Doğum Kontrol Hapı Kullanımı Hakkında Her Şey

Doğum kontrol hapı kullanan kadınlar, korunmasız cinsel ilişkiye rağmen gebe kalmazlar. Doğum kontrol hapı kullanımı yüzde yüze yakın bir koruma sağlayabilir. Doğum kontrol hapları hormon yapısındadır ve hormonlara etki ederek istenmeyen gebeliklerin önüne geçer.
 

Doğum Kontrol Hapı Nedir?

Doğum kontrol hapı, aile planlamasına destek olması amacıyla kadınlar tarafından kullanılan ve gebeliği önleyen ilaçlara verilen isimdir. Doğum kontrol hapları, progesteron ve östrojenden oluşabildiği gibi yalnızca progesterondan da oluşabilir. Doğum kontrol hapları gebelikten korunmak amacıyla kullanıldığı gibi aynı zamanda hormon yüksekliği veya düşüklüğü gibi rahatsızlıkların tedavisinde de kullanılabilir.
 

Doğum Kontrol Hapı Çeşitleri Nelerdir?

Doğum kontrol hapları, içerdiği hormon türlerine göre iki ana çeşide ayrılır:

Kombine Doğum Kontrol Hapları: Bu tür doğum kontrol hapları, hem östrojen hem de progesteron hormonlarını içerir. Genellikle 21 veya 28 tabletlik paketlerde sunulur. 21 tabletlik olanlarda, 21 gün boyunca ara vermeden kullanıldıktan sonra 7 günlük bir ara verilir. 28 tabletlik paketlerde ise her gün kullanılacak şekilde düzenlenmiştir, arada aktif olmayan tabletler bulunur.

Sadece Progesteron İçeren Doğum Kontrol Hapları: Mini hap olarak da bilinen bu haplar sadece progesteron içerir ve östrojen içermez. Bu haplar genellikle östrojen kullanması sakıncalı olan kadınlar için tercih edilir.

Doğum Kontrol Hapı Nasıl Kullanılır?

Doğum kontrol hapı, koruma oranı yüksek olmasının yanında vücut döngüsünü bozmaması nedeniyle de avantajlıdır. Doğum kontrol hapı doğru ve düzenli kullanıldığı zaman, istenmeyen gebelikler önlenir ve yumurtalıklara bağlı pek çok şikayetin önüne geçebilir. Doğum kontrol hapları 21 tabletten veya kombine olanları 28 tabletten oluşur.Yirmi bir tabletten oluşan hapları kişinin 21 gün boyunca ara vermeden düzenli olarak kullanması gerekir. 21 gün, yani üç hafta dolduktan sonra kullanıma ara verilir ve kişinin regl kanaması gerçekleşir. Ortalama olarak dört ila yedi gün arasında doğum kontrol hapı kullanmaya ara verilir. Hapın kullanılmama süresine, hastanın şikayet veya isteklerine göre kadın doğum uzmanı karar verir. Daha sonra doğum kontrol hapı kullanımına devam edilir. Doğum kontrol hapı faydaları, aylık döngüler düzenli olarak tamamlandığı sürece en üst oranda sağlanır. Doğum kontrol hapının ağrı veya acı hissettirmeden kullanılabilmesinin rahatlığı yanında sağlıklı sonuçlar için doktor kontrolünde kullanılması temel kuraldır.Yirmi sekiz tabletten oluşan doğum kontrol hapı kullanımı ise aylık tüm döngüyü kapsar. Doğum kontrol hapı kullananlar doktorlarına hangi doğum hapını kullandıklarını sormalı ve ne kadar süreyle kullanacaklarından emin olmalıdırlar.
 

Doğum Kontrol Hapı Ne İşe Yarar?

Kadın doğum hapı olarak da bilinen doğum kontrol hapları, çocuk yapmayı düşünmeyen ailelerde istenmeyen gebeliklerin oluşmasını engeller. Sosyokültürel faktörler, maddi sebepler veya psikolojik yönden anne olmaya hazır hissetmeyen kadınların ani bir gebelik yaşamasının önüne geçer. Aynı zamanda doğum kontrol hapı kullanan ve hamileliğin oluşmayacağının bilincinde olan bireyler, gebelik oluşma riski olmadan daha rahat bir cinsel yaşam sürebilirler.

Dismenore yani adet döneminin ağrılı veya sancılı geçmesi pek çok kadının hayatını etkileyen bir rahatsızlıktır. Doktor kontrolünde düzenli doğum kontrol hapı kullanan kadınlarda adet sancısı ve şiddetli ağrı şikayetleri de azalabilir.Doğum kontrol hapı ile korunan bireylerde dış gebelik riski en aza iner. Böylece anne adaylarının sağlığı da hormonal dengesi de korunmuş olur.Bazı kadınlarda adet döneminde yoğun ve şiddetli kanama görülebilir ya da normal düzeyde kanama çok fazla sayıda güne yayılmış olarak seyredebilir. Bu durumda anemi (kansızlık) başta olmak üzere pek çok rahatsızlık baş gösterebilir. Doğum kontrol hapı kullanmak iki durumun da önlenmesini sağlayabilir. Böylece kadınlar ortalama gün sayısında ve normal düzeyde kanama ile sağlıklı bir regl dönemi geçirebilirler.Doğum kontrol hapı faydaları arasında fonksiyonel yumurtalık kistlerinin tedavisini düzenleme gibi etkiler de mevcuttur. Doğum kontrol hapları, hormon düzensizliğinin önüne geçerek yumurtalık kistlerinin küçülmesini veya tamamen kaybolmasını sağlayabilir.Premenstrüel sendrom (PMS) döneminde, pek çok kadın şiddetli ağrı, halsizlik, yorgunluk, duygusal gerginlik ve hassasiyet gibi sorunlar yaşar. Doğum kontrol hapı kullanan kadınlar da bu şikayetlerde de azalma görülebilir.

Doğum kontrol haplarının rahim kanseri riskini azalttığını gösteren çalışmalar mevcuttur. Aynı zamanda kadın doğum kontrol hapı, infertiliteye yani yaygın bilinen adıyla kısırlığa yol açmaz. Aksine doğum kontrol hapı kullanımı bırakıldıktan bir süre sonra hormon seviyesi normale döner ve bireyler istedikleri zaman çocuk sahibi olabilirler.
 

Doğum Kontrol Hapı Ne Zaman Kullanılır?

Doğum kontrol hapı, gebelikten korunma amacıyla adet döngüsünün ilk günü başlanarak kullanılabilir. Genellikle düzenli cinsel yaşamı olan ve gebelikten korunmak isteyen kadınlar tarafından tercih edilir. Doğum kontrol hapına başlamadan önce kadın doğum uzmanına danışmak, hapın etkisini en üst düzeyde sağlamak için önemlidir. Ayrıca, hormon düzensizliklerinin tedavisinde de doktor önerisi ile kullanılabilir.

Hangi Durumlarda Doğum Kontrol Hapı Kullanılmamalıdır? 

Doğum kontrol hapı kullanımı herkes için uygun olmayabilir. Aşağıdaki durumlarda doğum kontrol hapı kullanılması önerilmez:

• Kontrol altına alınmamış yüksek tansiyon hastaları,
• Damar tıkanıklığı veya kan pıhtılaşması gibi dolaşım sorunları olanlar,
• Karaciğer hastalığı veya karaciğer tümörü olanlar,
• Hamilelik şüphesi bulunan kadınlar,
• Migrenden kaynaklanan şiddetli baş ağrıları yaşayanlar,
• Östrojen hormonuna karşı hassasiyeti olanlar.

Doğum kontrol hapı kullanmadan önce mutlaka bir uzmana danışmak ve bireysel sağlık durumu göz önünde bulundurulmalıdır.

Doğum Kontrol Hapları Ne Süreyle Kullanılabilir? 

Doğum kontrol hapları, kadınların ihtiyaçlarına ve doktor önerilerine bağlı olarak uzun süre kullanılabilir. Ancak, düzenli olarak doktor kontrolünden geçmek önemlidir. Bazı kadınlar yıllarca doğum kontrol hapı kullanırken, bazıları belirli bir süre sonra farklı korunma yöntemlerine geçiş yapabilir. Doktorunuz, kullanım süresine en uygun şekilde karar verecektir.

Doğum Kontrol Haplarının Avantajları Nelerdir? 

Doğum kontrol haplarının sağladığı bazı avantajlar şunlardır:

• Yüksek düzeyde gebelikten koruma sağlar.
• Adet döngüsünü düzenler, bu sayede adet düzensizliklerini önlemeye yardımcı olur.
• Adet dönemi ağrılarını hafifletebilir.
• Yumurtalık kisti, rahim ve yumurtalık kanseri riskini azaltabilir.
• Akne tedavisinde yardımcı olabilir.
• Adet kanamasının miktarını azaltarak demir eksikliğine bağlı kansızlık riskini düşürebilir.

Bu avantajlar sayesinde, doğum kontrol hapları yalnızca gebelikten korunma için değil, aynı zamanda hormon dengesini düzenleme ve çeşitli sağlık sorunlarını azaltma amacıyla da kullanılabilir.

Doğum Kontrol Hapı Yan Etkileri Nelerdir?

Gebelikten korunmak veya yumurtalıklara bağlı rahatsızlıkların önüne geçmek amacıyla pek çok kadın, doğum kontrol hapı kullanabilir. Ancak doğum kontrol hapı etkileri konusunda toplumda yüksek bilinç olmaması nedeniyle yan etkiler konusunda pek çok merak edilen nokta vardır. Doğum kontrol hapı yan etkileri şu şekilde sıralanabilir:

• Doğum kontrol hapı bazı bünyelerde ani gelişen kanama veya lekelenme, memelerde hassasiyet ve mide bulantısı gibi şikayetlere yol açabilir. Ancak sürekli ve düzenli kullanımda bu rahatsızlıklar zamanla azalma veya yok olma eğilimindedir.
• Doğum kontrol hapları özellikle sigara kullanan bireylerde beyin felci, vücutta özellikle bacaklarda kan pıhtısı oluşumu, kalp krizi, felç veya karaciğer rahatsızlıkları gibi riskleri artırabilir.
• Auralı migren rahatsızlığı bulunan kişilerde ağrı miktarını ve şiddetini artırabilir.
• Herhangi bir rahatsızlık veya operasyon sonrası hareketsiz kalan bireylerde pıhtı oluşum riskini artırabilir.
• Doğum kontrol hapı kullanan bireylerde cinsel istekte azalma meydana gelebilir.
• Doğum kontrol hapı kullanan bireylerde dönemsel kilo artışı görülebilir.
• Her kadında olmasa da adet kanamaları arasında ara kanamalar gerçekleşebilir.
• Ruh halinde değişiklikler zaman zaman gözlenebilir. Doğum kontrol hapı zararları genel olarak bu şekilde sıralanabilir. Eğer siz de bu şikayetlerden muzdaripseniz ve bu yan etkiler zamanla azalmıyorsa bir kadın doğum uzmanına başvurup ilacınızı değiştirmesini isteyebilirsiniz.

Doğum Kontrol Hapının Riskleri ve Zararları Nelerdir?

Doğum kontrol haplarının bazı yan etkileri ve riskleri olabilir. Bunlar genellikle hapın içerdiği hormonlara vücudun verdiği tepkiden kaynaklanır ve şunları içerebilir:

• Bulantı, baş ağrısı ve meme hassasiyeti gibi hafif yan etkiler,
• Kan basıncını yükseltme riski,
• Damar tıkanıklığı, kan pıhtılaşması veya felç gibi ciddi durumlar (özellikle sigara içen ve 35 yaş üstü kadınlarda),
• Depresyon ve duygusal dalgalanmalara yol açabilmesi. Bu risklerin minimize edilmesi için doğum kontrol hapı kullanmaya başlamadan önce bir sağlık uzmanıyla görüşmek önemlidir.

Doğum Kontrol Haplarının Diğer İlaçlarla Birlikte Kullanımı Sakıncalı Mıdır? 

Doğum kontrol haplarının bazı ilaçlarla birlikte kullanımı etkisini azaltabilir ya da yan etki riskini artırabilir. Özellikle bazı antibiyotikler, antikonvülsanlar (epilepsi ilaçları) ve bitkisel preparatlar (örneğin sarı kantaron) doğum kontrol hapının etkinliğini düşürebilir. Bu nedenle başka bir ilaç kullanmadan önce mutlaka doktorunuza danışmalısınız.

Doğum Kontrol Haplarının Etkisini Azaltan İlaçlar Nelerdir? 

Doğum kontrol haplarının etkisini azaltan başlıca ilaçlar şunlardır:

• Rifampin gibi bazı antibiyotikler,
• Fenitoin, karbamazepin gibi epilepsi tedavisinde kullanılan antikonvülsan ilaçlar,
• Sarı kantaron içeren bitkisel takviyeler. Bu ilaçlarla birlikte doğum kontrol hapı kullanılıyorsa, ek bir korunma yöntemi kullanılması önerilir.

Doğum Kontrol Hapı Adeti Geciktirir mi? 

Doğum kontrol hapları adet döngüsünü düzenler; bu nedenle genellikle adet gecikmesine yol açmaz. Ancak bazı durumlarda, özellikle hormon seviyelerindeki değişimlere bağlı olarak adet döngüsünde hafif bir gecikme yaşanabilir. Düzenli ve doğru kullanımda adet döngüsünde büyük değişiklikler görülmez, ancak uzun süre kullanım sonrasında vücut doğum kontrol hapına alıştığında adetlerin hafif geç başlaması normal kabul edilebilir.

Doğum Kontrol Hapları Infertiliteye Yol Açar mı?

Doğum kontrol haplarının uzun süre kullanımı sonrasında bile kadınların doğurganlığına kalıcı bir etkisi olmadığı kanıtlanmıştır. Doğum kontrol hapı kullanımı bırakıldıktan sonra genellikle doğurganlık geri kazanılır. Kimi zaman hapın bırakılmasını takip eden ilk birkaç ay içinde döngü eski haline dönene kadar bir uyum süreci gerekebilir, ancak bu geçici bir durumdur.

Doğum Kontrol Hapı Kilo Aldırır mı? 

Doğum kontrol haplarının kilo artışına yol açtığına dair kesin bir kanıt yoktur. Ancak bazı kadınlar vücutta su tutulumu nedeniyle hafif kilo artışı yaşayabilirler. Bu durum genellikle geçicidir ve hapın uzun vadeli kullanımında önemli bir kilo artışına yol açmaz. Hormonal değişiklikler nedeniyle her bireyde farklı etkiler gözlemlenebilir.