Kaşıntı Neden Olur? Kaşıntıya Ne İyi Gelir?

Kaşıntı, dermatologlara ve aile hekimlerine başvuru nedenleri arasında oldukça sık karşılaşılan bir şikayettir. Genel olarak iyi huylu bir belirti olarak kabul edilse de ciddi seyirli kaşıntı kişinin genel iyilik halini olumsuz yönde etkileyerek iş gücü kaybına neden olabileceği için dikkatli olunmalıdır.

Kaşıntı Nedir?

Kaşıntı, cilt üzerinde rahatsız edici bir his meydana gelmesini takiben, ellerle fiziksel müdahale isteğinin oluşması olarak tanımlanabilir. Latince pruritus şeklinde ifade edilen bu durum yaşlı kişilerde zamanla cildin nemini kaybetmesi nedeniyle daha sık olarak meydana gelir. Kaşıntılı cilt bu hissin altında yatan nedene bağlı olarak kırmızı, sert, şiş ya da normal görünümde olabilir. Tekrarlayan kaşımalar sonrasında ilgili cilt bölgesi travmatize olabilir ve bu bölgede kanama veya enfeksiyon gibi problemler gelişebilir.

Kaşıntı genellikle kafa derisi, kol ya da bacaklarda küçük bir cilt bölgesinde ortaya çıksa da tüm vücudun kaşınması da söz konusu olabilir. Tüm vücutta kaşıntı şikayetine ek olarak kaşınan deri bölgesinde kaşıntı şikayeti dışında kırmızılık, kaşıntı izleri, küçük su toplamaları, lekelenmeler, çatlak veya kuruluk gibi diğer kaşıntı belirtileri de ortaya çıkabilir. Bazı kişilerde kaşıntı hissi uzun süreli ve yoğundur. Refleks olarak bu bölgeyi kaşıma sonrasında kaşıntı hissi azalmaz, hatta artış gösterebilir. Bu kısır döngünün kırılması bazı vakalarda oldukça güçtür. 

Birçok kişi günlük nemlendirme, tahriş etmeyen temizleyici kullanımı veya ılık su ile yıkama sonrasında kaşıntı hissinde rahatlama sağlayabilir. Uzun süreli ve zorlu olgularda ise altta yatan nedenin aydınlatılması oldukça önemlidir. 

Kaşıntı Nedenleri Nelerdir?

Çeşitli iç hastalıkları veya dermatolojik problemler ciltte kaşıntı nedenlerinin başına gelir. Sağlık kuruluşlarına başvuru sonrasında hekimlerin kaşıntının altında yatan problemi ortaya çıkarması ve nedene yönelik tedavinin planlanması bu problemin üstesinden gelmek için atılabilecek en önemli adımdır.

• Ciltte kuruluk (sıcak da kaşıntı nedenlerinin başında gelir)
• Besin alerjileri
• Sistemik lupus eritematozus
• Candida enfeksiyonu
• Safra kanalı tıkanıklıkları
• Siroz
• Alerjik reaksiyonlar (alerji kaşıntıları)
• Kontakt dermatit
• Sinek ısırıkları
• Ürtiker
• Alerjik egzama
• Döküntülü cilt problemleri
• Vücut biti
• İmpetigo
• Saç biti
• Böcek sokmaları
• Uyuz
• Kızamık
• Sedef hastalığı (psoriasis)
• Semptomatik
• Su çiçeği
• Obsesif kompulsif bozukluk gibi psikiyatrik durumlar

Oldukça farklı çeşitleri olan kaşıntı nedenleri belirtilenler dışında böbrek yetmezliği, lösemi, tiroid hastalıkları, multiple skleroz ya da henüz fark edilmemiş şeker hastalığı kaynaklı olarak da oluşabilir. Tiroid, böbrek, karaciğer ya da pankreas gibi organlara bağlı oluşan kaşıntıda diğer kaşıntılı cilt problemlerinden farklı olarak döküntü meydana gelmeyebilir. 

Bu rahatsızlıklara ek olarak bazı hastalıkların tedavisinde başvurulan çeşitli ilaçların kullanımı da kaşınma nedenleri arasında yer alır. Çeşitli mantar enfeksiyonlarında kullanılan antifungal ilaçlar, bazı antibiyotikler, narkotik içerikli ağrı kesiciler ve nöbet önleyici tedavide kullanılan antikonvülsan olarak sınıflandırılan ilaçların kullanımı sonrasında da cilt kaşıntısı şikayeti oluşabilir. 

Gebelik sırasında bazı kadınlarda egzama gibi bazı kaşıntılı cilt problemlerinde kötüleşme meydana gelebilir, bu da kaşıntı belirtisinin belirginleşmesine ve sürekli kaşınmak gibi şikayetlere neden olabilir. Gebe kadınlarda sürekli kaşıntı hissi genellikle göğüs, karın ve uyluk bölgesinde belirgindir. 

Gece Kaşıntısı Nedir, Geceleri Vücutta Kaşıntı Neden Olur?

Cilt kaşıntısının gece meydana gelmesi nocturnal pruritus olarak isimlendirilir ve bu durumun ağır seyretmesi halinde kişinin uyku hijyenini oldukça kötü yönde etkileyebilir. Birçok kişide gece kaşıntısı doğal sebepler nedeniyle oluşur. Gece olduğunda vücudun ısı düzenlemesi, sıvı regülasyonu ve bariyer fonksiyonlarında bir takım değişiklikler meydana gelir. Örnek olarak gece vakti vücut ısısının azalması ve cilde doğru olan kan akımında artış oluşması kaşıntı gelişimi ile sonuçlanabilecek değişiklikler arasındadır. Aynı zamanda cildin sıvı kaybının en yüksek olduğu zaman dilimi de gecedir. 

Doğal faktörler dışında çeşitli rahatsızlıklar da gece kaşıntı oluşmasına neden olabilir. Atopik dermatit, ürtiker ve psoriasis gibi dermatolojik problemler tanı almadan önce geceleri ortaya çıkan sebepsiz kaşıntı nedenleri arasında değerlendirilir.  Uyuz ya da bit ısırıkları, demir eksikliği anemisi, şizofreni, huzursuz bacak sendromu ve gebelik, gece kaşıntısı oluşabilecek diğer durumlar arasında yer alır.  

Kaşıntı Tanısı Nasıldır?

Sağlık kuruluşlarına kaşıntı şikayeti ile başvuran kişilerde hekimler kaşıntıya tanısal yaklaşımda ilk olarak ayrıntılı tıbbi öykü alımı ve fizik muayene yöntemlerine başvururlar. Öykü alımı sırasında hekimler, kaşıntının ne zamandır olduğu, gelip geçici karakterde olup olmadığı, herhangi bir tahriş edici madde ile temas edilip edilmediği, herhangi bir alerji varlığı, kaşıntının en yoğun olduğu bölgenin neresi olduğu, ailede başka kaşının kişinin olup olmadığı ve kullanılan ilaçların neler olduğunu irdeleyebilir. 

Tıbbi öykü alımı ve fizik muayene sonrasında hekimler şüphelendikleri kaşıntı nedenine bağlı olarak bir takım tetkiklere başvurabilir. Kan analizleri, tiroid fonksiyon testleri, karaciğer fonksiyon testleri, böbrek fonksiyon testleri, idrar ve gasta testi, cilt tetkikleri veya deri biyopsisi, başvurulabilecek ileri tanısal tetkikler arasında yer alır. 

Kaşıntıya Ne İyi Gelir?

Kaşıntı nasıl geçer sorusuna “kolloidal yulaf ezmesi kullanımı bu şikayetin rahatlatılmasına fayda sağlayabilir” yanıtı verilebilir. Kolloidal yulaf ezmesi yulafın oldukça ince bir toz haline getirilmiş formu olup çeşitli temizlik ürünü ve losyonların içerisine eklenir. Bazı yapraklar kullanılarak oluşturulan jeller de kaşıntı türlerinin hafifletilmesinde fayda sağlayabilir. Aloe vera jeli veya diğer ferahlatıcı mentol içeren jeller güneş yanığı ya da sivrisinek ısırığı gibi kaşıntı nedenlerinde etkili olabilir. 

Yüksek kaliteli nemlendiriciler, cildin üst tabakasındaki sıvının uçmasını engelleyerek kaşıntının azaltılması ve kuruluğun giderilmesini sağlayabilir. 

Kaşıntı şikayetine yönelik yapılabilecek bir diğer basit yöntem de o deri bölgesine soğuk uygulama yapmaktır. Soğuk uygulamalar özellikle sivrisinek ısırığı kaynaklı kaşıntılarda etkili olabilir. 

Kaşıntı şikayeti kolayca kontrol altına alınabilen basit nedenlerden oldukça ciddi seyirli rahatsızlıklara kadar oldukça farklı sebepler nedeniyle meydana gelebilir. Özellikle 2-3 günden uzun süredir devam eden kaşıntılarda sağlık kuruluşlarına başvurarak hekimlerden destek alınması önerilir. 

Kaşıntı ile ilgili merak ettiğiniz konuları Grup Florence Nightingale Hastaneleri’nin uzman ekibine sorabilir, sorunuzla ilgili öneriler isteyebilirsiniz. Bize ulaşmak için web sitemizde yer alan iletişim formunu kullanabilirsiniz.