Gastroenterit Nedir? Belirtileri ve Tedavisi Nedir?

Akut gastroenterit, sindirim sisteminin enfeksiyon veya iltihaplanmasıyla tetiklenen kısa süreli bir hastalıktır. Çok yaygın olan karın krampları, ishal veya kusma gibi semptomlar, çoğunlukla hastalığa eşlik eder. Genel olarak viral ya da bakteriyel kaynaklı olabilen gastroenterit hastalığı, parazitler veya kimyasallar nedeniyle de ortaya çıkabilir. Hastalıktan kaçınmanın en etkili ve kolay yolu, bireysel hijyene dikkat etmektir. Gastroenterit bulaşıcı bir hastalık olduğundan diğer aile bireylerine bulaştırmamak için tedavi süresince kişisel eşyaların paylaşımından uzak durulmalıdır. Bazı durumlarda hastalığın semptomları ağır olabilir. Bu gibi durumlarda neler yapılabileceğini öğrenmek için hastalığı iyi bilmek gerekir.

Gastroenterit Nedir?

“Gastroenterit ne demek?” sorusunun cevabı özellikle bağırsak problemleri yaşayan kişiler tarafından sıkça sorulmaktadır. Basitçe gastroenterit, ishale ve kusmaya neden olan ve çok yaygın görülen bir hastalıktır. Yapılan çalışmalar, hastalığın genel olarak bakteriyel veya viral olarak ortaya çıkabildiğini kanıtlamıştır. Hastalık her yaştan insanı etkiler. Ancak küçük yaştaki çocuklarda daha fazla görülür. Çocuklarda görülen vakaların birçoğuna, rotavirüs adı verilen bir virüs neden olur. Yetişkinlerde görülen vakalara ise daha çok norovirüs adlı bir virüs veya bakteriyel gıda zehirlenmesi neden olur. Yetişkinlerde veya çocuklarda gastroenterit genellikle bir hafta içerisinde kendiliğinden iyileşme gösterir. Ancak bu süreç her iki grupta da oldukça rahatsızlık vericidir. Hastaların kendilerini daha iyi hissedene kadar istirahat etmeleri önerilir. Eğer hasta olan bir çocuk ise gözetim altında tutulmasında fayda vardır. Gastroenterit kolaylıkla bulaşabilen bir hastalıktır. Bu nedenle hastalığın kendiliğinden iyileşme gösterebildiği süreç dahilinde ve hastanın durumu çok ağır değilse hastaneye gitmekten kaçınmak faydalı olabilir. (Mümkün olması halinde telefonla veya uzaktan tavsiye almak hem hastanın hem de diğer bireylerin sağlığı için daha faydalı olabilir.)

Gastroenterit Nedenleri Nelerdir?

Gastroenterite neden olabilecek birçok etken vardır. 

• Virüsler,
• Bakteriler,
• Parazitler,
• Bakteriyel toksinler,
• Kimyasallar,
• İlaç tedavileri.

Norovirüs, kalisivirüs, rotavirüs, astrovirüs, sitomegolovirüs ve adenovirüs gastroenterite sebep olan virüslerdir. Campylobacter, E.Coli, Salmonella ve Shigella bakterisi ise hastalığa neden olan başlıca bakteri türleridir. Hastalığa neden olan parazitler de Entamoeba Histolytica, Giardia Lamblia ve Cryptosporidium olarak sıralanabilir. Ayrıca bazı antibiyotiklere duyarlı kişilerde de hastalığın ortaya çıkması söz konusu olabilir. Kurşun zehirlenmesi gibi bazı kimyasal nedenlerle de hastalık ortaya çıkabilir. Restoranlar gibi birçok kişiye hizmet veren yerler, müşterilerine kontamine yiyecekler sunduğunda bakteriyel gastroenterit salgınlarının ortaya çıkma ihtimali vardır. Bakteriyel gastroenterit el teması yoluyla bile kişiden kişiye kolaylıkla bulaşabilir. Bakteri ile enfekte olan bir birey, yiyeceklere, nesnelere veya diğer insanlara temas ederek hastalığı kolaylıkla bulaştırabilir. Enfekte olan bir birey, elleri ile gözlerine, ağzına, burnuna veya vücudun diğer bölgelerine dokunduğunda kendini de kolaylıkla enfekte edebilir. Çok fazla seyahat eden veya toplu alanları çok fazla kullanan insanlar daha yüksek risk altındadır.

Gastroenterit Belirtileri Nelerdir?

Gastroenterit belirtileri her yaştan bireyde benzer özellikler gösterir. Ancak tüm belirtilerin her hastada görünmesi her zaman söz konusu olmaz. Hastalık sebebiyle bazı belirtiler kombine olarak kendini gösterebilir. 

• İştah kaybı,
• Şişkinlik hissi ya da şişkinlik,
• Mide bulantısı ve buna eşlik edebilen kusma,
• Karın krampları,
• Karın krampları ile birlikte görülen karın ağrısı,
• İshal,
• Bazı durumlarda kanlı ishal (Dışkılama esnasında kan görülmesi),
• Nadir de olsa dışkıda irin,
• Halsizlik ve uyuşukluk,
• Vücut ağrıları,
• Genel rahatsızlık hissi.

Hastalığa bağlı olarak gelişen bu yaygın semptomlar dışında belirti olması pek beklenen bir durum değildir. Farklı belirtiler görülmesi halinde kişinin uzman bir hekime muayene olması önerilir.

Gastroenterit Ne Kadar Sürer?

Gastroenterit hastalığı çoğunlukla kendiliğinden iyileşebilen bir hastalıktır. Enfekte olan kişide hastalığın belirtileri, 12 ya da 48 saat sonra ortaya çıkar. Belirtilerin çok ciddi olmaması durumunda 1 hafta veya 10 gün sonra hastalık kendiliğinden iyileşir. İyileşmenin kendiliğinden olmaması veya semptomların şiddetlenmesi farklı hastalıkları da işaret edebilir. Böyle durumlarda hastaneye başvurmak ve muayene olmak gerekir.

Gastroenterit Teşhisi Nasıl Konulur?

Hastalığın teşhisinin koyulması için doktor öncelikli olarak hastanın semptomlarını değerlendirir. Çünkü gastroenterit karakteristik semptomlara sahip bir hastalıktır. Fiziki muayene ile semptomlar değerlendirilerek kolayca teşhis konulabilir. Bunun yanında hastanın çevresindeki kişilerde de aynı belirtilerin olup olmadığı da doktor tarafından sorgulanır. Bunun başlıca sebebi hastalığın bulaşıcı olmasıdır. Hastalık herhangi bir kaynaktan ortaya çıkmış olabilir ve bu doktor için fikir verici bir durumdur. Teşhisin ardından hastalığın sebebinin tespiti için dışkı testleri yapılır. Dışkı testi yapılmasının amacı hastalığa sebep olan mikroorganizmanın bakteri mi yoksa virüs mü olduğunun tespit edilmesidir. Bu tespit, hastalığın tedavisinin doğru bir şekilde yapılabilmesinin sağlar. Aksi takdirde tedavi uzayabilir ve yanlış ilaçlar reçete edilebilir. Bu da semptomların daha da kötüleşmesine yol açabilir. Yine bebeklerde de teşhis yöntemi aynıdır. Bebeğe dışkı testi yapılarak teşhis konulur. Ancak tedavi yöntemleri yetişkinlere göre değişiklik gösterebilir.

Gastroenterit Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Gastroenterit ve akut gastroenterit tedavisi paralellik gösterir. Akut gastroenterit henüz daha fazla ilerlemediğinden yalnızca ishal için tedavi uygulanır. Bu da çoğunlukla beslenmenin düzenlenmesi ve yoğun sıvı alımına dayanır. Viral sebeplerden dolayı ortaya çıkan gastroenterit için ise özel bir tedavi yöntemi mevcut değildir. Antibiyotikler, virüslere karşı etkili olmadığından viral yollardan dolayı ortaya çıkan gastroenterit tedavisinde kullanılamaz. Aksi halde antibiyotiklere dirençli bakterilerin ortaya çıkması söz konusu olabilir. En etkili tedavi, bireysel tedavi yöntemleri olarak öne çıkar. Hastalık sırasında çok fazla sıvı kaybı meydana geldiği için dehidrasyonun önüne geçmek oldukça önemlidir. Hastalık boyunca tüketilen sıvılar kusma veya ishal nedeniyle dışkılama yoluyla çıkartılır. Ancak bu hastalığın kötüleşmesine ve hastanın daha kötü hissetmesine neden olur. Bunun önüne geçmek için küçük yudumlarla bol bol sıvı tüketmek gerekir. Yeterli mineral alımı için maden sularından da faydalanmak gerekir. Mide bulantısının artması durumunda antiemetik kullanılması ve ardından sıvı alımına devam edilmesi gerekir. Bebeklerde gastroenterit tedavisinin en önemli yolu ise emzirmenin ve eğer ek gıdaya geçilmişse sıvı tüketiminin aynı şekilde devam ettirilmesidir. Aksi takdirde vücudu daha savunmasız ve saldırılara açık olan bebeklerde semptomlar ağırlaşabilir. Tost, kraker, pirinç, haşlanmış patates ve tavuk gibi yumuşak ve sindirimi kolay gıdalar tüketmek gerekir. Süt ürünleri, kafein, alkol, nikotin, yağlı ve baharatlı yiyeceklerden kaçınmak oldukça önemlidir. Dehidrasyon nedeniyle vücut halsiz kalacağından bol bol istirahat önerilir. Doktor tavsiyesi dışında ilaç kullanımından kaçınılması gerekir. Çünkü ilaçlar mideye dokunabilir ve semptomları ağırlaştırabilir. Çocuklarda da tedavi için muz, patates, pirinç, tost gibi yumuşak ve sindirimi kolay gıdalardan faydalanılabilir. Doktor tavsiye etmediği sürece ishal önleyici ilaçların çocuklara verilmesi tehlikelidir. Bu nedenle reçetesiz ilaçlardan kaçınmak gerekir. Bebeklerde ise kusma ve ishalin yarım saat kadar sonrasında yeniden emzirilmesi gerekir. Kusmanın hemen ardından emzirilme halinde yeniden kusma görülebilir. Doktor kontrolünde bebeklere ve çocuklara oral rehidrasyon solüsyonu verilebilir. Hekim önermediği sürece bütün harici ilaçlardan kaçınmak gerekir.

Eğer siz de gastroenterit hastalığı belirtileri gösteriyorsanız öncelikle evde tedavi yöntemlerini deneyebilirsiniz. Bu yöntemle iyileşme sağlanamaz ya da hastalık şiddetlenir ve semptomlar dayanılmayacak boyutlara ulaşırsa vakit kaybetmeden bir uzmana muayene olmanız önerilir.