Topuk Ağrısı Neden Olur? Nasıl Geçer?

Topuğun alt bölümündeki ağrı ve topuğun arka bölümündeki ağrı. Alt bölüm ağrılarında ağrılar topuktan başparmağa uzanan plantar fasia olarak adlandırılan adalede oluşur. Eğer topuğunuzun arkasında ağrı varsa, aşil tendonunun topuk kemiğine bağlandığı bölgede enflamasyonu söz konusudur.

Topuk Ağrısı Nedir?

Topuk ağrısı, temel olarak topuk kemiğinin herhangi bir bölgesinde hissedilen aralıklı veya sürekli ağrılar olarak tanımlanabilir. Birçok nedenden kaynaklı olabilen bu ağrılar topuğun üzerine ağırlık vermek, yürümek veya dokunmakla şiddetlenebilir, bazı durumlarda ise dinlenme halinde dahi ortaya çıkabilir. 

Ağrının tarzı ve hangi durumlarda hissedildiği, nedeninin belirlenmesi açısından oldukça önemlidir. Herhangi bir spor aktivitesi, kaza ya da darbe sonrasında oluşan topuk ağrıları kemiğin hasar görmüş olma ihtimalini güçlendirir. Bunun yanı sıra ileri yaştaki bireylerde görülen ağrıların kemik hastalıklarına bağlı olarak ortaya çıkma ihtimali yüksektir. 

Topuk ağrısı sorunu yaşayan ve istirahate rağmen iyileşme hissetmeyen hastaların sağlık kuruluşlarına başvurması ve muayeneden geçmesi gereklidir. Yapılacak muayene ve tanı tetkikleri neticesinde topuk ağrısına yol açan sorun tam olarak tespit edilerek tedavi planı yapılabilir.

Topuk Ağrısı Belirtileri Nelerdir?

Topuk ağrısı, adından da anlaşılacağı üzere topuğun altı, üstü, arkası veya tümünde hissedilen ağrılardır. 

• Topuğun altında ayağın üzerine basma ile artış gösteren acı hissi,
• Topuğun altında şişme ve kızarıklık,
• Ayak kemerinde ağrı,
• Sabah yataktan kalkıldığında ilk adımlarla hissedilen yoğun acı,
• Zamanla şiddetlenerek dayanılmaz hale gelen ağrılar,
• Yürüme, merdiven çıkma ve dengede durmada güçlük çekme.

Topuk Ağrısı Nedenleri Nelerdir?

Topuklarında ağrı sorunu bulunan hastaların en sık sorduğu sorulardan bir tanesi topuk ağrısı neye işarettir sorusudur. Topuk ağrısına neden olabilecek pek çok farklı durum söz konusudur ve bunun tespiti için uzman bir hekim tarafından muayene yapılması, tıbbi görüntüleme tekniklerine başvurulması gerekir. 

Halk arasında görülen topuk ağrılarının en yaygın nedeni topuk dikeni olarak da bilinen plantar fasiit hastalığıdır. Plantar fasiit hastalığında topuk kemiğinden ayak parmaklarına uzanan doku bandının iltihaplanması söz konusudur. Plantar fasya adı verilen bu doku bandında önce tahriş, sonra iltihaplanma gelişir ve buna bağlı olarak topuk ağrısı ortaya çıkar. 

Topuk dikeninin en yaygın nedenleri ayağa fazla baskı yapılması ve ayağın aşırı düz veya yüksek kemerli olması gibi yapısal sorunlarının bulunmasıdır. 

Buna ek olarak ayak sağlığına uygun olmayan düz ve desteksiz tabanlı ayakkabıların sert zeminlerde giyilmesi, gün içerisinde uzun saatler boyunca ayakta durulması ve ayakların çok fazla kullanılması da topuğun baskıya maruz kalmasına neden olduğundan plantar fasiite yol açabilir.

• İncinme ve burkulmalar,
• Kemiklerdeki çatlak ve kırıklar,
• Aşil tendonu iltihabı (aşil tendiniti),
• Reaktif artrit ve ankilozan spondilit gibi artrit türleri,
• Bursit,
• Osteokondroz (kemik ölümü),
• Obezite,
• Kemik tümörleri,
• Periferik nöropati,
• Romatoid artrit,
• Paget kemik hastalığı,
• Sarkoidoz,
• Osteomiyelit,
• Kemik deformiteleri.

Yukarıdaki durumların haricinde artan vücut kütlesi nedeniyle hamilelikte topuk ağrısı sorunu ortaya çıkabilir. Bu sorunu şiddetli olarak yaşayan anne adaylarının da hekim muayenesinden geçmesinde fayda vardır.

Topuk Ağrısı Tanısı Nasıl Konur?

Topuk ağrısı pek çok farklı nedenden kaynaklanabildiğinden bu sorunu yaşayan hastalara detaylı bir doktor muayenesi yapılmalıdır. Topukta ağrı sorunuyla sağlık kuruluşlarına başvuran hastaların öncelikle tıbbi öyküleri alınır ve sahip oldukları hastalıklar öğrenilir. Ayakta önceden geçirilmiş olan bir cerrahi operasyon söz konusu ise bu konuda hekim mutlaka bilgilendirilmelidir. 

Ardından hekim tarafından yapılacak fizik muayene ile ağrının hangi durumlarda artıp azaldığı, ne şekilde hissedildiği ve ayaktaki hassas bölgelerin nereler olduğu gibi konular araştırılır. Bu muayene sırasında hastalık hakkında kesin olmasa da belirleyici fikirler edinilebilir, özellikle de plantar fasiit haricindeki hastalık olasılıkları ekarte edilebilir. 

Ardından topuk kemiğini ilgilendiren bir sağlık sorunundan şüphelenilmesi halinde ayak kemiklerinin görüntülenmesi için tıbbi görüntüleme tetkiklerine başvurulur. Genellikle X ışınları kullanılarak yapılan röntgen görüntülemesi ile kemiğe ilişkin bozukluklar kolaylıkla tespit edilebilir. Elde edilen bulgular eşliğinde ayak topuk ağrısı nedeni tespit edilerek tedavi süreci başlatılır.

Topuk Ağrısı Tedavisi Nasıl Yapılır?

Topuk ağrıları yaşayan bireyler bu sorunun yeni ortaya çıkmış olması ve çok şiddetli olmaması halinde evde birtakım uygulamalar yaparak birkaç gün ağrının iyileşmesini bekleyebilir. 

Bu aşamada mümkün olduğunca istirahat etmek, topuğa günde birkaç kez buz kompresi yapmak, ortopedik ayakkabılar tercih etmek, birinci basamak sağlık kuruluşlarına danışılarak alınmış olan ağrı kesicileri kullanmak gibi uygulamalar yapılabilir. Ağrının iyileşmemesi veya şiddetlenmesi halinde hekime başvurulmalıdır.

Topuk ağrısı tedavisi planı, ağrıya yol açan nedene bağlı olarak şekillendirilir. Topuktaki ağrıların en yaygın nedeni olan topuk dikeni hastalığında cerrahi olmayan tedavi sürecinde topuk ağrısı egzersizleri yapılabilir, çıplak ayak üzerine basmaktan kaçınılabilir, buz kompresi yapılabilir, ortopedik ayakkabı kullanılabilir, topuğa baskı yapacak fiziksel aktivitelerden uzak durulabilir. 

• Ayakkabı içerisine yerleştirilen dolgu ve pedlerin kullanımı, ayağı bağlama ve bantlama uygulamaları gibi önlemlerle fasya üzerindeki gerilim azaltılarak plantar fasiitin iyileşmesi desteklenebilir. 
• Aynı zamanda kemiklerinde yapısal anomalileri bulunan hastalarda ayakkabılar ile birlikte kullanılan bazı ortez cihazlar önerilebilir.
• Bazı hastalarda topuktaki iltihabın azaltılması ve ağrıların dindirilmesi için topuğa belirli aralıklarla kortikosteroid enjeksiyonları yapılabilir.
• Topukta ağrıya neden olan kırık veya çatlak gibi travmatik sorunlarda ayağın bir süre boyunca hareketsiz kalmasını gerekeceğinden alçı uygulaması yapılması gerekebilir.
• Yine plantar fasiaya ilişkin sağlık sorunlarında hekim tarafından önerilen gece atellerinin kullanımı gerekli olabilir.
• Tüm bu uygulamaların yanı sıra topuk ağrısına yol açan hastalıkların bir kısmında normal tedavi sürecine ek olarak fizik tedavi uygulamalarına başvurulması gerekebilir.

Plantar fasiit hastalarının büyük bir kısmında cerrahi olmayan yukarıdaki tedavi uygulamaları ile hastalığın iyileştirilmesi ve topuk ağrılarının giderilmesi mümkün olur. Fakat nadir de olsa bazı hastalarda bu uygulamalara yanıt alınamaması halinde cerrahi girişimlere başvurmak gerekebilmektedir. Bu durumda hekim ve hastanın bir arada yapacağı tedavi planı doğrultusunda operasyon tekniği belirlenir ve cerrahi tedavi gerçekleştirilir

Cerrahi veya cerrahi olmayan tüm tedavi uygulamalarının ardından hastaların tekrarlamayı önlemek amacıyla uzun süre boyunca dikkat etmesi gereken önlemler söz konusudur. 

• destekleyici ortopedik ayakkabılar giymek, 
• önerilmesi halinde ortez cihazı ve gece atelleri kullanmaya devam etmek gibi uzun süreli tedavi uygulamaları yer alır. 

Bu konuda hekim önerilerine tamamen uyum sağlamak, hastalığın tedavisi açısından büyük bir önem taşır.