Romatizma Nedir? Nasıl Tedavi Edilir?

Romatizma, aslında tek başına bir hastalığı değil yüzden fazla hastalık içeren bir grubu ifade eden genel bir terimdir.

Romatizma Türleri Nelerdir?

Romatizma Nedir?

Eklemler başta olmak üzere, kas, kemik, tendon ve bağ dokusunu, iç organlar ile bağışıklık sistemini etkileyen ve ağrıya yol açan hastalıklar grubuna verilen genel bir addır. Ağrının yanı sıra şişlik ve hareket kısıtlılığına da yol açan romatizma, zaman zaman şekil bozukluklarına neden olabilir. 

Hemen her yaş ve cinsiyette görülse de kadınlar arasında daha yaygındır. Kesin olarak bilinmemekle birlikte iltihaplı romatizma türlerinin genetik geçişli olduğu düşünülmektedir ancak bu durum ailesinde romatizma olan kişide de kesinlikle romatizma olacağı anlamını taşımaz. 

Çevresel faktörler, romatizmanın ortaya çıkmasında büyük önem taşır.  İltihapsız romatizma türleri ise genellikle eklemlerin yıpranmasına yol açan, yaşlılık, aşırı spor, travmalar ve genetik faktörler gibi etkenlerden kaynaklanır. Romatizmal ağrılara hava olaylarının neden olduğu düşünülse de bu kanı doğru değildir. Kireçlenme, romatoid artrit, fibromiyalji ve kemik erimesi yaygın görülen romatizma türleridir.

• Osteoartrit (kireçlenme) : Osteoartirit genellikle 50 yaş ve üzeri kişilerde sıklıkla el, diz, kalça ve omurgayı etkiler, kıkırdak yapının bozulmasına yol açarak kemiklerin büyümesine ve eklem yapısının bozulmasına neden olur. Eklem ağrılarının yanı sıra hareket kısıtlılığına yol açan hastalık, kadınlarda daha sık görülür. 
  
  Hem genetik hem de yaşlanmaya bağlı yıpranma gibi mekanik faktörlerden de kaynaklanan osteoartrit, özellikle eklemlerine aşırı yük binen kilolu kişilerde sıktır, hastalar özellikle sabah saatlerinde kısa süreli tutukluktan şikâyet eder.
• Romatoid artrit: Her yaştan kişide görülebilen romatoid artrit, sıklıkla gençlik ya da orta yaş döneminde ve sıklıkla kadınlarda ortaya çıkar. Genellikle enfeksiyonlara bağlı olarak ortaya çıkan hastalıkta kişinin bağışıklık sistemi, vücut eklemlerine saldırarak eklem sıvılarında artışa, eklemlerde şişlik ve eklem dokularında iltihaba yol açar. 
  
  Hastalık, el ve ayak bileği, el ve ayaktaki küçük eklemler başta olmak üzere, çene, boyun, omuz, kalça ve dizleri de tutabilir.
  
  Romatizma ağrısı, hareket kısıtlılığı, eklemlerde ısı artışı, hassasiyet ve şişlik görülür.
• Fibromiyalji: 25 ile 55 yaşları arasındaki kişilerde daha sık görülür ve kas tutukluğu ve romatizmal ağrılar ile karakterizedir. 
  
  Hastalığın nedeni bilinmese de çevresel faktörler, travmalar, psikolojik sorunlar, hormonal ve santral sinir hastalıkları gibi pek çok etken sorumlu tutulmaktadır.
  
  Fibromiyalji hastalığının varlığında, el ve ayaklarda uyuşma, bazı noktalarda ağrı ve hassasiyet, uyku kalitesinin düşmesi, hafıza problemleri, solunum güçlüğü gibi belirtiler görülebilir.
• Osteoporoz(kemik erimesi): Kemiklerdeki mineral yoğunluğunun azalması nedeniyle kemiklerin zayıflaması ve kırılganlaşmasıdır. Sıklıkla 45 yaş üstünde ve kadın cinsiyetinde sık görülen hastalık; duruş bozukluğu, kamburluk, boy kısalması, kemik, sırt, bel ve boyun ağrıları gibi belirtilere yol açar.
• Spondilartropati: Omurganın ve leğen kemiği ekleminin iltihabı sonucu ortaya çıkan romatizma türüdür. Özellikle 40 yaş öncesi başlayan, sabahları belirgin bel, kalça ağrısı ve tutukluk şikayeti ile kendisini gösterir. 
  
  Topuk, diz ve ayak bileği gibi diğer eklemlerde de ağrı ve şişliğe yol açabilir. Spondilartropatiler bazen iltihabi barsak hastalıkları veya sedef hastalığı ile birlikte görülebilir, genital bir enfeksiyonu takiben gelişebilirler.

Romatizma Belirtileri Nelerdir?

Romatizma, bir hastalık grubuna verilen genel bir isim olduğundan belirtileri de oldukça geniş bir yelpazede yer alır ancak çoğu ağırlıklı olarak kas güçsüzlüğü, kas ve eklem ağrılarıyla seyreder.

• Eklemlerde ağrı ve şişlik,
• Kas ağrıları, güçsüzlük,
• Hareket kısıtlılığı, eklemlerde tutukluk hali,
• Sabah saatlerinde eklemlerde sertlik ve tutukluk hâli,
• His kaybı,
• Parmaklarda renk değişimi,
• Özellikle el derisinde sertleşme,
• Cilt bezeleri,
• Güneşe duyarlılık,
• Gözlerde iltihaplanma,
• Uyku problemleri, 
• İştah kaybı,
• Sırt ve bel ağrılarının yaygın olarak görüldüğü romatizma çeşitlerinde parmaklarda renk değişimi, tırnaklarda şekil bozuklukları, cilt döküntüleri, cildin sertleşmesi gibi belirtiler de görülebilir.
• Görme kısıtlılığı/kaybı,
• Uzun süreli ateş, 
• Ağız kuruluğu, 
• Sindirim problemleri,
• Böbrek fonksiyonlarında azalma, 
• Kalp damar problemleri, 
• Bilinç değişimi ve felç gibi nörolojik belirtiler de romatizma belirtileri arasında sayılabilir. 

Romatizma Tanısı Nasıl Koyulur?

Romatizma belirtileri olan kişilerin hekime başvurması durumunda romatoloji uzmanı öncelikle hastanın tıbbi öyküsünü alır, fizik muayenesini yapar. 

• Tanıda romatizma testi olarak bilinen eritrosit sedimentasyon hızı (ESH) ve CRP testleri kullanılır. 
• Gerektiğinde özel bazı laboratuvar testleri (serolojik testler)
• Radyolojik görüntüleme yöntemlerine başvurulur.
• Halk arasında romatizma tahlilleri olarak bilinen, eklem sıvısı ve doku örneği alınabilir. 

Elde edilen veriler ışığında kişiye romatizma tanısı koyulur.

Romatizma Nasıl Tedavi Edilir?

Romatizma tedavisi kişiye ve romatizma türüne özel olarak düzenlenir. Örneğin kireçlenmede sıcak su kişinin şikayetlerinin azaltırken, başka bir hastalıkta belirtilerin artırabilir. Bu nedenle “romatizmaya iyi geldiği söylenen” farklı yöntemler denenmek yerine mutlaka romatoloji uzmanına başvurulmalıdır.

Tedavi, genellikle belirtilerin kontrol altına alınmasına yöneliktir (semptomatik). Amaç hastalığın ilerleyişini yavaşlatmak, durdurmak ya da geriletmeye çalışmaktır.