Beta hCG Nedir?

Vücudumuzda hayatın devamlılığını ve sağlığımızın korunmasını sağlayan pek çok sayıda fizyolojik olay meydana gelmektedir. Bu olayların gerçekleşmesi ve düzenlemesinde en önemli etkenlerin başında hormonlar yer alır. Hormonlar özellikle kadınlardaki fizyolojik süreçlerin çoğu noktasında kritik öneme sahiptir. Kadınlarda etkili hormonların başında ise beta-hCG gelmektedir.
 

Beta hCG Nedir?

Beta-human koryonik gonadotropin veya kısaca beta hCG, insan vücudunda gelişen çeşitli hücrelerden salgılanan bir hormon türüdür. Yapısal olarak vücudumuzdaki başka önemli olaylarda kilit rol oynayan tiroid stimülan hormon (TSH) ve lüteinleştirici hormon (LH) ile benzerlik gösterir. Bu açıdan, bu hormonlarla çapraz reaksiyon verebilse de, beta-hCG temel olarak kadınlar üreme sisteminin gelişmesi, düzenlenmesi, östrojen ve progesteron hormonlarının üretiminin devamlılığı gibi çok çeşitli fonksiyonlara sahiptir.

Tıbbi pratikte, beta-hCG genellikle gebelikle beraber vücutta yükselir. Bu nedenle, klinikte beta-hCG’nin kandaki ölçümüne gebelik testi adı verilir. Beta-hCG kandaki değerine göre gebelik ön tanısı, gebeliğin durumu, anne ve bebek sağlığı gibi önemli konularda değerli bilgiler elde edilebilir. Bununla birlikte, çeşitli sağlık sorunlarının varlığında da, hamilelik söz konusu olmadan beta-hCG değeri yükselebilir. Bu anlamda, her beta-hCG yüksekliği gebelik anlamına gelmediği gibi, kanda beta-hCG ölçümü sonuçlarının mutlaka uzman bir hekim tarafından değerlendirilmesi son derece önemlidir.

Beta hCG hesaplama, kişiden alınan kan örneklerinden yapılabildiği gibi; eczane gibi çeşitli kurumlarda satılan idrardan beta-hCG ölçümü sağlayan çeşitli aparatlarla da basit düzeyde yapılabilir. Bununla birlikte kandan beta-hCG ölçümü otomatik cihazlarla yapıldığından, daha güvenilir ve doğru sonuçlar vermektedir.
 

Beta hCG Değeri Kaç Olmalıdır?
 

Sağlıklı bir kişide kanda ölçülen beta-hCG değeri 0 – 10 mlU/mL olarak kabul edilir. Bu değerin üzerinde hesaplanan kişilerde beta-hCG yüksekliğinden bahsedilir ve altta yatan sebep açısından incelenmesi gerekir.

Fizyolojik koşullarda, gebe kalan bir kadında beta-hCG değeri döllenmeden 11 gün sonra ilk kez kanda yükselmeye başlar. Bu olaydan sonra her 24 ila 48 saatte bir kandaki beta-hCG değeri ikiye katlanarak artmaya devam eder. Döllenmeden sonraki 8. ila 11. haftada kandaki beta-hCG değeri en üst seviyesine ulaşır ve ilerleyen gebelik haftalarında beta-hCG değeri düşmeye başlar.

Kandaki beta-hCG değeri gebeliğin haftasına veya gebelikte meydana gelebilecek çeşitli rahatsızlıklarda değişkenlik gösterir. Örneğin, “4 haftalık gebelikte beta hcg değeri kaç olmalı?” sorusuna verilebilecek cevap 5 – 426 mlU/mL arasında değişebileceği şeklindedir. Öte yandan, ikiz gebelikte beta hcg değerleri, aynı haftadaki normal gebeliklere göre oldukça yüksek seyredebilir.
 

Beta-hCG Nasıl Yükselir?

Fizyolojik olarak kadın vücudunda, rahim ile yumurtalık arasında bir tünel vazifesi gören fallop tüpleri bulunur. Erkek spermi, rahim üzerinden bu bölgeye ulaşarak yumurtalıktan gelen yumurta (ovum) hücresi ile döllenir ve döllenerek oluşan hücre gelişmeye başlayarak rahme ulaşır. Rahimde yerini alan hücre topluluğu zamanla farklılaşarak çeşitli yeni hücre grupları meydana getirir. Bu hücrelerden biri olan sinsityotrofoblast hücreleri; rahme tutunan embriyonun beslenmesi için gereken maddelerin rahim duvarından sağlanması için rahme gömülmeye ve çevre dokuları yıkmaya başlar. Bu görevi yerine getirirken yaptığı bir başka şeyse beta-hCG salgılamaktır.

Gebelik olmadığı durumda progesteron üretimi giderek azaldığı için, rahim dokusu dökülür ve adet kanaması meydana gelir. Beta-hCG salgısı sayesinde progesteron salgısı devamlılığı sağlanır ve gebelik sürdürülebilir hale gelir. Bir diğer tabirle, beta-hCG salgısı sağlıklı bir hamilelik için vazgeçilmezdir.

Bu süreçlerin yanında, çeşitli sağlık problemleri nedeniyle de kanda beta-hCG düzeyi yükselebilir. Özellikle gebelikle alakalı çeşitli hastalıklarda veya bazı kanser türlerinde, gebeliktekine göre oldukça yüksek seviyelerde beta-hCG salgısı ortaya çıkabilir.
 

Beta-hCG Yüksekliği Nedenleri Nelerdir?

Beta-hCG genel olarak gebelik testi şekliden kabul görse de, klinikte karşılaşılan çeşitli hastalıkların tanısında başvurulan önemli bir laboratuvar testidir. Bu bağlamda aşağıdaki rahatsızlıklarda veya koşullarda kandaki beta-hCG değeri yükselebilir:

• Gebelik: Sağlıklı hamilelikte beta-hCG’nin gebelik haftasına göre uygun şekilde ve kademeli olarak artması ve azalması beklenir. Bu anlamda, özellikle adet gecikmesi yaşayan bir kadında beta-hCG yüksekliğinin tespit edilmesi gebeliği düşündürür.
   
• Dış gebelik: Gebelikte olduğu gibi, embriyonun rahim dışındaki dokulara yerleşmesi durumunda da beta-hCG yükselir. Sağlıklı gebeliğin aksine dış gebelik, müdahale edilmesi gerekebilen bir sağlık sorunudur. Yine gebeliğe nazaran, sağlıklı olmayan bir durum olduğu için beta-hCG düzeyi normal gebeliğe göre daha az yükselebilir veya değişkenlikler gösterebilir.
   
• Molar gebelik: Döllenme sonrası oluşan embriyodaki birtakım genetik problemler nedeniyle molar gebelik adı verilen özel bir hastalık ortaya çıkabilir. Bu durumda da, sağlıklı olmayan bir gebelik yaşandığından yüksek düzeylerde beta-hCG artışı yaşanabilir.
   
• Koryokarsinoma: Molar gebeliğin kanserleşmesi sonucu gelişen koryokarsinomada oldukça yüksek seviyede beta-hCG değeri tespit edilir.
   
• Bazı yumurtalık, testis, akciğer veya meme kanseri türleri: beta-hCG hormonu üretebilen çeşitli tümörlerin varlığında, kandaki beta-hCG değerleri artar. Bu durum bazı testis kanserlerinde erkeklerde de tespit edilebilir. Bir diğer ifadeyle, erkekte beta-hCG yüksekliği ciddi bir hastalığa işaret edebilir.
• Siroz: Karaciğer yetmezliğinin son aşaması olan siroz durumunda, vücuttaki çeşitli hormonların düzeylerinde değişkenlikle birlikte beta-hCG yüksekliği tespit edilebilir.
   

Bunların dışında gebeliğin rutin değerlendirmesinde yararlanılan üçlü tarama testlerinde, anne ve bebek sağlığının değerlendirilmesinde ve düşük riski durumunda hastalığın incelenmesinde beta-hCG önemli bilgiler sağlar.
 

Beta-hCG Yüksekliğinde Ne Yapılmalıdır?

Beta hCG testi sonrası ölçülen değerde artış görülmesi, gebelik gibi fizyolojik durumlardan kaynaklanabileceği gibi, çeşitli sağlık sorunlarından da ileri gelebilir. Bu nedenle, beta-hCG yüksekliğinin doğru değerlendirilebilmesi için, hastanın ayrıntılı öyküsünün sorgulanması ve detaylı fizik muayene yapılması gerekir. Uzman bir hekim tarafından gerçekleştirilen bu incelemeler sonrasında, gerekli görüldüğü takdirde ultrason gibi çeşitli görüntüleme yöntemleri ile ek laboratuvar tetkiklerine başvurulması gerekebilir.
Sağlıklı bir kadında, özellikle normal adet döngüsünde gecikme olduğu durumda, kanda araştırılan beta-hCG düzeyi normalden yüksek tespit edildiğinde gebelikten bahsedilebilir. Ancak bu gebelik ön tanısının ultrason ile doğrulanması sıklıkla gerekir. Benzer durum gebelikle ilişkili olan dış gebelik veya molar gebelik gibi sağlık problemleri durumunda da meydana gelebileceği için, hamileliğin detaylı olarak incelenmesi ve kesin tanının konulması gerekir.

Gebelik tespiti sonrasında, sağlıklı bir hamileliğin sürdürülebilmesi adına beta-hCG düzeyi aralıklarla takip edilir. Beta-hCG düzeyinin yüksekliği kadar sağlıklı bir şekilde artışının da tespit edilmesi oldukça değerlidir. Olması gerektiği gibi artış göstermeyen beta-hCG değerleri dış gebelik veya düşük gibi sağlık sorunlarına işaret edebilmektedir.

Gebelikte üçlü tarama testi 16. – 18. haftalarda uygulanan özel bir tarama testidir. Test kapsamında kandaki östrojen, alfa-fetoprotein ve beta-hCG düzeyleri incelenir. Bu maddelerin kan düzeylerinden yola çıkılarak çeşitli konularda anne ve bebek sağlığı hakkında önemli veriler elde edilir. Özellikle Down sendromu, nöral tüp defekti, çeşitli genetik ya da hamilelikle alakalı anomalilerin araştırılmasına yönelik olarak üçlü tarama testi yapılır.
Bu doğrultuda testte ölçülen beta-hCG değerinin ilgili gebelik haftasına ait referans aralığında tespit edilmesi gerekir. Normalden yüksek değerler çeşitli genetik bozukluklara işaret edebilse de, bu test kesin tanı koymaz ve ileri değerlendirmenin gerekliliğine işaret eder.
Bunların dışında, adet kanamasında gecikme olmayan veya gebelik planlamayan kişilerde beta-hCG yüksekliğinin tespit edilmesi durumunda, diğer hastalıkların varlığının araştırılması gerekebilir. Özellikle referans aralığın oldukça üstünde beta-hCG değerinin tespit edilmesi koryokarsinoma gibi ciddi sağlık sorunlarına işaret edebilir.

Beta HCG ile ilgili merak ettiğiniz konuları Grup Florence Nightingale Hastaneleri’nin uzman ekibine sorabilir, sorunuzla ilgili öneriler isteyebilirsiniz. Bize ulaşmak için web sitemizde yer alan iletişim formunu kullanabilirsiniz.