta daha az yara izi, kanama gibi yan etkiler göstererek, hastaneden kısa sürede taburcu olabilir.

Daha yaygın ve büyük boyutlu tümörlerde açık cerrahi yaklaşımlarından yararlanılabilir. Hastadaki evreye göre farklı düzeylerde vulvektomi operasyonları yapılır. İleri evre kanserlerde cerrahi sonrası, tedavi etkinliğinin arttırılması için radyoterapi ve kemoterapi uygulanabilir. Kanserin yaygınlığına göre vulvektomi işlemine etkilenen lenf bezlerinin veya organların belirli bölümlerinin çıkarılması dahil edilebilir. Yine ileri evre kanserlerde hastanın ameliyata uygun olmadığı durumlarda radyoterapi veya kemoterapi tek başına veya kombine şekilde uygulanabilir.

Vulva kanserlerinde erken dönemde tanının konulması sonucu, uygun tedavi ile hastalarda 5 yıllık hayatta kalma oranı yüzde 86’nın üzerindedir. Bu nedenle, vulva kanserlerinin tedavisi genellikle iyi seyirli ve yüz güldürücüdür. Bunda etken olan özelliklerden biri de, vulvanın rahat gözlenebilen ve uzun süre içinde kanserleşme gösteren dokulardan meydana gelmesidir.