Varikosel testisten kirli kanı uzaklaştıran toplardamarların genişlemesi ve bu nedenle görevlerini yerine getirememesidir. Varikosel oluşumu bacaklardaki varis oluşumuna benzer. Toplardamarların normalden fazla genişlemesi ana mekanizmadır.
Varikosel Neden Olur? Varikosel Nedenleri Nelerdir?
Varikosel oluşumuna yol açan kesin nedenler tam olarak netleştirilememiştir. Spermatik kord denen yapılar içinde testislere kan getiren ve götüren damarlar içindeki kapakçık yapılarındaki bozukluğun yol açtığı düşünülmektedir.
Varikosel genellikle ergenlik döneminde görülür. Çoğunlukla sol tarafta gelişir, çünkü sol testiküler ven (toplardamar) sağ tarafa göre daha uzundur. Sol tarafta görülse bile çift taraflı varikosel varlığı araştırılmalı ve ekarte edilmelidir.
Varikosel Belirtileri Nelerdir?
Varikoselin klinik olarak tanınması oldukça kolaydır. Testis derisi üzerinde damar genişlemeleri gözle görülebilir.
- Keskin veya künt ağrı veya rahatsızlık hissi
- Uzun süre ayakta kalma veya fizik egzersizle artan damar genişlemesi
- Akşama doğru giderek artan testis derisi üzerindeki şişlik
- Deri üzerindeki şişlik ve/veya ağrı uzanınca hafifler
- Kısırlık
Varikosel Ağrısı Nedir?
Varikosel ağrısı kasık bölgesinde rahatsız edici küntten keskine kadar değişen yelpazede hissedilebilir. Bazı durumlarda aynı tarafta bacağa da yayılabilir. Ağrı kesicilere yanıt verir ama ilaç etkisi geçtiği zaman tekrarlar.
Varikoselin Dereceleri Nelerdir?
Varikosel klinikte üç dereceye ayrılır.
Derece I: En hafif formudur. Hasta ayakta muayene edilirken karın içi basıncı arttırıcı manevralarda (öksürük, ıkınma gibi) gözlenir.
Derece II: Fizik muayene sırasında herhangi bir manevra olmaksızın el muayenesinde tanı konur.
Derece III: Hasta ayakta iken gözle tespit edilen formudur.
Varikosel Tanısı Nasıl Konur?
Hastalar şişlikle başvurabilecekleri gibi varikosel en sık evli çiftlerin çocuk sahibi olamama nedenleri araştırılırken erkekten kaynaklı nedenlerin araştırılması sırasında tanı alır.
Fizik muayenede kesin tanı konamayan durumlarda skrotal (testislerin bulunduğu bölge) Doppler ultrasonografi ile toplardamarların çapı incelenir. Varikoselin bölge tümörlerinden ayırt edilebilmesi için ileri görüntüleme (bilgisayarlı tomografi, manyetik rezonans) yöntemleri de kullanılabilir.
Bu hastalarda fizik muayeneyi takiben sperm analizi (spermiogram) yapılması uygundur. Sperm analizinde hücre yapısı, sayısı ve hareketliliği incelenir.
Adölesanda varikoselin tanısı erişkinde olduğu gibi fizik muayeneye dayanır. Fizik muayene sırasında testislerin bulunduğu torbanın içinde ele solucan gibi gelen damarsal yapılar varikosel için karakteristik ve tanı koydurucudur. Şüpheli muayene bulgularıyla karşılaşıldığında Doppler ultrason uygulanır.
Varikosel Hangi Yaş Döneminde Daha Sık Görülür?
Varikosel hastalığının sıklığının hem adölesan hem de erişkin yaşlarda aynı olması hastalığın daha adölesan dönemde başladığı, fakat sinsi doğası nedeniyle uzun süre fark edilmeyerek gizli kaldığını düşündürmektedir. Hastalık bu nedenle çoğunlukla erişkinlikte ağrı veya kısırlık gibi bir bulgu verdiğinde tanısı konularak tedavi edilebilmektedir.
Bu hastalık adölesan dönemde tanınıp tedavi edildiğinde ise testislerde oluşan hasara bağlı hacim kaybı %80 gibi, erişkinlikte sağlanabilenden çok daha yüksek bir oranda iyileşmektedir.
Varikosel Kısırlığa Yol Açar Mı?
Testisteki toplar kan damarlarının genişleme ile beraber kirli kan testisler içine geri akar. Bu durum testisin beslenmesini ve ısı düzenlemesini bozar. Aynı zamanda testislerde toksik maddelerin düzeyinde artışa yol açar.
Spermler bulundukları ortam şartlarına karşı hassastır. Canlı kalabilmeleri ve işlevselliklerini koruyabilmeleri için ortam şartlarının çok iyi düzenlenmiş olması gerekir.
Edinilmiş kısırlığın en sık nedeni olan varikosel sokakta karşılaştığınız her 100 erkekten 15'inde mevcuttur. Erişkin dönemde kısırlık nedeniyle varikosel tedavisi geçiren hastaların ancak %40'ı çocuk sahibi olabilir.
Varikosel tedavi edilmediğinde aynı taraflı testis küçülür (atrofi) ve yumuşar.
Varikosel Tedavisi Nasıl Yapılır?
Her varikoseli olan erkek hastanın tedavi alması gerekmez. Varikoseli olan birçok erkek çocuk sahibi olabilir.
Fakat adölesan çağda tespit edilmiş her varikosel mutlak yakın takip gerektirir. Bu hastaların bir kısmında teşhis anında veya takipler sırasında testis hacim kaybı veya Doppler ultrason ile içinde kanın geri akımının gösterilebildiği çok geniş toplardamarlar tespit edilecektir. Bu grup adölesanda cerrahi gerekmektedir ve bu hastalar aynı zamanda tedaviden en fazla faydayı görmektedirler.
- Çocuk sahibi olmak isteyen ve kadında kısırlık bulguları olmayan çiftlerde varikoseli olan erkekler,
- Spermiogramında anormal bulgulara rastlanan erkekler,
- Testislerde küçülme ve yumuşama olan erkekler,
- Derece II ve III’teki bekar erkekler (ileride çocuk sahibi olmada problem yaşayacakları için)
- Skrotal Doppler ultrasonografide genişlemiş damar çapının 3 mm’nin üzerindeyse,
- Skrotal Doppler ultrasonografisinde toplardamarlarda kan geri kaçışı saptanan hastalar.
Perkütan embolizasyon günümüzde varikosel tedavisinde çok tercih edilmeyen bir tedavi yöntemidir. Radyoloğun testiküler venlere bir tüp koyup venleri çözelti veya bobin vasıtasıyla bloke etmesi temeline dayanır.
Varikosel Ameliyatı Nedir?
Varikoselde izlenebilecek cerrahi yöntemlerden ilki açık ameliyattır. Poliklinik şartlarında lokal veya genel anestezi altında yapılabilir. Varikoselin günümüzdeki tedavisinde altın standart mikroskobik inguinal varikoselektomi yöntemidir.
Bu yöntemde kasıktan yapılan yaklaşık 3 cm'lik cilt kesisinden testise giden damar paketi bulunur ve mikroskop altında atardamarlar ve lenfatik damarlar korunarak sorunlu toplardamarlar bağlanıp kesilir. Mikroskop altında yapıldığından anestezi gerektiren bu girişim yaklaşık olarak 40 dakika sürmekte ve hasta aynı gün taburcu edilmektedir.
Bu cerrahi girişim ile varikosel ameliyatı olan hastaların %75 - 80 gibi yüksek bir oranında yumurtalıklarda hasara bağlı olarak gelişen hacim kaybı da iyileşmektedir. Elimizdeki tek uzun süreli bilimsel araştırma adölesan dönemde varikoselleri cerrahi olarak düzeltilen gençlerin erişkin dönemde çocuk sahibi olmada bir zorlukla karşılaşmadıklarına işaret etmektedir.
Adölesan dönemde uygun teşhis, takip ve tedavisi yapılmış varikosel hastalığında ileri yaşta gelişebilecek kısırlığı engeller.
İkinci cerrahi yöntem, varikosel ameliyatının laparoskopik olarak yapılmasıdır. Bu yöntem genel anestezi altında ve batından girilerek gerçekleştirilir.
Varikosel Ameliyatı Sonrası Neler Olur?
Günümüzdeki ameliyat yöntemleri ile ameliyat sonrası varikoselin tekrarlama oranı yok denecek kadar azdır. Hastalar mikrocerrahi yöntemle ameliyat oldukları için birkaç gün içinde rahatlıkla günlük aktivitelerine dönerler. Basit ağrı kesiciler yara yeri iyileşmesi için yeterlidir. Ağır spor veya egzersiz için 4-6 haftalık bir döneme ihtiyaç duyabilirler. Hastalara ameliyat sonrası dönemde kasık ve testislere baskı yapmayacak şekilde iç çamaşır kullanmaları ve bir süre cinsel ilişkiden sakınmaları önerilir.
Testislerde olgun sperm yapım süresi 90 gün olduğu için varikoselektomi ameliyatı sonrası spermiogram sonuçlarındaki düzelme için en erken 3 ay geçmesi gerekir. Ameliyat sonrası 6. ayda cerrahi girişimin başarısı daha net anlaşılır. Varikoselektomi sonrası semen analizinde %60-80 ve gebe kalmada %20-60 oranında artış yaşanır.
Randevu Alın
E-Sonuç
Sizi Arayalım