Arama

Üzgünüz, Aradığınız Sonuç Bulunamadı

Aramanızla eşleşen herhangi bir sonuç bulunamadı, lütfen arama terimlerinizi değiştirerek tekrar deneyiniz.

Hipofiz Tümörü ve Hipofiz Hastalıkları

image

Hipofiz bezi, beynin alt kısmında bulunan, yaklaşık yarım kilo ağırlığında ve çeşitli hormonlar salgılayan bir salgı bezidir. Hipofiz bezi vücuttaki hormonların merkezi kontrolünü düzenleyen, ana salgı bezi olarak görev yapar. Bu bezin yetersiz miktarda hormon salgılamasıyla ''Hipopitüitarizm'' adı verilen hastalık görülür. Bu hastalık bezdeki tümör nedeniyle veya kafa travması sonucunda oluşabileceği gibi belirgin altta yatan neden olmadan da gelişebilir.  

Hipofiz Bezi Hastalıkları Nelerdir?

Sık görülen hipofiz hastalıklarının bazıları büyüme hormonu eksikliği, hipofiz adenomu, hipofiz tümörü (kanseri), hipofizer apopleksi, akromegali, diabetes insipidus ve Cushing hastalığıdır.

Hipopitüitarizm (Büyüme Hormonu Eksikliği)

Çocuklarda, büyüme ve cinsel gelişimin yavaşlaması, hipoglisemi (kan şekeri düşüklüğü) gibi sorunlara yol açar. Tanı için en önemli nokta büyüme ve gelişmede görülen yavaşlama ya da durmadır. Çocuğun boy - kilo değerleri rutin kontrollerde yapıldığı için kolaylıkla tespit edilebilir.

Nedenleri Nelerdir?

Büyüme hormonu eksikliği doğuştan, doğum anında veya doğum sonrası ortaya çıkabilir. Beynin hasar görmesine neden olabilecek durumlarda  hipofiz bezinden yeterli hormon salgılanamayabilir. Bu durumlar:

  • İkiz gebelik, 
  • Şiddetli kafa yaralanmaları, 
  • Işın tedavisi,
  • Vücudun herhangi bir tümör bulunması,
  • Menenjit gibi hastalıkların olmasıdır.

Fakat büyüme hormonu eksikliğinin genelde nedeni bilinmemektedir. Bu durum da idiopatik büyüme hormonu eksikliği olarak adlandırılır.

Belirtileri Nelerdir?

  • Boy artışında duraklama ya da yavaşlama,
  • Yaşıtlarına göre küçük yüz,
  • Düşük kilo,
  • Ergenliğe geç girme, belirtileri büyüme hormonu eksikliğini düşündürmelidir.

Risk Faktörleri Nelerdir? 

Kalıtım: Anne babası kısa olan çocuklar genel olarak kısa boylu olur. 
Akraba evliliği: Akraba evliliği sonucunda iskelet displazisi olarak adlandırılan hastalığın olma olasılığı artar ve bu hastalık orantısız boy kısalığına sebep olabilir.

Tanı Nasıl Konur?

Eğer çocuğun hipofiz hormonları yeterli miktarda çalışmıyorsa çocukta cücelik ortaya çıkar. Bu hastalığa sahip olduğu düşünülen çocukların kan ve idrarlarındaki hormon düzeylerine bakılır.

Nasıl Tedavi Edilir?

Eğer yeterli hormon salınımı yoksa bozukluğun derecesine ve üretilemeyen hormonların çeşidine göre tedavi yapılmalıdır. Büyüme hormonu üretemeyen hastaya ilaç tedavisi olarak bu hormon verilir. Ayrıca böbreküstü bezi, tiroid hormonları ve erişkinlerde cinsiyet hormonlarının takviyesi de verilebilir. Böbreküstü bezinin uyarımı sonucu azalan kortizol üretimini dengelemek için ise kortikostreoid tedavisi uygulanabilir. Kişide östrojen, testosteron ya da tiroid hormonlarının eksik veya yetersiz olduğu durumlarda bunlar kişiye verilebilir.  

Büyüme hormonu eksikliği olan hastalarda hipofizden salgılanan diğer hormonlar da azalacağı için bu hormonlarda da eksiklik görülebilir. Diğer hormonların da araştırılması ve gerekiyorsa büyüme hormonu tedavisine ek olarak yerine koyma şeklinde tedavisi yapılır.

Hipofiz Bezi Adenomu  Nedir?

Hipofiz bezinin vücudumuzun ana salgı bezi olarak görev yapar. Hipofiz bezi adenomları bez içindeki hücrelerin kontrolsüz biçimde çoğalması ile oluşurlar. Erişkinlerde 1/1000 oranında ortaya çıkar. Adenomlar iyi huyludur. Tipik olarak yavaş büyümekle birlikte iyi huylu diğer tümörlerin aksine komşu dokulara yayılabilirler. Ayrıca nadiren de olsa kansere neden olabilirler. 

Hipofiz Adenom tipleri,

  • Mikroadenom: 1 cm den küçük çaplı adenomlardır.
  • Makroadenom: 1 cm den büyük çaplı adenomlardır. 

Hipofiz bezinde oluşan tümörlerin bazıları hormon üretirken bazıları üretmez. Hormon üreten tümörler aşırı miktarda aktif hormon salgıladıkları için hastalarda hormon dengesizliği ortaya çıkar. Hormon salgılamayan türü ise diğer dokulara baskı yapar. Büyük tümörler hipofize baskı yaparak hipofizin normal görevini yerine getirmesini engelleyebilir, hormon yetersizliğine neden olabilir. 
Hormon salgılayan hipofiz adenomlarının en sık görülen tipi prolaktin salgılayan adenomdur ve kadınlarda adet görememe, memelerden süt gelme gibi belirtiler ile kendini gösterir.

Büyüme hormonu salgılayan adenomlar, yetişkin bireylerde akromegali denen rahatsızlığa neden olurken çocuklarda gigantizm olarak adlandırlan rahatsızlığa neden olmaktadır. ACHT salgılayan adenomlar ise Cushing hastalığına, tiroid hormonlarının oluşumunda etki gösteren adenomlar ise hipertiroidizm hastalığına neden olur.

Hipofiz Tümörleri Ne Zaman Tedavi Edilir?

Hormon salgılayan tümörlerde endokrinolojik desteğe de ihtiyaç duyulur. 

Hipofiz adenomları;

  • Adenomlar hormon salgılayan cinste ise,
  • Tümör büyük ise,
  • Tümör komşu yapılara yayılıyorsa,

Hastanın genel sağlık durumu kötüyse, tedavi edilir.

Hipofiz Adenom tedavi yöntemleri arasında;

Medikal Tedavi: Adenomların tedavi endokrinolog ile birlikte planlanmalıdır. Prolaktin salgılanmasına sebep olan adenomlar sadece medikal tedavi ile tedavi edilebilir. 
Akromegali ve Cushing sendromuna neden olan (hormon salgılayan) adenomlarda ise medikal tedavi ile birlikte cerrahi tedavi yapılması uygundur. Cerrahi tedaviden önce eğer hipofiz yetmezliği varsa bu tedavi edilmelidir. Yetersiz kortizol ya da tiroid düzeyleri hayati önem taşıdığı için tedavi edilmesi önemlidir. 

Cerrahi: Hipofiz adenomları genellikle burun boşluğundan girilerek endoskopik ve mikroteknikler kullanılarak çıkarılır.  Açık ameliyat da uygulanabilir.

Radyoterapi: Tümörlü bölge ve etrafındaki dokulara yüksek dozda radyasyon verilmesi işlemine radyoterapi denir. Radyoterapi, ileri zamanlarda hipofiz yetmezliği sorununun ortaya çıkmasına neden olabilir. Bu nedenle yıllar geçse de takip yapılmalı ve hormon eksikliği oluşursa eksik hormonlar yerine konmalıdır. Radyoterapi tedavisi taşıdığı risk nedeniyle cerrahiden sonuç alınamadığında veya ilaç tedavisi ile kontrol altında tutulamayan tümörlerde uygulanabilen tedavi yöntemidir.

Hipofiz Bezi Tümörü (Kanseri) Nedir?

Adenom iyi huylu hipofiz bezi tümörüdür fakat bazen kötü huylu hipofiz bezi tümörü oluşumu da mümkündür.

Hipofiz Bezi Kanseri Belirtileri Nelerdir?

  • Fazla hormon salınımı,
  • Kızarık yüz,
  • Kas ve kemiklerde zayıflık,
  • El ve ayakların aşırı büyümesi,
  • Yüksek kan basıncı, düzensiz kalp ritmi,
  • Baş ağrısı, görme kaybı,
  • Memeden süt gelmesi veya emzirirken sütün kesilmesi,
  • Adet düzensizlikleri,
  • Cinsel isteksizlik,
  • Vücut tüylerinde dökülme,
  • Kilo alma,
  • Anksiyete, depresyon,
  • Bulantı, kusma ve baş dönmesidir.

Hipofiz Kanseri Tanısı Nasıl Konur?

  • Kan ve idrar testleri,
  • MR (Manyetik Rezonans),
  • BT (Bilgisayarlı Tomografi), tanıda en sık başvurulan yöntemlerdir.

Hipofiz bezi kanseri olduğu şüphelenilen hastalara öncelikle kan ve idrar testi yapılarak bunlardaki hormon düzeylerine bakılır ve değerlendirme yapılır. Daha sonra MR ya da BT görüntülemesi ile tanı koyulur.

Hipofiz Bezi Kanserinin Yayılabileceği Organlar Nelerdir? 

En sık yayıldığı organlar beyin, omurilik ve meninksler (beyin ve omuriliği kaplayan tabaka) ile hipofiz bezinin yakınında bulunan kemiklere yayılım görülür.

Hipofiz Bezi Kanseri Nasıl Tedavi Edilir?

Tanıda kanserin türü belirlenir. Normalde kanserin evresine göre tedavi süreci ve planı oluşturulur, fakat hipofiz kanserleri çok nadir olduğu için evrelendirilmesine yönelik bir plan bulunmaz. Bu nedenle tedavi, tümörün büyüklüğüne ve yayılma durumuna göre yapılır.  

Cerrahi tedavide hipofiz bezi çıkarılır. Ameliyat sonrasında hastada kalmış olabilecek mikroskobik tümör hücrelerinin öldürülmesi amacıyla radyasyon tedavisi uygulanır. Bazen tümörü küçültmek ya da yok etmek için ilaç tedavisi uygulanabilir.

Hipofizer Apopleksi Nedir? Nasıl Tedavi Edilir?

Hipofizdeki adenomlar birden içine kanayarak hızlı boyut artışı gösterebilir. Bu durum hipofizer apopleksi olarak adlandırılmaktadır. Hastada şiddetli baş ağrısı ve görme kaybı görülür. Hastanın hemen ameliyat olması gerekir.

Bu Makale Size Yardımcı Oldu mu?
Bu Makale Size Yardımcı Oldu mu?
İletişim Formu
Yukarı Kaydır
loading