Kulak Nasıl Temizlenir? Nelere Dikkat Edilmelidir?

Kulak, doğal olarak kendi kendini temizleyebilen bir organdır. Halk arasında kulak kiri olarak adlandırılan buşon, aslında kir değildir. Kulak salgısının toz ve kir parçalarını tutarak kurumuş halidir. Kulağın doğal mekanizmaları sayesinde buşon, kulak kepçesine doğru ilerleyip kendiliğinden dışarı atılır. Bu sebeple kulak, temizliğe ihtiyaç duymaz; ancak bazı durumlarda buşon miktarı artabilir ya da buşonun dışarı atılması ile ilgili problemler olabilir.

Kulak Kiri Nedir?

Kulağın kulak kepçesinden başlayıp kulak zarına kadar devam eden kısmına dış kulak yolu denir. Dış kulak yolu (ya da kulak kanalı), kıl kökleri ile kaplıdır ve içinde kulağa özgü bezler bulunur. Bu bezlerden üretilen mumsu yapıdaki yağlı salgıya serumen denir. Serumen, kulağı korumak için dışarıdan gelen toz, kir, bakteri gibi yabancı maddeleri tutar. Bu parçacıkları tutan serumen, kurur. Kurumuş bu birikintiye kulak kiri ya da tıbbi adıyla buşon denir. "Kulak kiri" kulağın kirli olduğu anlamına gelmez. Yalnızca halk arasında adlandırılması böyledir. Kulak, kirini normalde kendiliğinden kulak kepçesine ilerleterek atar ve kendi kendini temizler. Kir, bir şekilde kulak yolundan atılamaz ya da atılabilecek miktardan daha çok üretilirse kulak yolunda birikerek kulağı tıkar.

Kulak Kiri Belirtileri

Kulak tıkanıklığının pek çok nedeni vardır. Kulağınızdaki bezlerin, normalden daha çok serumen üretmesi ile kulak yolunun atabileceği miktardan daha fazla kulak kiri oluşur. Bu fazlalık, kulak kanalında birikerek kulağı tıkar. Kulak kirini kulak çubuğu ile temizlemeye çalışmak, kiri daha da derine iter ve kir, kulak kanalını tıkar. Denize girmek veya banyoda kulağa su kaçması, kulaktan atılmamış kiri, şişirerek kulak tıkanıklığı yapar. Bazen kişinin kulak yolunun doğal şekli de kirin kulaktan atılmasını zorlaştırabilir. Kulak kiri tıkanıklığı:

• Kulak çınlaması (tinnitus),
• Kulakta uğultu,
• Kulak ağrısı,
• Kulakta kaşınma hissi,
• Dolgunluk ya da tıkanıklık hissi,
• Kısmi işitme kaybı gibi belirtilere yol açabilir.

Bu belirtilere sahipseniz, kulak kirinden kulak tıkanması yaşıyor olabilirsiniz. Kulak tıkanıklığı, neden olduğu rahatsızlıkların yanı sıra kulak yolu enfeksiyonuna da zemin hazırlar.

• Kulakta şiddetli ağrı
• Kulakta geçmeyen ağrı
• Kulaktan gelen akıntı
• Kulaktan gelen kötü koku
• Ateş
• Öksürük
• Kalıcı işitme kaybı
• Baş dönmesi gibi belirtiler kulak yolu enfeksiyonuna işaret edebilir.

Kulak Temizleme Yöntemleri Nelerdir?

Eğer bir kulak tıkanıklığı sorununuz yoksa kulak kanalından kendiliğinden çıkan kirleri temizlemek için kulaklarınızın yalnızca kepçe kısmını ıslak bir bezle silebilir ya da kulağınızın dışını yıkayabilirsiniz. Kulak temizlemenin en güvenli yolu uzman bir hekim tarafından yapılmasıdır. Evde yapılan kulak içi temizleme işlemleri; ancak kulağı daha kötü hale getirir. Buna rağmen yine de evde kendiniz kulak temizleme yapmayı tercih ederseniz, deneyebileceğiniz yöntemler şu şekildedir:

• Nemli bez :Pamuklu kulak çubukları, kulak kirini kulak kanalının daha derinlerine iter. Pamuklu kulak çubuklarını kulağın içinde kullanmak yerine yalnızca kulağınızın dış tarafında kullanmanız daha sağlıklı olacaktır. Daha da sağlıklısı, kirli olduğunu düşündüğünüz alanı ılık ve nemli bir bezle silmeyi deneyebilirsiniz.
• Kulak mumları: Kaçınmanız gereken başka bir seçenek de kulak mumlarıdır. Uzun, koni biçimli mumlar kulak kanalına sokulup kulak kirini emerek yukarı çekmek için ucu ateşe verilerek kullanılıyor. Ateş sizi yaralayabilir ya da kulağınızın içindeki mum kulak kanalını tıkayabilir. Kulak mumlarından uzak durmanız sağlığınız açısından daha iyi olacaktır.

Doğru bir tanı ve tedavi için bir Kulak Burun Boğaz uzmanından destek almak çok önemlidir. Yılda birden fazla kulak kiri tıkanıklığı yaşıyorsanız ve/veya belirli risk faktörlerine sahipseniz, 6 ila 12 ayda bir rutin kulak burun boğaz muayenesi için randevu almayı düşünebilirsiniz.

Kulak Nasıl Temizlenir?

Kulaklarda biriken kiri temizlemenin en güvenli yolu uzman bir hekime danışmaktır. Ancak bir kulak burun boğaz uzmanı, kulak temizliği yapabilir. Acilde kulak temizleme gibi bir durum söz konusu değildir. Kulak burun boğaz uzmanınıza, otoskop adı verilen ışıklı bir alet yardımıyla kulağınıza bakıp buşonu gördükten sonra önerilerde bulunacaktır. Örneğin size tedavi için yaklaşık bir hafta önceden kullanmaya başlamanız gereken, kulak kirini yumuşatan, varsa enfeksiyonu tedavi eden, kulak yolundaki ödemi alan vb. özelliklerde kulak damlalarından durumunuza en uygun olanı reçete edebilir. Bu damlaları düzenli kullandıktan sonraki doktor randevunuzda:

• Kulak lavajı (kulak yıkama),
• Küret ile buşonun çıkartılması,
• Aspirasyon (vakumlama) yöntemlerinden durumunuza en uygun olanı ile kulağınızdaki tıkanıklık tedavi edilebilir.

Kulak temizleme yöntemlerinden biri olan kulak yıkama, alışkanlık yapar mı sorusunun cevabını pek çok kişi merak eder. Kulak yolunun yıkanması alışkanlık yapmaz. Ancak;

• Kulak kanalının şekli normalden farklı olan kişiler,
• Kulak kanalındaki bezleri, normalden fazla serumen üreten kişiler,
• Kulak yolu normalden daha dar olan kişiler,
• İşitme cihazı ya da kulaklık kullanan kişiler,
• Tozlu ortamlarda çok zaman geçiren kişiler,
• Kulak kanallarının kendisini temizlemesi yetersiz kalan kişiler her 6 ila 12 ayda bir kulak temizletme ihtiyacı duyabilirler. Bu ihtiyaç ilk kulak yıkama işleminden önce de zaten vardır ve bu ihtiyaç bahsi geçen risk faktörleri ile ilgilidir, kulak yıkatmanın alışkanlık yapması ile ilgili değildir.

Bu sebeple uzman hekiminiz kulak yıkatma işlemine ihtiyaç duyduğunuzu düşünüyorsa bağımlılık yapacağı korkusu olmadan bu işlemi yaptırabilirsiniz. Ayrıca yukarıdaki risk faktörlerinden birine veya daha fazlasına sahipseniz veya sahip olduğunuzu düşünüyorsanız bir Kulak Burun Boğaz hekiminden randevu almayı ihmal etmeyiniz.