Emzirme Dönemindeki Annelerin Bilmesi Gerekenler

Emzirme, bebeğin sağlıklı büyümesi ve gelişmesi için en uygun beslenme yöntemidir. Anne ile bebeğin sağlığı üzerinde biyolojik ve psikolojik bir etkiye sahiptir. Emzirme sırasındaki enerji ve besin öğeleri ihtiyacı gebelikte olduğundan daha fazladır.

Emzirme Döneminde Anne Beslenmesinin Püf Noktaları Nelerdir?

• Gebelik süresince vücut yağı olarak depolanan enerji,
• Besin gruplarından gelen enerji.

Laktasyon (emzirme) döneminde anne, hem kendi vücudundaki besin ögeleri depolarını dengede tutmak hem de salgıladığı sütün karşılığı olan enerji, protein, mineral ve vitaminleri almak için yeterli ve dengeli beslenmelidir. Aksi takdirde kendi vücut depolarından harcar. Bu da sağlığının bozulmasına ve yetersiz süt salgılanmasına neden olur.

Emziren bir kadın, emzirmeyenlere göre günde 500 kalori ek besine ihtiyaç duyar. Gebelik sırasında süt üretimi için gerekli olan enerjinin 2-5 kg kadarı yağ olarak saklanmıştır. Emzirmenin ilk dönemlerinde anne bu depodan faydalanarak süt üretimini gerçekleştirebilir. Doğumdan sonraki ilk günlerde yeterli beslenemediğini düşünmesine gerek yoktur. Günde 3 litre sıvı alımını gerçekleştirmesi yeterlidir.

• Anneler eski kilolarına dönmek için acele etmemelidir. Bu süreç diyetisyen kontrolünde gerçekleştirilmelidir. Loğusalarda zayıflama diyeti uygulanmamalıdır. Ancak unlu, yağlı ve şekerli besinleri aşırı yememeye dikkat edilmelidir.
• Hamilelik öncesi aldığı vitamin ve minerallere devam etmesi ve günde ek 25 gram protein alması koşulu ile emziren annenin diyet veya egzersiz yapması, sütün kalitesini ve miktarını etkilemez. 
• Emzirme döneminde sütün boşalması için annenin iyi beslenmesi, stresten uzak ve yeterince dinlenmiş olması ve bebeğini sık aralıklarla emzirmesi önemlidir.
• Anne, iyi beslenmez, dinlenmez veya stresli ise halk arasında “yorgun süt” denen laktik asitten zengin anne sütü üretilir.
• Emzirirken müzik dinleyin, okuyabiliyorsanız güzel kitaplar okuyun. Emzirme öncesinde ılık duş süt kanallarının açılmasına yardımcı olur.
• Gün içinde bebeğiniz uyurken siz de kısa şekerlemeler yapın. Unutmayın; emzirmek fizyolojik bir olaydır. Biz engellemedikçe kendiliğinden olur. 
• Doğumdan sonra bebek emzirilirken gebelik öncesi döneme göre daha fazla sıvı besin alınmalıdır. Sıvı alımı günde ortalama 3 litre (10-12 su bardağı) kadar olmalı ve özellikle su, ıhlamur, nane, papatya, ısırgan gibi çayları, şekersiz komposto, taze sıkılmış meyve suları, limonata ve süt gibi hafif doğal içecekler şeklinde tercih edilmelidir.
• Kalsiyum yönünden zengin olan süt, yumurta, peynir gibi besin grupları mutlaka günlük beslenme programında yer almalıdır.
• Salam, sosis, sucuk gibi katkı maddesi içeren besinlerden mümkün olduğunca uzak durulmalıdır
• Vitamin ve mineral yönünden zengin sebze ve meyvelere her öğünde yer verilmelidir.
• Süt üretimine katkıda bulunan mineraller, vitaminler ve fitoöstrojenlerden zengin olan koyu yeşil yapraklı sebzeler (ıspanak, pazı, karalahana) , havuç, pancar, protein desteği sağlayan somon balığı, baklagiller, susam (tahin) , kaysı, incir ve hurma tüketimini kalori alımına dikkat ederek diyete eklemek tavsiye edilir.
• Soğan, sarımsak, brokoli, kabak, karnabahar, acı baharatlar veya kuru baklagiller, anne sütünün tadını değiştirebilir. Bu durum bazı bebeklerde huzursuzluk (gaz oluşturması, emmeyi reddetme gibi) yaratırken, bazı bebeklerde hiç sorun olmayabilir.
• Anneler bebeklerinin tepkisine göre hangi besinleri diyetlerinden çıkaracaklarını tespit edebilirler.
• Demir eksikliği emzirme döneminde sık karşılaşılan bir sorundur. Demir eksikliği anemisini engellemek için kırmızı et ve yeşil yapraklı sebze tüketimi artırılmalıdır. Anne sütüyle bebeğe geçen demir, bebeğin demir depolarının dolması ve kan yapımında kullanılması açısından da önemlidir.
• Demir yönünden zengin yiyecekler; et, tavuk, balık, yumurta, sakatatlar, kuruyemişler (ceviz, badem gibi), kurutulmuş meyveler (üzüm, kayısı, erik, pestil gibi) kurubaklagiller (kurufasulye, nohut, mercimek gibi), pekmez ve yeşil yapraklı sebzelerdir. Bu besinlerin tüketimine özen gösterilmelidir.
• Tarım ürünlerine haşere öldürücü ilaçlar atıldığından sebze ve meyveler iyice yıkanmalıdır.
• Annenin beslenmesinde balık tüketimi önemli yer almalıdır. Balıkta bulunan ve anne sütü ile bebeğe geçecek olan omega-3, DHA, EPA bebeğin zihin gelişimi için önemlidir.
• Mutlaka iyotlu tuz kullanılmalıdır. Çünkü iyot bebeğin zeka gelişiminde etkilidir ve doğal besinlerle alınamaz.
• Çay, kahve, kola mümkün olduğunca tüketilmemelidir. Çay, yemekten 1-2 saat sonra açık ve limonlu olarak tüketilmelidir. Böylelikle, vitamin ve mineral kayıplarını önlemek mümkündür.
• İçeriği bilinmeyen hiçbir gıda maddesi tüketilmemelidir. Katkı maddeleri anne sütünden bebeğe geçerek istenmeyen durumlarla karşılaşılabilir.
• Sigara ve alkol, yapay tatlandırıcılar anne sütüne geçtiği için kullanılmamalıdır.

Emzirmeyi Başlatma Ve Uygun Kavrama Pozisyonu Ne Olmalıdır?

Anne emzirme sırasında rahat bir pozisyonda olmalıdır. Özellikle ilk haftalar saatlerce bu pozisyonda oturulacağı için rahat bir koltuk, ayakaltına destek, kol altına yastık konabilir. Emzirme anı anne-bebek arasındaki özel bir zaman dilimi olarak kabul edilmelidir. Annenin bu özel zamanın tadını çıkarabilmesi için uygun ortam ve şartlar sağlanmalıdır.


Anne sütünün önemi ve doğru emzirme teknikleri hakkında detaylı bilgiye Anne Sütünün Önemi ve Emzirmenin Faydaları adresinden ulaşabilirsiniz.

• Emzirmeye mutlaka doğumu izleyen ilk saatler içinde başlanmalıdır.
• Bebeğinizi sadece başı değil tüm vücudu size dönük olacak şekilde, göbek göbeğe temas ederek yatırın. Uygun pozisyon başarılı emzirmenin sırrıdır.
• Göğsünüzü alttan dört parmağınızla, başparmağınız üstte kalacak şekilde destekleyin. Parmaklarınız areola kısmına (kahverengi kısım) değmemelidir.
• Bebeğinizin ağzını açarak aranmasını sağlamak için üst dudağına ve ağız kenarına dokunun. Ağzını iyice açana kadar dudağına meme ucunuzla dokunmaya devam edin.
• Meme ucu ve çevresinin (areola) büyük kısmı bebeğin ağzında olmalıdır. İlk kavrama anında biraz acı olsa bile ritmik emmeye geçtikten sonra kavramayı hissetmeli fakat acı duymamalısınız. 
• Canınız acımaya devam ediyorsa kavrama pozisyonda hata vardır, çatlak oluşmaması için bebeği memeden ayırıp tekrar doğru kavramasını sağlamalıyız.
• Emzirme düzene girene kadar her emzirmede iki göğsünüzü birden vermelisiniz. Bebeklerin çoğu 10-20 dakika boyunca emerler. Emzirme süresini belirleyen bebektir, ama uzun süreli de olmamalıdır. Uzun süreli emzirme, eğer 20 dk.’dan fazla ise, meme başı enfeksiyon ve çatlakları olacaktır.
• Bebeğin memeden ayrılmasını istediğinizde parmağınızı ağzının kenarından damağına doğru sokun ve dudakları gevşettiğinde yavaşça memeden ayırın. 
• Bebeğinizin gazını emzirme sonunda ve meme değiştirirken mutlaka çıkarın. 
• Anne sütü alan bebekler ilk günlerde biberonla beslenenler kadar gaz çıkarmayabilir, sütünüz bollaştığında daha çok gaz çıkarmaya başlayacaktır. 
• Emzirmeye her defasında farklı meme ile başlayıp her iki göğsü de emzirin.
• Bebek her istediğinde emzirin. İlk ayında bebek dört saatten uzun uyursa uyandırıp emzirebilirsiniz. 
• Bebeğin emme araları düzensiz olabilir. Süt bollaştıktan sonra bebekler genellikle 2-3 saat arayla, günde 8-10 kez emerler. 
• İlk dört hafta bebeğinize sadece anne sütü vermeniz yeterli süt salgısının oluşması için çok önemlidir.
• Süt salgısı 4-6 hafta sonra bollaşacaktır. Bu dönemde hiç biberon veya emzik kullanmamak en uygunudur.
• Memelerinizin bakımı için her gün duş yapın ve memelerinizi sabun kullanmadan sadece suyla yıkayın.
• Gece -gündüz memelerinizi destekleyen ve sıkmayan bir sütyen takın.

• Bebeğiniz yeterli beslendiğinin tek güvenilir göstergesi kilo alımıdır. İlk 48 saatini geçirmiş iyi beslenen bir bebek genellikle günde 4-6 kez bezini ıslatır. Günde en az iki kez bazen her emzirmede kakasını yapar, ikinci haftasından sonra düzenli kilo alır.

Anne Sütünü Nasıl Arttırılır?

Büyümenin hızlandığı dönemlerde birkaç gün boyunca anne sütü bebeğe yetmemeye başlarsa, memeler boşalmasına rağmen bebeğin emme isteği devam ederse, bebeğin sık sık emerek süt salgısını arttırmaya çalışır. 

• Göğsünü sık aralıklarla boşaltmalı,
• Sıvı alımına ve beslenmeye özen göstermeli,
• Yeterince dinlenmelidir. Bunlar yapıldığında süt salgısı kısa sürede artar.

• Bebek, her emzirmede her iki memeyi de 10-20 dk. emmelidir.
• Günde 9-12 kez ve 2-3 saat arayla emzirilmelidir.
• Bebek memeyi tam boşaltmadan emmeyi keserse, bebeğin başı veya vücudu okşanarak veya memeye masaj yaparak salgı uyarılabilir.
• 3 gün içinde süt salgısı artmazsa, her meme her emzirmeden sonra 5-10 dk. boyunca sağılarak uyarılabilir.

Anne Sütünü Nasıl Sağılır Ve Yapılır?

Anne çalışıyorsa sütünü sağarak bebeğine bırakabilir.

• Sağma işlemine başlamadan eller, meme ve sağmak için kullanılacak malzemeler temiz olmalıdır.
• Sağılan sütün saklama kabına mutlaka tarih etiketi yapıştırılmalıdır.
• Sağılan süt oda sıcaklığında 4 saat, buzdolabında 3 gün, derin dondurucuda 3 ay saklanabilir.
• Dondurulmuş/soğutulmuş süt öğünlük porsiyonlar halinde birleştirilebilir ama önceden dondurulmuş süte taze süt eklenmez. Öğünden sonra artan sütler atılır.
• Soğutulmuş süt ılık suya daldırılarak ısıtılır, mikrodalga kullanılmaz. Süt donunca yağ tabakası üste çıkar, ısıttıktan sonra hafifçe çalkalayarak karışması sağlanır.