Timpanometri Nedir? Timpanometri Testi Nasıl Yapılır?

Timpanometri, kulağı değerlendirmeye yarayan bir muayene yöntemidir. Timpanometri ile kulağın kısımlarından biri olan orta kulak değerlendirilir.

Timpanometri Nedir?

Timpanometri, orta kulaktaki havalanmanın ve kemikçiklerin  normal olup olmadığını anlamaya yarayan bir yöntemdir. Kulak, dış, orta ve iç kulak olarak üç bölümden oluşur. Dış kulak, kulak kepçesi ve kulak yolunu kapsayan bölümdür. Dış kulağın temel görevi, ses dalgalarını toplayarak kulağın iç bölümlerine iletmektedir.

Dış kulak ile orta kulak arasındaki ayrımı kulak zarı yani timpanik zar oluşturur. Orta kulak, timpanik zar ile başlayan ve sırasıyla çekiç, örs, üzengi ile devam eden bölümdür. Bu yapılar, orta kulakta ses dalgalarının şiddetinin artmasını sağlayarak daha sesleri daha iyi işitmeye katkıda bulunur. Dış ortamdaki seslerin en iyi şekilde duyulabilmesi için kulak içi basıncın dışarıdaki atmosfer basıncıyla eşit olması gerekir. Basınçlar arasındaki bu denge, östaki borusu aracılığıyla kurulur. Östaki borusu, solunum sistemindeki bir yapı olan nazofarenks ile orta kulağı birbirine bağlayarak dış basınç ile kulak içi basıncı eşitler. Östaki borusu aynı zamanda özellikle çocuklarda görülen boğaz enfeksiyonlarının kulağa sıçramasından da sorumludur. Östaki borusunun açıldığı orta kulak, işitme organı kokleanın bulunduğu iç kulağa bağlanır. Koklea, salyangoz kabuğu şeklinde bir yapıdır ve içerisinde sıvı bulundurur. İç kulağa kadar ulaşan titreşimler, bu sıvıyı hareket ettirerek kokleadaki sinirleri uyarır. Bu sinirlerin beyine ulaşmasıyla da işitme gerçekleşir. Sağlıklı kişilerde kulak zarı, dış ortamdaki basınç farklılıklarına farklı göre değişir. Timpanometri testi, kulak zarındaki bu değişimlerin timpanogram adlı bir cihazda kaydedildiği bir yöntemdir. Anormal timpanometri değerleri, hastada orta kulakla ilgili bir sorun olduğuna işaret eder.

Timpanometri Nasıl Yapılır?

Timpanometri testi yapmak için doktor, öncelikle otoskop ile hastanın kulaklarını değerlendirir. Otoskop, ucunda ışık olan bir alettir ve uç kısmı kulak yoluna girecek şekilde tasarlanmıştır. Dolayısıyla otoskop ile kulaklarda herhangi bir tıkanıklık veya yabancı cisim varlığı, perforasyon durumu incelenir. Yani genel olarak otoskop ile kulak yolunun temiz ve açık olup olmadığına bakılır. Sonraki aşamada doktor hastanın kulak yoluna timpanometri cihazını yerleştirir. Bu cihaz kulak yolundaki hava basıncını değiştirir ve bu sırada kulak zarının farklı basınçlar karşısındaki değişimini kaydeder. Testin başlangıcında cihaz yüksek tonda sesler çıkarabilir. Test sonuçlarını etkileyebileceğinden hastanın işlem sırasında konuşması, yutkunması, hareket etmesi yasaktır.

Timpanometri testi, her kulak için yaklaşık 2 dakika süren basit bir işlemdir. Bu işlem genellikle herkese kolaylıkla uygulanır. Testi yapmanın zor olduğu gruplar çoğunlukla işleme uyum sağlamakta zorlanan bebekler ve küçük çocuklardır. İşlemde sorun yaşanmaması adına küçük yaştaki çocuklara işlem öncesi alıştırma yapılabilir. Bu alıştırmada çocuklara işlemde ne yapılacağı, oyuncak bebek yardımıyla anlatılabilir. Böylece çocukların, test sırasında sabit durması, cihazın çıkardığı yüksek tonlu seslere alışması sağlanabilir.

Timpanometri Tipleri Nelerdir?

Timpanometri testinde, farklı basınçlar karşısında kulak zarının verdiği yanıt ve orta kulakta oluşan basınç değerlendirilir. Bu değerlendirme sonucunda elde edilen verilere göre timpanometri testi değerleri üç ana tipe ayrılır:

• Tip A: Timpanogramda yer alan sonuçlara göre kulak zarının farklı basınç değerleri karşısında uyumlu hareket ettiği tiptir. Bu sonuçlar timpanogramda dağ şeklinde görülür. Tip A timpanometri testi sonucu normal olarak kabul edilir.
• Tip B: Timpanogramda düz bir çizgi sonucunun görüldüğü tiptir. Tip B sonuç, orta kulakta sıvı varlığını işaret eder. Yine kulak zarının delinmesi (perforasyonu) durumunda da testte tip B sonucu elde edilebilir.
• Tip C: Timpanogramda tip A’ya benzer biçimde dağ görünümü vardır. Ancak bu görünüm, daha negatif basınçlarda oluşur ve yüksekliği daha azdır. Tip C sonuçlar, östaki borusunda bir probleme bağlı olarak orta kulakta negatif basıncın olduğu durumlarda elde edilebilir. Yine kulak enfeksiyonun son aşaması, alerjiye bağlı tıkanıklık gibi durumlar da tip C ile ilişkilidir.
• Tip Ad: Kemikçiklerde dislokasyon, ayrılma olduğunu bize gösterir.

Timpanometri Testi Neden Yapılır?

Timpanometri testi özellikle çocuklarda işitme kaybının sebeplerinin araştırılmasında kullanılır. Timpanometri testi ile şu gibi rahatsızlıkların varlığı araştırılabilir:

• Orta kulak iltihabı olarak bilinen otitis media,
• Orta kulakta sıvı toplanması,
• Kemikçik problemleri
• Östaki tüpüyle ilgili problemler.

Timpanometri testi, kulakta sıvı toplanması gibi bazı rahatsızlıkların gidişatını görmek için bir süre boyunca 15 günde bir uygulanabilir. Test sonuçlarına göre kulaktaki sıvının arttığı veya azaldığı tespit edilebilir. Timpanometri testi değerleri, hastanın orta kulak sağlığının iyi olup olmadığı hakkında bilgi verir.Timpanometri normal değerleri, kulak zarının normal hareket ettiği, orta kulakta sıvı bulunmadığı, orta kulaktaki kemiklerin hareketlerinin normal olduğu anlamına gelir.Anormal timpanometri değerlerinde ise kulak zarının basınç değişimlerine göre normal hareket etmediği görülür. Kulak zarında perforasyon ya da orta kulakta sıvı varlığında, basınç değişimleri karşısında kulak zarı hareket etmez ve düz kalır. Timpanometride anormal sonuçlara neden olabilen diğer durumların bir kısmı ise şöyledir:

• Kulak enfeksiyonlarına bağlı kulak zarında skar (yara) dokusunun oluşması,
• Orta kulaktaki basıncın normal aralıktan farklı olması,
• Orta kulaktaki tümör yapıları
• Orta kulaktaki kemiklerin hareketlerini kısıtlayan problemler,
• Kulak zarının hareketini engelleyecek ölçüde kulak kirinin olması.

Timpanometri testi, özellikle çocukluk çağında işitme kaybının araştırılmasında kullanılır. Çocuklarda sıklıkla işitme kaybına neden olabilen durumlar arasında orta kulak iltihabı bulunur. Seröz Otitis media olarak da bilinen bu durumun çocukları daha çok etkilemesinin altında yatan sebep ise östaki tüpünün konumudur. Östaki borusu, fizyolojik olarak çocukluk döneminde daha yatay pozisyonda durur ve daha kısadır. Bu durumda solunum sisteminin bir parçası olan nazofarenksle orta kulak birbirine daha yakın hale gelir. Dolayısıyla çocuklarda görülen boğaz ve geniz eti  enfeksiyonları, sık sık kulağa sıçrar. Yetişkinlerde dış kulak yolu, daha dik bir konumda durduğu için enfeksiyonun sıçraması daha nadir meydana gelir. Orta kulak iltihabı çocuklarda şu belirtilere neden olabilir:

• Kulak ağrısı,
• Ateş,
• Kulak çınlaması,
• Uyumada zorlanma,
• Baş ağrısı,
• İştah kaybı,
• Huzursuzluk,
• Kulaktan sıvı akması.

Normalde orta kulakta az miktarda sıvı birikimi olur ve bu sıvı, östaki tüpü aracılığıyla kulaktan uzaklaştırılır. Ancak iltihap durumunda bu sıvının boşaltımında aksaklıklar ortaya çıkabilir; sonuç olarak da orta kulakta sıvı birikebilir ve seröz otitis media gelişir.. Hem sıvı birikmesi hem de iltihabın neden olduğu kulak zarı yırtılması gibi farklı hasarlar, orta kulak yapılarının normal bir şekilde işlev görmesini engeller. Tüm bunlar çocukta işitme azlığı ya da işitme kaybı gibi sorunlara yol açabilir. Timpanometri temel olarak orta kulaktaki bu değişimleri tespit etmek için kullanılır.

Orta kulak iltihabı, çocukluk döneminde oldukça sık görülen bir rahatsızlıktır. Bu rahatsızlık her zaman kulakta kalıcı bir hasara sebep olmasa da bazı durumlarda işitme kaybına kadar giden sorunların ortaya çıkmasına yol açabilir. Orta kulakta işitmede probleme sebep olan durumların tespiti için timpanometri işlemi uygulanır. Bu işlem ile orta kulak yapılarının normal olup olmadığına bakılır. İşitme ile ilgili sorun yaşayan kişiler, mutlaka donanımlı bir sağlık merkezine giderek timpanometri yaptırmalıdır. Oldukça basit olan bu test ile birkaç dakikada kulaktaki problemin ne olduğu anlaşılıp buna yönelik tedavi başlanır.

Kulak ile ilgili problem yaşıyorsanız vakit kaybetmeden en yakın sağlık kuruluşuna giderek gerekli kontrollerinizi yaptırınız.