Hipotermi Nedir? Belirtileri ve Tedavisi

Soğuk havaların etkisini göstermesiyle birlikte tekrar gündeme gelen fakat normalde çok da ciddiye alınmadığı bilinen hipotermi durumu vücudun normal sıcaklığı olan 37 dereceden çok daha altına inmesi sonucunda oluşan aslında ölümcül de olabilen bir tablodur. Normal vücut ısısı insanlarda kaslar tarafından sağlanan ve beynin ön bölümünde yer alan ayrıca oldukça önemli görevleri bulunan hipotalamus kısmından kontrol edilen bir değerdir.

Vücut ısısının normalin üstüne çıkması veya normalin altında seyretmesi kişi için oldukça tehlikelidir ve bu iki durum da ölümcül tablolara neden olabilir bu nedenle her iki durumda da kişiye acil şekilde müdahalede bulunmak oldukça önemlidir.

Hipotermi Nedir?

Hipotermi, vücudun en hızlı kapasitede üretebildiği ısıdan çok daha hızlı şekilde ısı kaybedilmesi sonucunda vücut sıcaklığında ciddi şekilde azalma görülen ve acil şekilde müdahale edilmediği takdirde ölüme neden olabilen oldukça tehlikeli bir durumdur. Bir kişinin normal vücut sıcaklığının 37 derece olduğu bilinir ve bu vücut sıcaklığının 35 derece altına düşmesine hipotermi denir. 

Hipotermiye sadece soğuk ortamların neden olduğu sanılsa da aslında birçok etken hipotermi oluşmasına neden olabilir ancak genellikle kişilerin soğuk ortamlara uzun süre aruz kalması sonucunda oluşan bir sorundur.
Vücudun normal sıcaklığının oldukça altına inmesi sonucunda kalp, sinir sistemi veya farklı organların ve sistemlerin çalışma mekanizmalarında bazı sorunlarla karşılaşılır ve bu sorunlar durumun ölümcül olmasının esas nedenidir. Bu durumda acil şekilde müdahale edilmezse bu sistemlerde oluşan problemler kalbin, solunum sisteminin veya farklı organlarla sistemlerin iflas etmesine yol açabilir bu durumda ise ölüm gerçekleşir. Acil müdahale sırasında yapılması gereken ilk şey ise vücudu normal sıcaklığına geri getirmeye çalışmak olmalıdır.

Kış aylarının da gelmesiyle birlikte özellikle de kırsal bölgelerde veya açık arazilerde çalışanların, inşaatlarda çalışanların, evsiz olan insanların , yaşlıların ve çocukların oldukça dikkatli olması gereken bir konudur hipotermi.

Terapötik hipotermi ise kalbi durduktan sonra kalp masajı ile tekrar hayata dönen kişiye beyin hasarını da önlemek amacıyla uygulanan bir tedavi şeklidir. Bu tedavi şeklinde hastanın ilk 4-6 saat içinde vücut ısısı 32-34 dereceye indirilir ve bu ısıda ortalama olarak 18 saat sabit tutulur.

Hipotermi Çeşitleri Nelerdir?

Bu sınıflandırma sistemine İsviçre derecelendirme sistemi denir ve iç organların sıcaklıktan etkilenme durumuna ve bu sıcaklıklara karşı verdiği tepkilere göre bir sınıflandırma yapılır.

Hafif Hipotermi: Hafif hipotermi belirtileri, vücut ısısının 32,2 ve 35 dereceleri arasına düştüğü durumlardır. Bu hipotermi türünde vücudun soğuğa karşı kendini korumak amacıyla tepki verdiği ve ısı üretmeye çalıştığı görülür. Vücudun ısı üretme çalışmaları sırasında ise tansiyon yükselebilir ve sonucunda hipertansiyon oluşur, kalp atımı sayısı artar buna taşikardi denir, nefes alışverişinde hızlanma olur (taşipne) ve vazokonstrüksiyon denen yani damarların büzülmeye başlaması gözlenir.

Orta Dereceli Hipotermi: Bu hipotermi türünde vücut sıcaklığı artık 28 derece ve 32,2 dereceleri arasına inmiştir. Hafif hipotermide soğuğa karşı ısı üretmeye çalışan vücut mekanizmaları artık yetersiz hale gelmeye başlar ve yavaş yavaş bu tepkiler durma seviyesine gelir. Vücudun karşı koyma mekanizmalarının yetersiz hale gelmesiyle birlikte vücutta ısı kaybı iyice artar ve hipotermiye bağlı belirtilerde şiddetlenme görülür.

Şiddetli Hipotermi: Vücut sıcaklığının artık ölümcül derecede azalarak 28 derecenin altına kadar indiği hipotermi türüdür. Bu derecelere inmiş olan vücutta sistemlerde veya organlarda iflas etme gibi büyük problemler oluşarak ölümler gerçekleşebilir. Şiddetli hipotermi sonrası hayatına devam eden kişilerde de ciddi problemler bırakabilir.

• Soğuk havaya veya soğuk bir ortama uzun süre tolere edilemeyecek bir pozisyonda maruz kalmak,
• Yaşanılan ortamın oldukça soğuk olması,
• Karlı ve çok soğuk olan havalarda kaza geçirilmesi,
• Vücutta oldukça büyük genişliklere sahip olan yanıkların bulunması,
• Sıcak veya soğuk hava fark etmeksizin su içinde uzun süre vakit geçirmek veya soğuk suya düşmek,
• Havanın soğukluğuna uygun olarak seçilmemiş olan kıyafetler,
• Vücudun soğuk yüzeylerle uzun süre temasta bulunması,
• Islak olan kıyafetlerin uzun süre vücutta kalması ve o kıyafetlerin vücut üzerinde kuruması,
• Kişinin ihtiyaçları ile orantılı şekilde yani doğru ve yeterli şekilde beslenmemesi,
• Yorgunluk hali,
• Rüzgarın soğuk şekilde ve sert olarak estiği bir yerde uzun süre bulunmak veya ıslak durumdayken üzerine rüzgarın esmesi,
• Alkol tüketmek,
• Uyuşturucu özellikli bitki veya ilaç gibi maddeleri kullanmak olarak sayılabilir.

• Vücut ısısını dengeleme ve düzenleme işlevi az olduğu için yaşlılarda veya bebeklerde hipotermi riski daha yüksektir,
• Kişinin yorgun olması durumunda vücut ısısının düşmesine karşı ısıyı yükseltme yeteneği azalır  bu nedenle yorgun kişiler için hipotermi daha büyük bir risk taşır.
• Şizofreni, bipolar bozukluk, demans gibi ruhsal sağlık problemleri olan kişiler sıcaklığa uygun bir şekilde giyinemeyebilirler ve bu nedenle hipotermiye yakalanma olasılıkları daha fazladır. Aynı zamanda bu kişiler bazen hislerini de fark edemeyebilir yani üşüdüğü durumda dahi üşüdüğünü fark etmeyerek bir önlem almadan orada uzun süre durabilir bu nedenle de bu şekilde ruhsal sağlık problemleri olan kişilere dikkat etmekte fayda vardır.
• Alkol kullanımı da kısa bir süreliğine sıcak hissetmeyi sağlasa da sanılanın aksine kana karıştıktan sonra damarların genişlemesine yol açarak ayak tabanlarından ısının hızlı şekilde kaybolmasına neden olur yani herhangi bir hipotermi durumunda kişiye ısınması amacıyla alkol içirmek oldukça tehlikelidir.
• Uyuşturucu kullanımı sonrasında zihinde bir bulanıklık yaşanması ve her şeyin net şekilde hatırlanmaması soğuğa karşı duyarsızlaşmaya böylece de hipotermi oluşumuna neden olur. Ayrıca uyuşturucu maddelerin de aynı alkolde olduğu gibi damar genişletici etkisi vardır böylece ayak tabanlarında ısı kaybını arttırırlar. ,
• Felçli kişiler, beslenmeye bağlı his kaybı, omurilikte herhangi bir zedelenmeye bağlı olarak gelişen his kaybı, yanıklar nedeniyle ortaya çıkan his kaybı gibi durumlarda da kişi soğuğa karşı duyarsız hale gelebilir ve vücut ısısının git gide düştüğünü fark etmeyebilir. Bu durumda olan kişilerin de oldukça dikkat etmesi önemlidir.
• Antidepresan sınıfında bulunan ilaçlar veya antipsikotik ilaçlar da vücudun sıcaklık dengesini ayarlayabilme yeteneğine etkide bulunabilir.
• Kişilerde bulunan bazı kronik rahatsızlıklar da soğuk havanın algılanmasında problemler oluşturabilir.

• Aşırı derecede titreme hali,
• Soluk alış veriş hızında git gide yavaşlama görülmesi,
• Konuşma fonksiyonlarında bozulma sonucunda konuşmanın yavaşlaması hafif hipotermi belirtileri arasında sayılabilir.
• Hipotermi şok oluşması,
• Geçici hafıza kayıpları yaşanabilmesi ve buna bağlı olarak gelişen kafa karışıklığı durumu,
• Zayıf nabız alınması,
• İleri seviyesinde bilinç kaybı oluşması şiddetli hipotermi derecesi durumunda görülen belirtilerdir.
• Aşırı yorgunluk durumunun gözlenmesi,
• Cilt renginde solgunlaşma ve cildin zaman geçtikçe soğuması,
• Ses kısıklığı,
• Baş dönmesi,
• Işığa tepki veremez duruma gelmesi gibi belirtiler ise orta hipotermi belirtilerine örnek verilebilir.

• Hipotermi geçirdiği tespit edilen kişi görüldüğünde diğer acil durumlarda olduğu gibi ilk olarak 112’yi aramakta fayda vardır. Kişinin acil tıbbi müdahaleye ihtiyacı olması durumunda en sağlıklı müdahale yapılacaktır.
• İlerlemiş hipotermide solunum sistemi ve kalp de etkilenebildiği için kişinin solunumu ve kalp atımı kontrol edilmelidir ve gerekli durumda, bilindiği takdirde kişiye kalp masajı yapılmalıdır.
• Hastanın vücut sıcaklığının normale dönmesini sağlamak amacıyla hasta daha sıcak ve kuru bir ortama taşınmalıdır.
• Hastanın üzerinde eğer ıslak giysiler bulunuyorsa bu ıslak giysiler kuruları ile değiştirilmelidir ve hastanın vücut yüzeyi de kurulanmalıdır.
• Hastanın bilincinin açık olması durumunda ısı kaybını önlemek amacıyla kişiye sıcak çay içirilebilir ve enerji vermesi amacıyla da çikolata benzeri yiyecekler yedirilebilir.
• Hipotermi geçiren hastayı direk sıcak banyoya sokmak gibi aniden ısıya maruz kalmasına neden olan acil müdahaleler oldukça yanlıştır.

• Hastanın soğuk nedeniyle kaybettiği enerjisinin sağlanması ve soğuktan boşalan glukoz depolarının tekrar doldurulması amacıyla glukoz uygulaması yapılır.
• Tedavi seçiminde hipotermi nedeni oldukça önemlidir örneğin yoğun alkol kullanımına bağlı olarak hipotermi geçiren hastaya tiamin başlanabilir.
• Hastanın soğuğa fazla maruz kalması nedeniyle sürekli idrara çıkması vücuttan sıvı kaybının yüksek seviyede olmasına neden olur ve kaybedilen bu sıvı takviye edilmelidir.
• Uygulanan bazı tedavi yöntemleri ve acil müdahale yöntemleri sonrasında da vücut ısısı normale dönmeyen kişilere steroid uygulaması yapılabilir.
• Hastanede yapılacak olan tedavide hastanın ayrıca bir kronik rahatsızlığı olup olmadığı göz önünde bulundurulmalıdır.
  
  Hipotermi ile ilgili merak ettiğiniz konuları Grup Florence Nightingale Hastaneleri’nin uzman ekibine sorabilir, sorunuzla ilgili öneriler isteyebilirsiniz. Bize ulaşmak için web sitemizde yer alan iletişim formunu kullanabilirsiniz.