Botoks Nedir? Botoks Nasıl Yapılır?

Clostridium botulinum isimli bir bakterinin oluşturduğu botulinum nörotoksini insanlarda tedavi amaçlı kullanılan ilk mikrobiyal proteindir. Botoks 1970’li yıllardan itibaren çeşitli tıbbi durumların tedavisinden estetik uygulamalara kadar birçok tıp alanında kendine kullanım alanı bulmuştur.

Botoks Nedir?

Botoks, Clostridium botulinum olarak isimlendirilmiş bir bakterinin ürettiği toksinden elde edilen bir ilaçtır. Bu bakteri tarafından üretilen ve alfabetik olarak isimlendirilen 7 adet nörotoksin (sinir hücresi zehiri) bulunur ancak bu toksinlerden sadece tip A ve B insanlarda klinik olarak kullanıma girmiştir.

Botoks Nasıl Çalışır?

Botoks enjeksiyonu sonrasında, toksin yaklaşık olarak yarım saat içerisinde sinir hücresine bağlanır. Devam eden süreç içerisinde botoks bağlandığı sinir hücresinin kimyasal özelliklerinde değişikliğe neden olur ve sinirin çalışmasını durdurucu etki yapar.

Sinir hücreleri vasıtasıyla kasların uyarılmasını sağlayan asetilkolin adı verilen nörotransmitter maddenin botulinum toksini tarafından salınması engellenir ve o bölgedeki sinir hücresi tarafından uyarılamayan kaslarda geçici olarak gevşemeye neden olur.

Botoksun Kullanım Alanları Nelerdir?

Botoks en sık olarak estetik amaçlar çerçevesinde kullanılır. Alındaki çizgilenmeler, ağız çevresindeki karışıklıklar, burun ve dudak bileşkesindeki kırışıklıklar, göğüs bölgesindeki kırışıklara ek olarak kaşların ortasında ya da göz çevresinde bulunan kırışıkların giderilmesinde etkili bir ilaçtır.Dermatoloji alanında botoks hiperhidrozis (aşırı terleme), liken simpleks ve akne vulgaris gibi rahatsızlıkların tedavisinde kullanılabilir.

• Servikal Distoni: Ağrılı bir rahatsızlık olan servikal distonide boyun kaslarının istemsiz kasılmasına bağlı olarak anormal bir duruş pozisyonu ortaya çıkar. Bu kasların gevşemesinde botoks uygulamaları fayda sağlayabilir.
• Göz Tembelliği: Görme işlevinin tam olarak gerçekleşmesi için göz kaslarının koordine bir şekilde çalışması gereklidir. Göz tembelliğinde bu kaslar arasındaki uyum kaybolmuştur. Botoks uygulamaları göz kaslarının uyumunu düzenleyici etki yapabilir.
• Kas Kontraktürü: Kas hücrelerinde ya da onları uyaran sinir hücrelerinde meydana gelen değişiklikler sonrasında kasların bulunduğu bölgedeki ekleme anormal bir pozisyon vermesi kontraktür olarak isimlendirilir. Uygun durumlarda anormal davranan kasların botoks enjeksiyonu ile rahatlaması sağlanabilir.
• Hiperhidrozis: Terlemeyi uyarıcı sıcak ortam koşulları olmamasına rağmen kişilerde aşırı terlemenin meydana gelmesi hiperhidrozis olarak tanımlanır. Botoks enjeksiyonu yapılan bölgede terleme %90’a varan oranda azalmaya uğrar.
  
  Terleme vücut fonksiyonları arasında ısı düzenlenmesinde kritik bir role sahiptir. Botoks uygulamasının sadece belirli bir bölgede terlemeyi durdurması nedeniyle güvenli olarak kabul edilir.
• Kronik Migren: 30 günlük bir sürenin yarısında bulantı, ışık hassasiyeti ve migren ağrılarının ortaya çıkması kronik migren olarak ifade edilir. Bu bunaltıcı ağrıların sıklığının azalmasında botoks fayda sağlayabilir.
• Mesane Rahatsızlıkları: Üriner inkontinans (idrar kaçırma) şikayeti bulunan hastalarda altta yatan nedenin aşırı aktif mesane olması halinde botoks enjeksiyonları bu şikayetlerinin giderilmesinde yarar gösterebilir.
• Bleforospazm: Göz çevresinde bulunan kasların istemsiz kasılması ile gözün kapanmasına yol açtığı bu rahatsızlıkta botoks uygulaması ile ilgili göz kaslarında geçici felç durumu yaratılarak bu hastalıktan şikayetçi kişilerde iyileşme sağlanabilir.
• Spazmodik Disfoni: Larinks (gırtlak) bölgesinde bulunan ses tellerinin hareketini sağlayan kaslarda spazm meydana gelmesi sebebiyle oluşan nörolojik kaynaklı konuşma bozukluğu spazmodik disfoni olarak tanımlanır. Botoks uygulaması ile ses tellerini kontrol eden kasların gevşemesi sağlanabilir.
• Hipersalivasyon (aşırı tükürük üretimi): Tükürük bezlerine yapılan botoks enjeksiyonu ile aşırı salgı üreten bezlerin paralize (felç) edilmesi sağlanarak şikayetin dindirilmesi sağlanabilir.
• Yüz Felci (Bell Paralizisi):Yüz kaslarını etkileyen kaslarda felç meydane gelmesi sonrası yüzün o bölgesinde aşağıya doğru bir kayma oluşabilir. Geçici bir yüz felci durumu olan Bell paralizisinde botoks enjeksiyonları felç halindeki kasların rahatlamasına katkı sağlayabilir.

Botoks Nasıl Uygulanır?

Kozmetik amaçlarla yapılan botoks uygulamaları için kullanılan standart toksin dozu 20 ünitedir. Farklı botoks markaları vardır.

Botulinum toksini direkt olarak botoks iğnesi vasıtası ile ilgili kas bölgesine enjekte edilir. Erkeklerde bölgesel kas yoğunluğunun fazla olduğu bölgelerde daha yüksek dozlar kullanılabilir. Kas güçsüzlüğünün hali hazırda mevcut olduğu bölgelerde ise daha düşük dozlarda botoks uygulaması tercih edilir.

 Botoks, uygulamayı yapan hekim tarafından 3-5 bölgeye yapılır. Enjeksiyon sonrasında ilk 2-3 saatlik zaman dilimi içerisinde o bölgeye herhangi bir müdahale yapılmamalıdır ve bu süre zarfı içerisinde botoks yapılan kişi 3-4 saat boyunca dik pozisyonda durmalıdır. Uygulama yapılan kişi ilk 1-2 gün içerisinde uygulama yapılan bölgedeki kasları zorlamamalı ve dinlenmelidir. Özellikle yüz bölgesinde yapılan uygulamalarda uygulamayı takip eden günlerde masaj gibi kasları etkileyecek herhangi bir uygulama yapılması toksinin serbestleşmesine ve diğer kasları etkilemesine neden olabileceği için dikkatli olunmalıdır.

Botoks, enjeksiyonu takiben ilk 4 gün içerisinde etkisini göstermeye başlar ve 1. ayın sonunda maksimum etkinliğe ulaşır. Uygulama sonrası 3-4 aylık bir süre zarfı sonunda ise etkisini kaybetmeye başlar.

Botoks Uygulamasının Yan Etkileri Nelerdir?

Botoks enjeksiyonları doğru ellerde ve doğru şekilde yapılmadığı takdirde tehlikeli uygulamalardır. Dolayısıyla bu alanda tecrübeli ve uzmanlaşmış hekimlerin tercih edilmesi önem arz eder. Botoks uygulaması yaptıracak kişinin hekiminin daha önce benzer uygulama yaptırıp yaptırmadığı ya da herhangi bir kas gevşetici, uyku düzenleyici, kan inceltici veya alerji ilacı kullanıp kullanmadığına dair bilgilendirmesi gerekir.

Geçici olarak sinirlerin bloke olmasını sağlayan botoks enjeksiyonu herhangi bir anestezik ilaca gerek görülmeden yapılan ve minimal invaziv (tıbbi girişimin derecesinin düşük olması) bir işlemdir.

Botoks uygulamaları genel olarak güvenli kabul edilir. Klinik ve kozmetik uygulamalarda kullanılan botoks A toksininin etkisinin sinir hücreleri ve kaslardaki etkisinin geçici olması nedeniyle uzun dönem sürecek bir yan etki oluşması beklenmez.

Botulinum toksini uygulaması sonrasında en sık olarak kanama, ödem, kızarıklık ve enjeksiyon bölgesinde ağrı gibi yan etkiler ortaya çıkabilir. Botoks iğnesinin daha ince seçilmesi ve toksinin tuzlu su solüsyonları ile seyreltilmesi bahsedilen yan etkilerin kontrolünde fayda sağlayabilir. Nadir de olsa botoks sonrasında kas güçsüzlüğü, görme ile ilgili problemler, göz kuruluğu ya da aşırı göz yaşı üretimi, konuşma zorluğu, yutkunmada zorlanma, halsizlik, bulantı ve grip benzeri şikayetler yan etki olarak karşılaşılabilen durumlardır.

Botoks uygulamasının yapıldığı bölgenin çevresindeki kaslarda güçsüzlük meydana gelmesi, botoksun istenmeyen etkilerinden biridir. Bu durum bazı kişilerde ilk 1-2 hafta içerisinde düzelirken bazı kişilerde birkaç ay boyunca devam edebilir. Sürenin ne kadar olacağı enjeksiyon yapılan bölge, enjeksiyonun dozu ve o bölgedeki kasların kuvveti gibi faktörler tarafından belirlenir.

Kaşların ortasındaki kırışıklıkların giderilmesi amacıyla yapılan botoks uygulamaları sonrasında toksinin çevreye yayılması ile birlikte yan etki olarak göz kapaklarında düşüklük meydana gelebilir. Pitozis olarak adlandırılan bu durum 2 ile 6 hafta arsında devam edebilir. Botoks uygulamasının bu yan etkisi çeşitli göz damlaları vasıtası ile kontrol altına alınabilir. 

Yan etkilere ek olarak bazı kişilerin botoks uygulaması yaptırması sakıncalı olarak kabul edilir. Anne adaylarına ek olarak bazı kas ve nörolojik hastalıklar botoks uygulamamsı yaptırmaması gereken grubu oluşturur. Myastenia gravis, Eaton-Lambert sendromu, çeşitli nöropatiler, hamileler, emzirme dönemindeki kadınlar ve botoks enjeksiyonun yapılacağı bölgede enfeksiyonu bulunan kişiler botoks uygulamasının yapılmasının sakıncalı olduğu gruba örnek teşkil ederler.

Botoks ile ilgili merak ettiğiniz konuları Grup Florence Nightingale Hastaneleri’nin uzman ekibine sorabilir, sorunuzla ilgili öneriler isteyebilirsiniz. Bize ulaşmak için web sitemizde yer alan iletişim formunu kullanabilir ya da 444 0436 numaralı telefonu arayabilirsiniz.