Burun Kanaması

Burun kanaması; kulak burun boğaz bölümüne başvurmanızı gerektiren acil durumlardan biridir.

Genellikle burun hastalıklarına bağlı olarak ortaya çıkmaktadır. Ancak nedeni yüksek tansiyon gibi kalp damar sistemi ile ilgi hastalıklar da olabilmektedir.

Burun kanamasının görülme oranı yaklaşık % 10'dur. Bu vakaların sadece %1-2'si cerrahi tedavi gerektirmektedir.

"Mukoza" adı verilen ve burun boşluğunun iç yüzeyini kaplayan tabaka damar yönünden zengindir. Bu damarlarda oluşabilecek travma ya da başka etkenler kanamaya neden olabilmektedir.

Burun kanamaları ikiye ayrılır; ön burun kanamaları ve arka burun kanamaları. En sık karşılaşılan tipi; ön burun kanamalarıdır. Özellikle çocuklar ve gençlerde daha sık rastlanır. Arka burun kanmaları ise yetişkin ve ileri yaştaki kişilerde daha sık gözlenir. Bu tip kanamalarda ağızdan kan gelmesi de söz konusudur.

Burun kanamasının nedenleri

Burun kanamalarının en sık rastlanan nedenleri şöyle sıralanabilir:

• Burun karıştırılması, darbeler gibi burunda gözlenen travmalar
• Kuvvetli sümkürme burun çekme
• Soğuk ve kuru hava
• Devamlı burun spreyi kullanımı
• Yüksek irtifa
• Sinüzit, soğuk algınlığı, nezle, grip gibi hastalıklar
• Burun içindeki kemik ya da kıkırdak eğriliği (deviasyon)
• Alerjik rinit
• Yüksek tansiyon (hipertansiyon)
• Bazı hormonal hastalıklar
• Kanama bozuklukları (hemofili gibi)
• Sinüs tümörleri
• Arka burun kanamalarında ise; damar sertliği, hipertansiyon (yüksek tansiyon) gibi kalp damar hastalıkları, yeni geçirilen burun ameliyatları, kan sulandırıcı ilaçların kullanımı, hemofili gibi kanama bozuklukları, lösemi (kan kanseri) gibi hastalıklar göz önünde bulundurulmalıdır.

Ön burun kanamaları

Daha çok çocuk ve genç erişkinlerde görülür. Çoğu burun kanaması, burnun orta bölümünde bulunan kılcal bir damarın çatlaması nedeniyle tek taraflı olur. Bu bölgedeki damarlar oldukça ince ve yüzeyde olduklarından burun sümkürülmesi, çocuklarda burun ile oynama nasıl travma ve hatta ufak dokunuşuyla dahi kanayabilirler.

Sıklıkla orta ve ileri yaşlarda ve özellikle hipertansiyon hastalığı olanlarda görülür. Burnumuzun içinde arka üst bölgelerden kanama olur ve şiddeti burun ön kanamalarına göre fazladır ve sıklıkla geniz ve burundan aynı anda kan gelir.

Kanamayı nasıl ayırt edebiliriz?

Ön burun kanamaları sıklıkla kuru iklimlerde veya kış aylarında kuru ve sıcak oda havası nedeniyle burun içini kaplayan koruyucu tabakanın kuruması sonucunda oluşan kabuklanmalar ile olur. Bunu önlemek için az miktarda yumuşatıcı bir krem veya damlalar burnun içine kullanılabilir. Genellikle burun ön kısmına (burun kanatlarına burun delikleri ile burun kemiğin arasındaki yumuşak bölge) uygulanan parmak basısı ile durdurulabilirler.

Kanamanın arkadan olup olmadığı önemlidir. Arka burun kanamaları genellikle yaşlı insanlarda, yüksek tansiyon hastalarında veya burun ve yüz yaralanmalarında olur. Ağız ve boğaza doğru kanama devam eder. Bu bölgenin kanamaları daha şiddetli olur ve ciddi olarak ele alınmalıdır. Bu nedenle, mutlaka hastaneye başvurulmalı ve bir KBB uzmanı hatta İç Hastalıkları uzmanı ile hasta değerlendirilmelidir.

Burun kanamasının başlıca nedenleri

• Kaşıntıya yol açan alerji, infeksiyon veya kuruluk durumlarında burun karıştırılması,
• Kuvvetli burun sümkürme yaşlı veya genç hastalarda burun damarlarının çatlamasına yol açabilir.
• Kanama pıhtılaşma bozukluğu olan kişiler veya Aspirin ve benzeri ilaç kullanımı.
• Karaciğer hastalıkları, yüksek tansiyon,
• Burun eğrilikleri,
• Burun kırılmaları, baş ve yüz yaralanmaları ciddi durumlardır.
• Tümörler (oldukça nadir)

Ön burun kanamasını durdurmak için ne yapmalı?

Burun kanaması ile karşılaşıldığında uygulanabilecek bazı yöntemler vardır:

• Kanaması olan kişiyi sakinleştirmeye çalıştırılmalıdır. Heyecanlı ve panik halinde olanların tansiyonu yükselir ve kanamanın şiddeti artabilir.
• Baş hafifçe öne doğru eğilmeli yutularak mideye gitmesi engellenmelidir. Kanama miktarı anlaşılamadığı gibi bulantı ve kusmaya da yol açabilir. 
• Burnun yumuşak olan kısmını tamamen kavrayacak şeklide başparmak ve işaret parmaklarla 5 dakika kadar sıkıştırılmalıdır. 
• Dik oturulmalı veya yatmak gerekiyorsa mutlaka baş yüksekte kalacak şekilde yatılmalıdır.

Burun kanamasına evde acil müdahale nasıl yapılır?

• Ayakta kalmayın, bir yere oturun 
• Burnunuzu baş parmağı ve işaret parmağınızın arasına alarak sıkın
• Başınızı geri doğru değil, öne doğru eğerek 5-10 dakika bekleyin
• Tampon yapmak için herhangi bir madde (pamuk, gazlı bez gibi) burnun içine sokmayın
• Ensenize ve burun sırtınıza soğuk kompres (buz uygulaması) yapabilirsiniz (soğuk; damarları büzüştürebileceğinden kanamanın durmasına yardımcı olabilmektedir)
• Sümkürmeyin, burun içindeki pıhtıları temizlemeye çalışmayın
• Burun kanamasının devam etmesi, kanın ağızdan da gelmesi halinde acil olarak doktora başvurmanız önemlidir.

Ne zaman doktora başvurmak gerekir?

• Tekrarlayan burun kanamalarında,
• Burun dışında başka yerlerden kanama olması durumunda (örneğin idrar ve dışkılama ile),
• Vücutta hafif darbelerle bile morarma ve çürüklerin varlığında,
• Aspirin benzeri kan sulandırıcı ilaçların kullanıldığı durumlarda,
• Pıhtılaşma bozukluğu yaratabilecek karaciğer, böbrek veya hemofili gibi hastalıkların bulunduğu durumlarda,
• Yakın zamanda kemoterapi alınmış olması durumunda mutlaka hekim ile temasa geçilmelidir.
• 10 dakika boyunca burun sıkıştırıldığı halde kanama halen devam ediyorsa,
• Kanamanın kısa süre sonra tekrarlıyorsa,
• Fenalaşma, sersemlik veya bayılma hissi varsa,
• Çarpıntı veya nefes almada zorluk varsa,
• Kan tükürülmesi veya kusma ile ağızdan kan geliyorsa,
• 38,5 derece ateş ve döküntü/kızarıklık gibi ek belirtiler varsa vakit kaybedilmeden bir hastaneye gidilmesi gerekir.

Burun kanaması tedavisi nasıl yapılır?

• Kanamanın durmadığı ön burun kanamalarında sınırlı bir tampon yapılarak veya küçük bir müdahale ile damar pıhtılaştırılarak kanama durdurulabilir.
• Kanama durmuşsa veya tampon alındıktan sonra çoğu kez yumuşatıcı ve yara iyileştirici krem veya merhemleri önerilir.
• Eğer burun kanaması tekrarlarsa, mutlaka kulak burun boğaz doktorunuza başvurmalısınız.
• Kulak burun boğaz hekimi; burun kanamasının yerini görebilmek için endoskopik muayene yapmaktadır. Ön taraftan gelen kanamalar için; ucunda kimyasal maddeler bulunan ufak çubuklarla ya da bipolar ile yakma işlemi (koterizasyon) yapılabilir.
• Durmayan kanamalarda önden ya da arkadan tampon uygulaması yapılabilmektedir. Bu tip kanamalarda hastaların 24-72 saat arasında hastanede kalıp takip edilmesi gerekebilmektedir.
• Kanama nedeni bulunduktan sonra, ek tedaviler de uygulanır. Çok ciddi olan tampon ve cerrahi yöntemlerle durdurulamayan burun kanamalarında anjiyografi rehberliğinde embolizasyon da uygulanabilmektedir.