Aşırı Şişmanlıkta (Obezite) Tüp Mide Ameliyatı

Obezite çağımızın önemli sorunlarından biri haline gelmiştir. Yanlış besin seçimi ve porsiyon kontrolünün yapılamaması, obezitenin en önemli sebeplerindendir

Tüp Mide Ameliyatı Nedir?

Obez bireylerde aşırı kilo ile beraber bulunan bazı hastalıkların seyrinde meydana gelebilecek ve hayatı tehdit eden durumların kilo kontrolü ile önlenmesi için yapılmaktadır.

Obezite ve tıbbi tedavisi ile ilgili detaylı bilgiye Çağımızın Hastalığı Obezite Nedir? adresinden ulaşabilirsiniz.

Günümüzde en sık kullanılan bu yöntem, bilinen adıyla mide küçültme ameliyatı halk arasındaki adıyla tüp mide ameliyatıdır. Bu ameliyat genellikle kapalı (laparoskopik) yöntemle yapılmaktadır. Bu ameliyat sırasında ağız yoluyla geçici olarak mide içine yerleştirilen bir tüp kılavuzluğunda midenin yaklaşık %80’i çıkarılarak mide hacmi azaltılır. 

Mide küçülmesi ile alınan besin hacmi azaltılması amaçlanır. Ayrıca midenin çıkarılan bölgesinden salgılanan ve açlık hissini tetikleyen hormon (Gharelin) salgısı da azaldığından ameliyat sonrası az miktar gıda ile doygunluk hissi meydana gelir. Ameliyat sonrası diyet ile kazanılan yeni beslenme düzeni ve spor ile kilo kontrolü sağlanmaktadır.

Kimlere Tüp Mide Ameliyatı Yapılır?

Tüp mide ameliyatı yapılacak hastaların beden kitle indeksi (BKİ) 40 ve üzerinde olmalıdır. BKİ 35-39,9 arasında olan ve beraberinde kalp hastalığı, diyabet (Tip 2 Şeker Hastalığı), hipertansiyon, yüksek kolesterol, uyku apnesi, reflü hastalığından bir veya birden fazlası bulunmalıdır.

Tüp Mide Ameliyatının Genel Riskleri Nelerdir?

Tüp mide büyük bir ameliyat olduğu için hem kısa dönemde hem de uzun dönemde bazı riskler taşımaktadır.

• Kaçak (dikişlerden sızma)
• Kanama    
• Enfeksiyon
• Anestezi komplikasyonları     
• Solunum yolu problemleri   
• Pıhtılaşma problemleri 

• Bulantı-kusma
• Bağırsak tıkanması
• Reflü hastalığı
• Beslenme bozukluğu
• Kesi yerlerinden fıtıklaşma
• Kan şekerinde düşme

Tüp Mide Ameliyatı Öncesinde Hangi Değerlendirmeler Yapılır?

Değerlendirmeler, herhangi bir büyük karın cerrahisi ameliyatı öncesinde yapılan değerlendirmeler gibidir ama yapılacak testler ve tetkikler yaklaşık olarak aynı olsa da; hastanın metabolik durumuyla ilgili bazı ek testler de yapılır.

Bu tedavi yöntemine başvuran hastaların, aşağıda bulunan branş uzmanları tarafından değerlendirilmeleri gerekir.

• Genel Cerrahi
• Endokrin ve Metabolik Hastalıklar
• Göğüs Hastalıkları
• Kardiyoloji
• Diyet ve Beslenme Uzmanı
• Psikiyatri
• Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon
• Anesteziyoloji ve Reanimasyon

Tüp Mide Ameliyatı Öncesi İstenen Laboratuvar Testleri Nelerdir?

Laboratuvar testleri aşırı kilolu olmanıza yol açabilecek herhangi bir endokrin ve metabolizma hastalığınızın olup olmadığına tespit etmek amacıyla yapılır. Aynı zamanda vücudunuzda diğer yönlerden sağlıksız bir durum olup olmadığına ve tüp mide ameliyatına uygun olup olmadığınıza dair bazı testler de istenir. 

• EKG (gerekli durumlarda, ekokardiyogram)
• Solunum fonksiyonu testleri
• Vücut kompozisyon analizi
• Endoskopidir

Tüp Mide Ameliyatı Öncesindeki Gece Neler Yapılmalı?

Tüp mide ameliyatından önce ve sonra diyetisyen ile görüşülerek kilo takibi yapılır. Ameliyattan en az 3 ay öncesinde sigara bırakılmalıdır. Kullanılan tüm ilaçlar ve beslenme destek ürünleri ameliyat ekibine bildirilmelidir.

Tüp mide ameliyatı öncesindeki gece için hekiminiz size (çoğunlukla düşük molekül ağırlığı olan dekstran) kan sulandırıcı bir ilacı reçete edecektir ve bu ilacı ameliyattan önceki akşam cilt altına yaptırmanız istenilecektir. 

Bağırsak temizliğiniz amacıyla ise ağızdan alabileceğiniz bir ilaç size reçete edilecek ve bu ilacı da ameliyattan önceki gecenizde saat 8 gibi içmeniz istenilecektir. Ameliyatınızın saatine bağlı olarak değişmekle birlikte; hastanın genellikle akşam saat 20:00’den sonra bir şey yememesi ve gece saat 24:00’den sonra (gece yarısı sonrasında) da hiç bir şey içmemesi gerekir.

Tüp Mide Ameliyatı Sırasında Neler Yapılır?

Ameliyat genel anestezi altında yapılır. Nadiren açık yöntem kullanılırsa da günümüzde bu ameliyat kapalı (laparoskopik) olarak yapılmaktadır. Ameliyatta mide stapler denilen bir alet yardımıyla mide tüp şekline getirilmektedir. 

Ameliyat ortalama 45 dakika sürer. Ameliyat sırasında kesme işlemi bittikten sonra cerrahın tercihine göre kaçak testi (mavi boya testi) yapılarak güvenlik kontrol edilir. Ameliyat sonrası 1-2 saat uyanma sürecinden sonra hasta servise alınır.

Tüp Mide Ameliyatı Sonrasında Hangi İşlemler Yapılır?

Tüp mide ameliyatının öncesinde ve sonrasında yapılan değerlendirmelere bakılarak, normal oda veya yoğun bakım ünitesine hasta alınır. Örneğin uyku apnesine sahip olan hastalar yoğun bakım içerisinde en az bir gece geçirebilirler. 

Hasta ameliyat sonrası 2-6 saat içinde yataktan kalkıp yürümeye başlar. Ameliyat sonrasında ise 2. veya 3. gün pasaj grafisi çekilir. Bu uygulama için, hastaya radyoloji bölümünde kontrast madde içeren bir bardak su içirilir ve aynı anda filmleri çekilir. Pasaj grafisinde sıvının mideden geçişi kontrol edilir, grafi normal ise ve kaçak yoksa hastaya önce boyalı madde içeren (metilen mavisi) bir su verilir ve kaçak olmadığından emin olunduğunda hasta ağızdan beslenmeye başlatılır. 

Hasta önce şeker içermeyen sıvılar alarak diyete başlar. Hastanın beslenmeyi tolere edebilme durumuna göre sıvı, püre ve sonunda da normal beslenmeye geçme şeklinde aşamalar ile yeni beslenme düzenine geçilir. Genel olarak tüp mide sonrası vitamin desteğine ihtiyaç olmazsa da bazı hastalar geçici süre multi-vitamin ve mineral desteği alabilirler. Hastaya su ve süt verilir, bulantı ve kusma olmadan içebiliyorsa (tolere edebiliyorsa) aynı gün içerisinde taburcu edilir.

Ameliyattan sonraki 10. günden itibaren yavaş yavaş yürüme şeklinde spor faaliyetlerine geçilir. 1. aydan itibaren haftada 5 gün ve günde ortalama 30 dakika olacak şekilde yürüme egzersizine başlanır. Yürüme temposu ise yarım saatte en az 3 km şeklinde olmalıdır.

Tüp Mide Ameliyatı Sonrasında Ne Kadar Sürede Taburcu Edilir?

Hastalar çoğunlukla 2. veya 3. günde taburcu edilir ve bu süreçte nasıl beslenmeleri gerektiği konusunda diyetisyen tarafından bilgilendirilir. Bu dönem içinde; süt, su, et suyu, tavuk suyu ve meyve suyu gibi sıvı gıdalar alınır. Tüp mide ameliyatından sonra genellikle kan sulandırıcı ilaç kullanıma bir süre devam edilir.

Tüp Mide Ameliyatı Sonrası Nelere Dikkat Edilmeli?

Hastanın cerrah ve diyetisyenlerinin tavsiye etmiş olduğu bakım ve beslenme planına göre beslenmelerini düzenlenmeleri çok önemlidir ve hasta uygun olarak beslenmediğinde midesi fazlaca şişebilir. Belki de kusmaya neden olabilir. Bu durum ise operasyon sonrası yaralarının iyileşmesini engelleyebilir veya kaçaklara neden olabilir.

Geğirme veya hıçkırık nadiren görülebilir. Endişe edilmemelidir fakat bu durumun sık görülmesi halinde hekiminizi bilgilendirmelisiniz. İstemeyerek hızlıca tüketilen sıvı da kusmaya yol açabilir. Bu durum, bir ya da iki kez görülürse endişe edilmemeli; fakat sürekli hale gelirse doktorunuz bilgilendirilmelidir.

Tüp Mide Ameliyatı Sonrasında Beslenme ve Bakım Nasıl Olmalı?

Hastanede yatmış olduğunuz dönemdir ve bu dönemde ağızdan hiçbir gıda verilmez. Hasta ihtiyaçları doğrultusunda damardan sıvı verilerek beslenir. Ameliyat sonrasında 3. ya da 4. günde hastaya ağızdan kontrast madde içeren su verilir ve midedeki geçişi görüntülenir. Kaçak olmadığı gözlendiğinde metilen mavili su içirilerek test tekrarlanıp son kontrol yapılır. Testler tamamlandığında hastanede ağızdan su-süt verilir ve hastanın dreni çekilir. Hastanın suya, süte olan toleransı değerlendirilir ve hastayı taburcu etme sürecine hazırlanılır.

Hastanın gün içerisinde 2,5 - 3,5 litre civarında sıvı tüketmesi gerekir ve bunun en az 1,5 litresi su olmalıdır. Berrak sıvılar; su, süt, evde hazırlanan ayran, katkı maddesi içermeyen meyve suyu, süzgeçten geçirilen et suyu ya da tavuk suyudur. Önerilen sıvı dağılımı ise; 1.5 litre su + 1 litre süt veya ayran + ½ litre et veya tavuk suyudur. Her öğün içerisinde alınan miktar 150 ml civarında olmalı ve öğünün süresi 15 dakikadan fazla olmalıdır.

Bu dönemde süt, ayran ve et suyundan pürelere geçilir. Bu dönemde suda pişmiş, blenderdan geçirilmiş brokoli (A vitamini ve potasyum kaynağı), Brüksel lahanası (antioksidan kaynağı), havuç (a, b1, b2 vitamini, lif kaynağı), ıspanak (demir, protein kaynağı), kereviz ve enginarı tüketebilirsiniz.

Patates, yüksek oranda karbonhidrat içerdiğinden bu dönemde tercih edilmemelidir. Protein miktarı yağsız kıyma ve tavuk eti püresi ile arttırılabilir. Damak zevkinize göre püreleri karışım halinde tüketebilir ve çeşitli baharatlarla tatlandırabilirsiniz. Şekersiz elma, armut, ayva kompostosunu bu dönemde tüketilebilirsiniz. (Karanfil ve tarçın konulabilir). Pürelere ilaveten labne peynir ve gün içinde 1 adet yumurta beyazı rafadan olarak kahvaltıda tüketilebilir.

Dikkat: Püreler sabah, öğle ve akşam olmak üzere sadece ana öğünlerde tüketilmelidir. Püre ile sıvının aynı anda tüketilmemesi gerekir. Sıvı, püre alımından yarım saat öncesinde ya da yarım saat sonrasında tüketilmelidir. Pürelerin kıvamı kaşıktan dökülecek şekilde olmalıdır.

Püre döneminde öğün miktarı: 

+Güne başlanırken
+ kahvaltı öğünü
+ ara öğün (1)
+ öğle öğünü
+ ara öğün (2)
+ akşam öğünü
+ uykudan 2 saat önceki gece öğünü olmalıdır.

Bu dönemde amaç hastanın normal gıdalara yavaş yavaş uyumunu sağlamaktır. Un içermeyen her tür çorbayı tüketebilirsiniz. Haşlanmış yağsız kırmızı-beyaz et ve haşlama ya da ızgara balık tüketebilirsiniz. Sebze ve meyve iyice çiğneyerek tüketilebilir. Tatlı kriziniz olursa; kuru meyve ve haftada bir kez ve bir top light dondurmayı tüketilebilirsiniz. Yarım saat kuralı her dönemde olduğu gibi bu dönem için de geçerli. (Sıvı-katı gıdaların alımından yarım saat öncesinde ya da yarım saat sonrasında tüketilmelidir).

• Katı besinlerle birlikte sıvı almamalısınız.
• Katı besin almadan en az 30 dakika öncesinde ve 30 dakika sonrasında sıvı alabilirsiniz.
• Her ana öğünü 25-30 dk, her ara öğüne ise 15 dk olacak şekilde ayarlamalısınız.
• Katı gıdalara geçtiğiniz zaman besinlerinizi yutmadan önce en az 25-30 defa çiğnemelisiniz.
• Gün içinde en az 1,5 lt suyu tüketmelisiniz.

4. hafta sonrasında günde 4 öğünü geçmemelisiniz. (3 ana öğün + 1 protein bakımından zengin öğün olacak şekilde),
Katılara geçtiğinizde kusmalarınız olursa; 12-24 saat süre ile sadece sıvı besin tüketiniz.

Genel olarak kalorisi az, protein oranı yüksek olan besinleri seçin. Örnek; Yağsız süt, yağsız beyaz peynir, yağsız yoğurt, yumurtanın beyazı, balık tavuk vb.

Yeni başlanacak olan her besini küçük lokmalar şeklinde ve her lokmayı tükettikten sonra bekleyerek, çok iyi bir şekilde çiğneyerek tüketiniz. Eğer gıda tolere edilemiyorsa, denemeyi 1 hafta sonrasına erteleyiniz.

Özellikle ilk günlerde size verilen meyve sularını şekersiz meyve suları olarak tercih ediniz; 100ml’si 50 kalori üzerinde olan meyve sularını tüketmeyiniz.

Bu süreçte soda, maden suyu, gazlı ve alkol içeren içecekleri tüketmemelisiniz. Bunlar midenizde ağrıya, şişkinliğe yol açabilir. 6. aydan sonrasında alkol tüketimi içinse doktorunuza danışmalısınız.

Tahıl grubundan olan makarna, pilav, bisküvi gibi yiyecekleri 3. aydan sonrasında tüketebilirsiniz. Kuru baklagilleri ve baharatları ise 3. aya kadar tüketmemelisiniz. Asitli yiyecekler ( limon, portakal mandalina gibi) 3. aya kadar tüketilmemelidir. 1 yıla kadar sert olan kırmızı etleri tüketmeyiniz.

Ameliyat sonrasında fiziksel aktivite: 2 süreyle araç kullanmayınız. Ağır fiziksel aktivitelerden 2 ay süreyle uzak durmalısınız. İstediğiniz kadar yürüyebilirsiniz ve merdiven çıkabilirsiniz. İşiniz ağır fiziksel aktivite içeren bir iş değilse 2-4. hafta içerisinde işinize dönebilirsiniz. 2 ay sonrasında pilates ve yüzme önerilir.

Tüp Mide Ameliyatı Sonrası Geri Kilo Alınabilir Mi?

Bu ameliyattan sonra yeterli kilo verememe ya da geri kilo alımı görülebilmektedir. Ameliyat sonrası diyet ve spor alışkanlığında uyumsuzluklar bunların en önemli nedenidir. Yüksek kalorili sıvı alımı, abur-cubur alışkanlığı, alkol tüketimi sık yapılan hatalardandır.

Tüp Mide Ameliyatından Sonra Hamile Kalınabilir mi?

Kilo verme süreci içerisinde (18 ay) hamile kalmamalısınız. Bu süre sonrasında beslenmenizin iyi ayarlanması şartıyla hamile kalmanızda sakınca yoktur.

Ameliyat Sonrası Kontroller Ne Zaman Yapılır?

Taburcu olunduktan sonraki 2. günü, 1. haftası, 2. haftası, 1. ayı, 3. ayı, 6. ayı ve 1. yılı kontrol muayeneleri yapılır. Kontrol zamanları kişi ve duruma göre farklılık gösterebilir. Doktorunuz her kontrolünüzde bir sonraki kontrol zamanını size belirtecektir.

Tüp Mide Ameliyatı Sonrası Oruç Tutulabilir mi?

Ameliyattan sonra ilk 1-2 sene hastaların oruç tutmamaları önerilir çünkü bu süreçte kilo kaybı devam eder. İlk 2 seneden sonra kişi isterse, doktorunun da onayını alarak oruç tutabilir. Fakat yeterli su ve diğer sıvı alımlarını aksatmaması gerekir.