Salgın hastalıklardan biri olan Domates gribi, diğer virüs kaynaklı enfeksiyonlara benzer bulgular gösterir. Domates gribi virüsü genellikle küçük çocuklarda hastalığa neden olur. Temas yoluyla bulaşabilen bir enfeksiyondur. Belirtileri diğer grip hastalıklarına benzediği için ayrımının iyi yapılması önemlidir. Deride domates büyüklüğüne ulaşabilen kırmızı kabarcıklar ortaya çıktığı için Domates gribi adını almıştır. Aslında domates yoluyla bulaşan bir hastalık değildir. Bu hastalıktan korunmak için enfekte kişilerle direkt temastan kaçınmak ve hasta kişinin izole edilmesi gerekebilir.
Domates Gribi (Tomato Flu) Nedir?
Domates gribi, beş yaşın altındaki çocuklarda ortaya çıkan viral bir hastalıktır. Tomato flu veya Tomato fever isimleriyle de bilinir. 6 Mayıs 2022 tarihinde ilk defa Kollam-Kerala'da tanımlandı. 5 yaşından küçük 82'den fazla çocukda saptandığı bildirilmiştir. Domates gribi virüsü, solunum yoluyla insandan insana bulaşır. Genellikle küçük çocuklarda hastalık bulguları ortaya çıkmasına rağmen yetişkinlerde de görülebilir. Bu hastalığa Domates gribi isminin verilme sebebi, hastalığın en belirgin bulgusunun deride ortaya çıkan ve domates büyüklüğüne ulaşabilen kabarcıklar olmasıdır. Domatese dokunmakla veya domates yeme ile bulaşan bir hastalık değildir. Belirtileri El, Ayak ve Ağız Hastalığı ve Maymun Çiçeği virüsü ile benzer olması nedeniyle bu hastalıkla karışmaması için Domates gribi ismi kullanılır.
Domates ateşi adıyla da bilinen Domates gribi hastalığı, ciltte özellikle el, ayak ve kalça bölgelerinde içi sıvı dolu kırmızı kabarcıklar ortaya çıkmasına sebep olabilir. Diğer bulguları arasında ateş, halsizlik, kızarıklık, eklem ağrıları bulunabilir. Özellikle küçük çocuklar arasında direkt temas yoluyla bulaşır. Domates gribi, 1 ve 5 yaş arasındaki çocuklarda sıklıkla görülmesine rağmen bağışıklığı düşük olan yetişkin bireylerde de ortaya çıkabilir. Hastalığın özgün bir tedavisi yoktur, ancak ortaya çıkan ağrı, ateş gibi belirtileri hafifleten tedaviler uygulanabilir. Domates gribi kendiliğinden iyileşebilen bir hastalıktır.
Bulaşıcı bir hastalık olması nedeniyle hızla yayılabilir. Bu nedenle kişilerin ve ülkelerin virüsün yayılmasını engellemek amacıyla karantina kurallarına dikkat etmeleri gerekir. Salgın hastalıklarda karantina şartları uygulanabilir. Domates gribi Türkiye sınırlarında da ortaya çıkabilir. Bu nedenle kişiler başka ülkelere ziyaret ederken veya yurt dışından ülkemize gelen kişilerle görüşürken gerekli önlemler alınmalıdır.
Domates Gribi Belirtileri ve Bulguları Nelerdir?
Domates gribi, virüs kaynaklı bir hastalıktır. Çoğunlukla el, ayak ve ağız hastalığına benzer bulgulara neden olabilir. Hastalığın bazı belirtileri Covid-19 ve Maymun Çiçeği salgınlarına da benzerdir. Bu hastalıklardan ayrımının iyi yapılması gerekir. Domates gribi belirti ve bulguları arasında şunlar sayılabilir:
- Çoğunlukla el, ayak ve kalça derisinde ortaya çıkan, domates büyüklüğüne ulaşabilen kırmızı, içi sıvı dolu ve ağrılı kabarcıklar (Domates gribinin en belirgin bulgusudur.),
- Yüksek ateş,
- Eklem ağrıları,
- Halsizlik,
- Deride kızarıklık ve tahriş,
- Ciltte döküntü,
- Yorgunluk,
- Mide bulantısı,
- Kusma,
- İshal,
- Dehidrasyon (su kaybı)
- Eklemlerde şişlik,
- Vücut ağrısı,
- Dang hummasına benzer grip belirtileri.
Çocuklar arasında temas yoluyla bulaşan hastalıkların yayılması çok hızlı olabilir. Domates gribi belirtileri Dang Humması, Chikungunya, Zika virüsü, Zona hastalığı ve uçuk gibi hastalıklar ile benzerlik gösterebilir. Ayrıca diğer bulaşıcı çocukluk hastalıklarıyla karıştırılabilir. Domates gribi virüsünün diğer virüslerden ayrılması için bu bulgulara sahip hastalara moleküler testler ve kan testlerinin yapılması gerekir. Kesin tanı sayesinde Domates gribinin yaygınlığı belirlenebilir. Ayrıca hastalığın kesin teşhisi ile tedavi ve bulgular konusunda literatüre katkıda bulunulabilir. Semptomlar izlenmeye başladıktan sonra virüsün başka kişilere yayılmasını önlemek amacıyla hastalar bir hafta süresince izolasyona alınmalıdır. Özellikle yurt dışı seyahati yapan ve bağışıklık sistemi zayıf kişiler risk altındadır.
Domates Gribi Virüsü Bulaşıcı Mıdır?
Tüm gribal enfeksiyonlarda olduğu gibi Domates gribi de bulaşıcı bir hastalıktır. Kişiden kişiye temas yoluyla bulaşabilir. Özellikle küçük yaştaki çocuklarda grip hastalıklarının bulaşma oranı yüksek olduğu için 1 ile 5 yaş grubu çocuklarda bu hastalığın bulaşma riski fazla olabilir. Domates gribi nedenleri arasında enfekte kişiyle direkt temas ve hijyen kurallarına önem vermemek yer alır. Kişisel eşyaların ortak kullanımı, Domates gribi belirtileri yaşayan kişilere dokunmak, öpüşmek hastalığın bulaşma riskini artırabilir. Çoğunlukla çocuklarda görülen bir salgın olmasına rağmen eğer korunma önlemleri alınmazsa yetişkinlere de yayılma ihtimali olabilir.
Domates Gribi Tanısı Nasıl Konulur?
Virüs ile enfekte olan kişilerle temas edildikten sonra vücutta kırmızı kabarıklıklar çıkabilir. Buna ek olarak yüksek ateş veya halsizliği olan herkes Domates gribi şüphesiyle muayene olmalıdır. Bu bulgulara sahip kişilere ön tanı olarak Domates gribi konulabilir. Kesin teşhis için kan tahlili ile birlikte moleküler ve serolojik testlere başvurulmalıdır. Bu testler sonucunda diğer grip hastalıkları elenerek Domates gribi teşhisi konulabilir. Halihazırda bu virüse özgü bir test yoktur.
Domates Gribi Virüsünden Korunma Yolları
Domates gribi viral bir hastalık olduğu için kolay ve hızlı bir şekilde yayılabilir. Temas yoluyla kişiden kişiye bulaşabilir. Bu nedenle hasta çocuğun bir süre başkalarından uzak durması ve kişisel eşyalarının başka kişiler tarafından kullanılmaması önemlidir. Bu virüse karşı koruyuculuk sağlayan ilaç veya aşı henüz yoktur. Domates gribinden korunmak için toplum bilinci artırılmalı, insanlar kendilerini virüse karşı korumalıdır. Bu hastalık için, vücutta domates büyüklüğüne ulaşabilen boyutta kırmızı kabarcıklar görülebilmesi nedeniyle Domates gribi ismi kullanılır. Gerçek anlamla domatesle bulaşan bir hastalık değildir. Bu nedenle domatese dokunmamak ya da domates yememek kişiyi hastalıktan korumaz. Domates gribi virüsünden korunma yolları arasında şunlar vardır:
- Oyuncak, kıyafet, nevresim gibi kişisel eşyalar sıkça temizlenmeli ve başkaları tarafından kullanılmamalıdır.
- Domates gribi virüsü taşıyan veya taşıdığından şüphelenilen kişilerle yakın temas kurulmamalıdır.
- Kapalı alanlarda sosyal mesafe kurallarına uyulmalıdır.
- Temiz olmayan yüzeylere dokunulmamalı ve bu yüzeyler dezenfekte edilmelidir.
- Eller sık sık su ve sabunla yıkanmalıdır.
- Hijyen kurallarına uyulmalıdır.
- Güvenli cinsel ilişki için kondom kullanılmalıdır.
- Bol bol su tüketilmeli ve sağlıklı beslenmeye özen gösterilmelidir.
- Kemoterapi, kortizon gibi bağışıklık sistemini zayıflatan tedavi gören kişiler topluluk içerisinde kişisel koruyucu ekipmanlar kullanmalıdır.
Domates Gribi Tedavisi
Domates gribi tedavisi olan bir hastalık değildir. Bu hastalığa özgü antiviral ilaç veya aşı olmamasına rağmen semptomları giderici tedaviler uygulanabilir. Diğer grip hastalıklarında olduğu gibi hekim tarafından belirti taşıyan kişilere dinlenmeleri, kendilerini izole etmeleri, bol sıvı tüketmeleri ve beslenmelerine dikkat etmeleri önerilebilir. Ayrıca rahatsız edici bulguları varsa doktor tarafından hastalara ağrı kesici, ateş düşürücü ilaçlar reçete edilebilir. Hastalık kendisini sınırlar ve birkaç hafta içerisinde iyileşme görülebilir. Ölüm gibi ciddi sonuçları olmayan bir hastalık olmasına rağmen çocukların ve bağışıklık sistemi zayıf kişilerin dikkat etmesi gerekir.
Domates gribi, temas yoluyla bulaşabilir. Hastalığın yayılmasını engellemek için salgın hastalıklardan korunma kurallarının uygulanması gerekebilir. Domates gribi Türkiye içerisinde de görülebilir. Bu nedenle gribin ortaya çıktığı bölgelere seyahat eden kişilerin kendilerini korumaları, virüsün yayılımını engellemek amacıyla önemlidir. Domates gribi virüsü ile enfekte olan ya da olduğu düşünülen kişilerle temas edenlerin bir süre kendilerini izole etmeleri ve izlemeleri önemlidir. Vücutta kırmızı kabarcıklar, ciltte tahriş, düşmeyen yüksek ateş, halsizlik, mide rahatsızlığı gibi belirtileriniz ortaya çıkarsa derhal en yakın sağlık kuruluşunun acil servisine başvurunuz.