Böbrek Taşı Nedenleri ve Tedavisi

Böbrek taşları, böbrek kanalları içerisinde oluşan mineral içerikli sert kitlelerdir. Taşların oluş nedeni ve mekanizması bilinmemektedir.

Böbrek Taşı Nasıl Oluşur?

Böbrekler, vücudumuzdaki kanı süzen yani filtre görevi gören organlarımızdır. Bu süzme işlemi esnasında yararlı maddeler vücuda geri emilir, diğerleri ise, idrarla dışarı atılır. İdrar yoğunluğunun arttığı durumlarda normalde idrarla atılan maddeler (mineraller, tuzlar) böbreklerin iç yüzeyinde bulunan ve emilimi sağlayan bölümlerde kristaller tarzında birikerek, zamanla taşa dönüşecek yapılar ortaya çıkar ve böylelikle taş oluşumu başlar.

Böbrek taşları, idrarda kalsiyum veya ürik asidin yüksek olduğu durumlarda bu kristallerin birbirlerine yapışmasına ve böylelikle taş oluşumunun engellenmesini sağlayan sitrat dediğimiz maddenin de az olması ile oluşurlar. Tabii ki, buradaki en önemli faktör alınan sıvı miktarının az olmasıdır.

Böbrek Taşı Belirtileri Nelerdir?

Şiddetli böğür - yan ağrısı
Mide bulantısı
Kusma
İdrarda kan görülmesi (mikroskopik olabilir) genel belirtilerdir.

Böbrek Taşı Oluşumunu Ne Artırır?

Sık geçirilen idrar yolu enfeksiyonları, sistinüri gibi böbrek hastalıkları, gut gibi sistemik hastalıklar böbrek taşı oluşumunu arttırır. Kronik bağırsak iltihabında da böbrek taşı oluşumu sıktır.

Ayrıca beslenme şekli, az hareket etmek veya hareketsizlik, yetersiz miktarda sıvı almak, cinsiyet, ırk, ailede taş hastalığı olması ve bazı hastalıklar olarak sıralanabilir.

Beslenme şekli: Hayvansal proteinden zengin ve liften fakir gıdalarla beslenenlerde taş oluşma ihtimali yüksektir.
Az hareket etme ve hareket etmeme: Bu durumda vücutta kemiklerde erime olabileceğinden idrardaki kalsiyum oranı artar ve taş oluşumuna zemin hazırlar.
Yetersiz sıvı almak: İdrarda taş oluşumuna neden olan mineraller yoğun miktarda olacağından en önemli nedenlerden bir tanesidir.
Cinsiyet, ırk ve yaş: Erkeklerde kadınlara oranla 3 kat fazla görülür. Beyaz ırkta daha sıktır. Ayrıca, sıklıkla 30-50 yaş aralığında görülme oranı oldukça yüksektir.
Aile hikayesi: Taş hastalığı olan hastanın ailesinde yüzde 25 görülme sıklığı mevcut olup, bazı hastalıkların bu oranı değiştirdiği bilinmektedir.
Hastalıklar: İdrar yolu enfeksiyonları, Gut hastalığı, kanda kalsiyumun yükselmesine neden olan hastalıklar, geçirilmiş bağırsak ameliyatları ve bazı bağırsak hastalıkları taş oluşumu nedenleri içerisinde yer alır.

Böbrek Taşı Tanısı Nasıl Konur?

Böbrek taşının tanısında görüntüleme yöntemleri ve laboratuvar tetkiklerinden yararlanılır.
Taşın saptanabilmesi için direkt röntgen grafi veya ultrasonografiden yararlanılır.
Görülemediği durumda bilgisayarlı tomografi istenir ve bu yöntem kesin tanıyı verir.

Böbrek Taşı Tedavisi Nasıl Yapılır?

5 mm’ye kadar olan böbrek taşı tedavisi taşın küçük olması nedeniyle ağrı kesici, antispazmodik ilaçlar ve bol sıvı alımı ile yapılır. Bu yöntemlerle taş kendiliğinden düşebilir.

5 mm’den büyük olan böbrek taşı tedavisi ise ESWL (Vücut dışından şok dalgaları ile taş kırma) ile kırılarak ve idrarla atılmaları sağlanarak yapılır.

PNL (Perkütan Nefrolitotomi): Endoskopik (kapalı) bir ameliyat olan PNL yöntemi, 2 cm’den büyük ve ESWL ile kırılamayan böbrek taşı tedavisi için uygulanır. Hastaya genel anestezi altında bel bölgesinden 1 cm’lik kesi yapılır. Bu kesiden girilerek taşlar ya bütün halinde ya da kırılarak çıkarılır. Bu yöntemde taşların kırılması pnömatik, ultrasonik veya lazer taş kırıcılar ile parçalanırlar.
URS (Üretoroskop): Üreter kanalı içerisindeki taşlar düşmez ya da ESWL ile kırılmazsa, idrar yolundan üreteroskop cihazı ile girilerek kırılır ve tedavi edillir. Üreteroskoplar 2.5-3 mm çapında, içlerinde görüntüyü sağlayan bir mercek bulunan cihazlardır. Hastalar tedavi sonrası aynı gün içinde eve taburcu edilirler.