Sarkoidoz Nedir? Tanı ve Tedavisi

Sarkoidoz vücudun çeşitli organlarında granülom adı verilen doku parçalarının büyüyüp şişmesine neden olan inflamatuar bir hastalıktır. Nedeni tam olarak bilinmeyen bu durum, vücutta en çok akciğer ve lenf düğümlerini etkileyebilir. Sarkoidozun yayılım gösterdiği diğer organlardan bazıları ise göz, burun, boğaz, kalp, beyin, eklemler, kemik ve cilt olarak sayılabilir. Bu durum çoğu kişide anlamlı bir belirti vermeyebilir ve genelde başka nedenlerle yapılan araştırmalarda tespit edilebilir. Sarkoidoz bazı kişilerde tedaviye gerek kalmaksızın kendi kendine iyileşebilirken bazı kişilerde ise yıllar içinde organ hasarına dönüşebilir ve tedavi gerektirebilir.

Sarkoidoz Nedir?

Kadınlarda 50-60 yaşlar tutulumun  ikinci en sık rastlandığı zaman aralığıdır. Sarkoidoz çoğu zaman başka bir nedenle çekilen bir akciğer filmi sayesinde tesadüfen ortaya konur. Hastaların byüyük çoğunluğu sigara içmeyen kişilerdir. Nedeni bilinmiyor.

Sarkoidoz 100 seneden fazla zamandır bilinen bir hastalık olmasına karşılık kesin etkeni belli değildir. Hastalığın, bağışıklık sisteminin tüberküloz mikrobuna ya da diğer bakteri ve virüslere ya da bazı inorganik tozlara karşı bir reaksiyon göstermesiyle oluşmuş olabileceği araştırılıyor. Berilyum madeni ile çalışan uçak ve silah endüstrisi işçilerinde sarkoidoza çok benzeyen bir hastalık tablosu görülür.

Sarkoidoz bulaşıcı bir hastalık değildir.Genetik geçişinin nasıl olduğu bilinmemekle beraber bazı ailelerde daha sıktır.Hastalığın Türkiye’ deki görülme sıklığı konusunda kesin bir bilgi yoktur.Hastalık, ani olarak başlayabildiği gibi sinsi bir seyir de gösterebilir.

Sarkoidoz vücutta her hangi bir organı tutabilir,  en çok hastalanan organ akciğerlerdir. Akciğer dokusunda bozulma ve lenf bezlerinde büyüme saptanır. Başlıca belirtiler kuru öksürük, göğüs ağrısı ve ilerleyici nefes darlığıdır. Sarkoidoza özgü tipik deri bulgusu, burun, yanaklar ve dudaklar etrafında görülen morumsu lekelerdir. Bazı hastalarda bacakların ön yüzünde kırmızı, parlak, ağrılı şişlikler “eritema nodozum” oluşur; bu hastalarda ateş yükselmesi ve eklem ağrıları da bulunur. Lenf bezlerinde büyüme sık rastlanan bir bulgudur, dalak büyümesi de görülebilir.

Bunlar,  ilk planda lenfoma, kanser, tüberküloz gibi hastalıkları düşündürür. Sarkoidoz, gözü de etkileyerek görme bulanıklığı, gözlerde yaşarma ve ışığa karşı hassasiyete yol açan üveite sebep olabilir. Bu, hastalığın ilk belirtisi olabilir.

Sarkoidoz Neden Olur?

Sarkoidoz nedeni kesin olarak tespit edilemeyen bir hastalıktır, ancak bu duruma bazı genetik faktörler ile çevresel ve bağışık sistemi değişikliklerinin etki edebileceği düşünülür. Cinsiyet, ırk ve yaş gibi faktörler de bu durumun ortaya çıkma riskiyle ilişkilidir. Genel olarak sarkoidozun potansiyel nedenleri şu şekilde sıralanabilir:

• Bağışık sistemi sorunları: Bağışıklık sistemi bazı durumlarda vücuda giren yabancı maddelere karşı anormal bir şekilde tepki gösterebilir. Bu durumda da vücuttaki granülom hücreleri kontrolsüz bir şekilde büyür ve iltihaplanarak kanser hücrelerine benzer şekilde kontrolsüzce çoğalabilir.
• Çevresel etkiler: Bazı olumsuz çevresel etkiler sarkoidozun oluşmasını tetikleyebilir. Kimyasal maddelere maruz kalma, bazı bakteriyel ve enfeksiyonel hastalıklar nedenler arasında sayılabilir.
• Genetik faktörler: Sarkoidozun önemli nedenlerinden biri de aile üyelerinde sarkoidoz öyküsü olan kişilerdir. Genetik yatkınlıklar sebebiyle aynı ailede birden fazla kişide sarkoidoz görülebilir.

Sarkoidozun olası nedenleri arasında 20-40 yaş kadın cinsiyet ve Afro-Amerikan, Kuzey Avrupa kökenli olmak da yer alabilir.

Sarkoidoz Belirtileri

Sarkoidoz hastalığının kendine has spesifik belirtileri yoktur. Bu duruma ait olan belirtiler başka hastalıklarda da görülebilecek olan gece terlemesi, yüksek ateş, yorgunluk, halsizlik, kilo kaybı gibi genel şikâyetler olabilir. Belirtiler bazen yıllar içinde yavaş yavaş olurken bazen de aniden ortaya çıkan ve yine hızla kaybolan türden olabilir. Sarkoidoz belirtileri etkilenen bölgeye göre değişkenlik gösterebileceğinden şu şekilde açıklanabilir: Akciğer belirtileri: Sarkoidoz en çok akciğerler üzerinde tutulum gösterir ve şu belirtilere sebep olabilir:

• Kuru öksürük
• Nefes darlığı
• Hırıltılı nefes alış verişi
• Göğüs ağrısı