Bel Ağrısı Nelerin Habercisi Olabilir?

Bel ağrısı insanların yaklaşık %90'ının hayatlarının bir döneminde en az bir kez yaşayacakları bir ağrıdır. Bel ağrılarının %90'ının sebebi genellikle yanlış duruş, ağır kaldırma, kas zayıflığı gibi mekanik nedenlerdir.
 

Bel Ağrısı Nedir?

Bel kaslarında ani zorlanmalar ağrıya yol açar ve basit ağrı kesiciler, kas gevşeticiler ve istirahat ila 1-4 hafta içerisinde kendiliğinden iyileşir. 3 aydan uzun süren bel ağrılarına kronik bel ağrısı denir. Bel ağrısı kronikleştiğinde altta yatan bel fıtığı gibi bir omurga patolojisi olabileceği akılda tutulmalı ve muhakkak doktor yardımı alınmalıdır. 

Bel ağrılarının %85 - 90'ının sebebi mekanik bel ağrısıdır. Mekanik bel ağrısı omurgada herhangi bir problem olmadan bel kaslarından kaynaklanan ağrılara verilen isimdir. Modern teknolojiyle birlikte bireylerin hayatlarını idame ettirirken yaptığı yanlışlar günümüzde bel ağrısı insidansını arttırmıştır. 

• Uzun süre masa başında çalışmak,
• Sırt çantası veya diğer çantaların uygun olmayan pozisyonda taşınması,
• Hareketsiz ve sporsuz yaşam.
• Bilgisayar başında uzun süre çalışmak,
• Uzun süre oturur pozisyonda televizyon izlemek,
• Bel sağlığı açısından uygun  olmayan yatak kullanmak,
• Terli vücutla rüzgar, soğuk veya klimaya maruz kalmak,
• Uygunsuz pozisyonda ağırlık kaldırmak,
• Sigara kullanmak ve aşırı kilolu almak,
• Uzun süre kabız olmak,

Yanlış oturma, bilgisayar başında çalışma gibi durumlar bireylerin postürünü bozarak bel kaslarını zayıflatır ve uzun dönemde bel ağrısına sebep olur. Sigara beldeki omurgalar arasında amortisör görevi yapan bağ dokusunun kanlanmasını ve yapısını bozarak fıtık gelişme ihtimalini arttırır. Aşırı kilo ve uzun süreli kabızlık da omurgaya baskı yaparak yapısal bozukluklara sebep olabilir. Çağımızın en büyük sorunlarından birisi olan hareketsiz ve sporsuz yaşam ise bel sağlığının en önemli bileşenlerinden biri olan bel kaslarını zayıflatarak uzun dönemde kronik bel ağrılarına sebep olur. 

Bel Ağrısında Ne Zaman Hekime Başvurulmalıdır?

Bel ağrısına bazı durumlar eşlik ettiğinde doğal süreç beklenmeden acilen bir hekime başvurulmalıdır. Bu belirti ve bulgular kırmızı bayrak olarak adlandırılır. 

• Düşme veya travma öyküsü,
• Gece devam eden şiddetli ağrı,
• İstirahatle geçmeyen ağrı,
• Bel hareketlerinde aşırı kısıtlılık,
• Bacağa yayılan ağrı,
• Bacakta uyuşma, karıncalanma,
• Bacak veya ayakta güçsüzlük veya felç durumu,
• İdrar veya büyük abdesti tutamama,
• Son 1 aydır halsizlik ve ani kilo kaybı, 
• Daha önceden tanı koyulmuş herhangi bir kanser öyküsü. 

Bel Ağrısı Nedenleri Nelerdir?

Mekanik nedenler haricinde bel ağrısı bir çok farklı nedenden oluşabilir. 

• Bel fıtığı (lomber disk hernisi),
• Dejeneratif disk hastalığı (omurgalar arasındaki amortisör görevi gören bağ dokusu yapısındaki tabakanın bozulması),
• Spinal stenoz (kanal daralması), 
• Faset hastalığı (omurların oluşturduğu eklemlerin kireçlenmesi),
• Başarısız bel cerrahisi hastalığı,
• Sakroiliak eklem hastalığı,
• Omurilik yaralanmaları,
• Diskit (disk iltihabı),
• Tümörler (kemik ve metastatik) ve metabolik hastalıklar.

Omurlar arası disklerde görülen fıtıklaşma bel ağrısının sıklıkla görüldüğü durumlardandır. En sık arka bölgede, 4-5. bel omurlarının hizasında ortaya çıkar ve o bölgede sinir sıkışması sonucu ağrıya neden olur. Siyatik ağrısı olarak da bilinen bu durumda, öksürmek, hapşırmak, öne eğilmek ile artan bıçak saplanır gibi bir ağrı görülmesi tipiktir.

Faset eklemlerdeki genişleme bazen omurilik sinirlerini omurilik kanalında sıkıştırabilir. Faset eklem dejenerasyonu denen bu durum ağrıya neden olur. Bel fıtığındaki ayaklara kadar yayılabilen ağrının aksine bu rahatsızlıkta dizlerin altına yayılmayan şiddetli bel ağrısı görülür.

Omur ve diskteki genel dejenerasyona spondiloz denir. Bu durum omurilik sinirlerinin çıkış noktalarında darlığa ve sinir sıkışmasına sebep olabilir. Spondilolistezis denen omur kayması durumunda, spondiloliz adı verilen omurların üstüne binen yüklenmeler ve travmalarda bel ağrısı görülmektedir.

Spinal stenoz (omurilik dar kanalı) durumunda yürüme sırasında ağrı, uzun yürüme sonrası görülür ve bacakta oluşan güçsüzlüğe bağlı olarak topallama görülür.

Myofasyal ağrı verilen ağrıda, kaslardaki ağrı tetik noktaları bele yayılan ağrıya sebep olabilir. Sakroiliit (leğen kemiği iltihabı) bel ağrısı nedenlerindendir.

Başarısız Bel Cerrahi Girişim Sendromu adı verilen rahatsızlıkta ameliyat sonrası oluşan yapışıklıklar bel ağrısı oluşturur. Bel ameliyatı olan hastaların %10 - 30’unda bu durum görülebilir.

Böbrek taşı, aort anevrizma ruptürü gibi durumlarda oluşan ağrılar da yansıyan ağrı olarak bel bölümünde hissedilebilir.
 

Bel ağrısına eşlik eden bu bulgular varsa altta yatan ciddi hastalıklar olabileceği göz önünde bulundurularak vakit kaybetmeden bir hekime başvurulmasında fayda vardır. 

Bel Ağrısı Nasıl Tedavi Edilir?

Bel ağrısının tedavisine öncelikle yatak istirahat uygulanır. İstirahat 3 günü geçmemeli ve erken dönemde gündelik yaşama geçme ve egzersizlere başlama sağlanmalıdır. Beli zorlayacak belirli hareketlerden kaçınmalıdır. Non-steroid anti-inflammatuar ilaçlar denillen ve halk arasında ağrı kesiciler olarak bilinen ilaçlar ve kas gevşeticiler doktor gözetiminde ağrıyı gidermek için kullanılır. Fizik tedavi uygulamaları arasında yer alan traksiyon, bel egzersizleri, TENS denilen ultrasonla dokuları ısıtmaya yönelik uygulamalar kısa süreli rahatlama sağlayabilir.

Erken dönemde tekrar hareketli yaşama dönebilmek için egzersiz çok önemlidir. Hareketsizlik, bel ağrısı tedavisini olumsuz etkiler. Ağrı kesiciler ve fizik tedavi uygulamaları ile yeterli yanıt alınamayan hastalarda, hem bu uygulamalara destek için hem de tek başına epidural steroid enjeksiyonları ve diğer girişimsel ağrı tedavi yöntemleri de bel ağrısı tedavisinde kullanılmaktadır.

Radyofrekans: Radyofrekans belirli aralıklarla ısı dalgası gönderen bir alettir. İğneye benzeyen bir uçla dokulara yüksek ya da düşük ısılar gönderilir. Fast eklemlere ya da dejeneratif disk dokusuna radyofrekans yöntemiyle ısı gönderilerek bel ağrıları giderilebilir. 

Epidural steroid enjeksiyonu: Bel fıtığına bağlı sinir sıkışmasında, sıkışan sinire kadar ulaşılarak bölgede ağrıya neden olan enflamasyon  steroid ve lokal anestezik madde enjeksiyonu ile giderilir. 

Seçici sinir blokları: Omurilikten ayrılan sinirlerin çıkış noktasına steroid ve uzun etki süreli ağrı kesicilerin enjeksiyonu sinir kökü ödemi ve enflamasyonunu azaltarak bel ya da varsa bacak ağrısının geçmesini sağlar. 

Nükleoplasti: Omurlarası disk fıtıklaşmasına bağlı sinir sıkışmaları sonucu görülen bel - bacak ağrılarında ameliyat yerine kullanılan yöntemdir. Omurlararası diskin sudan zengin çekirdek kısmına ince bir iğne ile düşük akımlı elektrik verilerek bu kısım buharlaştırılır. Sinir sıkışması ağrısı ortadan kaldırılır.

Ozon Diskektomi: Disk içi uygulanan ozon enjeksiyonu uygun hastalarda fıtığı küçülterek kalıcı tedavi seçeneği olarak uygulanmaktadır.

Epidural lizis: Ameliyata bağlı olarak epidural bölgede sinir etrafında oluşan yapışıklıkları ve dolayısıyla oluşan ağrıları ortadan kaldırır.

Akupunktur: Akupunktur vücudun kendisinde var olan ağrı kesici etkisi olan maddeleri, spazm çözücüleri, ruhsal gerginliği azaltıcı hormonları salgılanmasını uyararak etki eder.

Cerrahi tedavi: Bel ağrısı ile birlikte; herhangi bir bacak veya ayakta düşüklük, ciddi kuvvet kaybı, yürüyememe, hissizlik, ani gelişen idrar, dışkı kaçırma veya idrar, dışkı yapamama, erkeklerde ani gelişen ereksiyon kusuru durumları acil cerrahi tedavi gerektiren durumlardır. Acil durumlar dışında kronik bel ve bacak ağrısı olan hastaların yapılan tetkiklerinde bel fıtığı, bel kayması, kanal tıkanıklığı gibi omurga hastalıkları saptanırsa, diğer yöntemlerle fayda sağlanamazsa cerrahi tedavi gündeme gelir.