Misophonia (Mizofoni) Nedir ve Nasıl Tedavi Edilir?

Diş gıcırdatma, çiğneme ve kalem kapağı açıp kapatma gibi sesler bir zamandan sonra herkes için rahatsız edici olabilir. Mizofoni olan bireylerde ise bu sesler sadece rahatsız edici olmamakla birlikte dayanılmaz bir hal alır. Mizofoni kelimesi latince “bazı seslerden nefret edilmesi” anlamına gelir. Seçici ses hassasiyeti sendromu olarak da ifade edilen bu durum aslında beyindeki özel bir yapısal anormallikten kaynaklanan psikolojik ve fizyolojik semptomlar gelişmesi ile meydana gelir. Bu rahatsızlığa sahip bireylerde bazı spesifik seslere karşı hassasiyet sonucu savaş ya da kaç refleksi aktive olarak kişilerin günlük yaşantısını oldukça zorlayıcı bir seyir izleyebilir. Kaygı, öfke ve panik gibi hisler bu sesler nedeniyle tetiklenebilecek duygular arasında yer alır. Misophonia ne demek ve misophonia nasıl geçer gibi soruların cevabını yazının geri kalanında bulabilirsiniz.

Misophonia (Mizofoni) Nedir? Belirtileri Nelerdir?

Misophonia , bazı bireylerde çeşitli basit sesler dolayısıyla duygusal reaksiyon ve hoşnutsuzluk gibi durumların meydana gelmesidir. Latince “misos (nefret)” ve “phone (ses)” kelimelerinden köken alan bu terim, kısaca sesten nefret etme olarak tanımlanabilir.Misophonia ile birlikte oluşan ana belirti bazı seslere karşı bireylerde meydana gelen öfke gibi aşırı reaksiyonlardır. Oluşan bu yanıtın şiddeti kişilerden kişiye ve etkilendikleri ses türüne göre farklılık gösterebilir. Bazı kişilerde spesifik sese maruziyet sonrasında sadece rahatsızlıklık ve huzursuzluk gibi hisler meydana gelirken bazı kişiler tamamen kontrolünü kaybederek öfkeden gözü dönmüş bir hale bürünebilir.


Her yaşta ortaya çıkabilen bu problem cinsiyet ayırt etmeden hem erkek hem de kadın bireyleri etkisi altına alabilir. Belirtilerin başlangıcı ise genellikle çocukluk çağının son dönemleri veya erken ergenlik dönemlerinde meydana gelir. Hastalarda genellikle ilk atağın tetiklenmesine neden olan tek bir ses mevcuttur ancak zaman içerisinde bazı diğer sesler de tetikleyiciler arasında eklenebilir.

Mizofoni olan bireyler bu düşük seslere karşı verdikleri tepkinin normalden oldukça şiddetli olduklarının farkındadır ancak ses ile birlikte içlerinde meydana gelen tepkiler kontrolü kaybetmelerini kolaylaştırıcı etki gösterir. Kontrolün kaybıyla birlikte oluşabilecek Misophonia belirtileri şu şekilde özetlenebilir:

• Huzursuzluğun öfkeye dönüşmesi
• Tiksinmenin nefrete dönüşmesi
• Sesin kaynağı olan bireye karşı sözlü hakaret edilmesi
• Sesin duyulması ile birlikte çevredeki eşyalara karşı fiziksel olarak agresif davranılması
• Etkilenilen ses olan ortamlardan kaçma veya bu ortamlarda yapılan işlerin baştan savma yapılması

Bazı mizofoni olan bireyler kendilerinde bu tür duygular uyandıran sesleri zaman içerisinde taklit ederek kendileri için bu durumu tetikleyici özellik gösterebilirler. Bazı bireylerde ise sadece o sesi düşünmek bile belirtilerin ortaya çıkmasına neden olabilir. Genel olarak bu şekilde tetiklenebilen bireylerde diğer kişilere göre anksiyete, depresyon ve diğer psikiyatrik durumlara karşı bir yatkınlık söz konusudur.

Duygusal belirtilere ek olarak bazı mizofoni olan bireylerde çeşitli fiziksel belirtiler de ortaya çıkabilir:

• Özellikle göğüs bölgesinde belirgin olan vücut üzerinde baskı hissi meydana gelmesi
• Kaslarda gerginlik
• Kan basıncında yükselme
• Kalp atışlarının hızlanması
• Vücut sıcaklığının yükselmesi

Misophonia (Mizofoni) Neden Olur?

Her ne kadar şu an için mizofoninin altında yatan kesin neden bilinmiyor olsa da, bazı psikiyatrik rahatsızlığa sahip bireylerde mizofoninin daha sık ortaya çıktığı tespit edilmiştir. Obsesif kompulsif bozukluk, kaygı bozukluğu ve Tourette sendromu gibi rahatsızlıklar, mizofoni gelişme riskinin artış gösterdiği psikiyatrik rahatsızlıklar arasında yer alır. Misophonia psikiyatrik bozukluklar dışında özellikle tinnitus (kulak çınlaması) olan bireylerde de sık karşılaşılan bir durumdur.

Son dönemde yapılan bazı çalışmalar, beyinde yer alan ve işitme ile emosyonel bilgi işlenmesi arasındaki bağlantıdan sorumlu sinir hücrelerindeki ekstra bağlantıların da mizofoni gelişiminden sorumlu olabileceği düşüncesini ortaya atmıştır.

Mizofoninin tetiklenmesine neden olabilecek sesler oldukça çeşitlidir. Genellikle ağız kaynaklı sesler ile başlayan bu rahatsızlıkta çiğneme, ağız şapırdatma, yutkunma ya da boğaz temizleme gibi ağız sesleri temel tetikleyici sesler içerisinde kabul edilir. Bu seslere ek olarak bazı bireylerde yazı yazma sesi, burun çekme, kağıt buruşturma, saat sesi, araba kapısı çarpılması veya kuş, böcek ve diğer hayvan sesleri ile tetiklenen mizofoni de gelişebilir.

Neredeyse tüm sesler bu rahatsızlık için potansiyel birer tetikleyici olarak kabul edilir. Bazı mizofoni olan bireylerde işitsel tetikleyicilere ek olarak bazı görsel tetikleyiciler de hastalık ile oluşan belirtilerin meydana gelmesi ile sonuçlanabilir. Ayak sürme, burun çekme ya da saçların kıvrılması gibi eylemler bazı kişilerde mizofoni belirtilerinin ortaya çıkmasına neden olan görsel tetikleyiciler arasında yer alır.

Misophonia (Mizofoni) Tanısı Nasıldır?

Mizofoni her ne kadar yatkınlığı artıran çeşitli psikiyatrik rahatsızlıklar zemininde gelişebiliyor olsa da tek başına bir rahatsızlık olarak değerlendirilir. Mizofoni testi için kullanılabilecek bu hastalığın kendine has özellikleri şu şekilde özetlenebilir:

• Mizofoninin başlangıcı genellikle ergenliğe giriş öncesi dönemde olur.
• Belirtilerin ilk olarak ortaya çıktığı ortalama yaş aralığı 9-12 yaş arasıdır.
• Kadınlarda tespit edilme olasılığı erkeklere göre daha yüksektir.
• Mizofoni genellikle yüksek zeka düzeyine sahip bireylerde tespit edilir.
• İlk tetikleyici ses genellikle ailedeki bir diğer bireyin ağzı ile çıkardığı sestir ve zaman içerisinde farklı sesler bu ilk tetikleyiciye dahil olabilir.

Günümüzde kullanılan güncel psikiyatrik tanı kılavuzlarında mizofoni için oluşturulmuş kriterler mevcut değildir. Bu nedenle özellikle odyolog ve başta psikiyatristler olmak üzere tıp hekimleri tarafından mizofoninin bilinmesi ve olası durumlarda bireylerde bu hastalığın mevcut olabileceğinin akla gelmesi oldukça önem arz eder. Bu hastalığın tanınırlığının artırılması sayesinde mizofoni olan bireylerin destek alması da daha kolay bir şekilde sağlanabilir.

Misophonia (Mizofoni) Tedavisi Nasıldır?

Misophonia olan bireyler genellikle bu seslerin ortaya çıkabileceği sosyal birliktelik ortamlarından uzak durma eğilimindedirler. Bazı bireyler ise sürekli kulaklık takarak çevrelerinde oluşabilecek tetikleyici seslerden kendilerini korumayı denerler. Bu sakınma yöntemlerine rağmen mizofoninin ömür boyu devam etme eğiliminde olması ve sese karşı tahammülsüzlük tedavisi bulunmaması nedeniyle çeşitli uygulamalara başvurularak rahatsızlık kontrol altında tutulmalıdır.

Kulak çınlaması nedeniyle meydana gelen mizofonide çınlama sorunun tedavi edilmesi ile kişilerde tetikleyici seslere karşı daha iyi bir tolerans geliştirilmesi sağlanabilir. Önemli bir psikiyatrik terapi uygulaması olan davranışsal bilişsel terapi, mizofoni olan bireylerde tetikleyici ses maruziyeti sonrasında oluşan aşırı tepkilerin düzeyinin kontrol altına alınmasına yardımcı olabilir. Bu yöntemlere ek olarak bazı mizofoni hastalarında kulaklık ile yağmur veya kuş sesi gibi tetikleyici olmayan doğa seslerinin dinletilmesi ile oluşan belirtilerin düzeyinde bir rahatlama sağlanabilir.

Psikolojik destek sağlanması amacıyla danışmanlık hizmetlerinin alınması hem birey için hem de bu kişinin ailesi için oldukça yardımcı bir uygulama olabilir. Şu an için mizofoninin tedavisi amacıyla kullanılan herhangi bir etkili ilaç mevcut değildir. Dolayısıyla bu bireylerin ve yakınlarının yaşadığı zorlukların hafifletilmesinde psikolojik danışmanlık oldukça önem arz eden bir konudur.

Mizofoni ilk olarak 2000’li yılların başında ortaya atılmış henüz yeni sayılabilecek bir rahatsızlıktır. Dolayısıyla bu rahatsızlık hakkında bilinçli olmak oldukça önemlidir. Mizofoni rahatsızlığına dair belirtileri kendinizde veya çevrenizde gözlemlemeniz halinde sağlık kuruluşlarına başvurarak destek almanız önerilir.

Mizofoni ile ilgili merak ettiğiniz konuları Grup Florence Nightingale Hastaneleri’nin uzman ekibine sorabilir, sorunuzla ilgili öneriler isteyebilirsiniz. Bize ulaşmak için web sitemizde yer alan iletişim formunu kullanabilirsiniz.