Burun Akıntısına Ne İyi Gelir? Burun Akıntısı Nasıl Geçer?

Burun akıntısı, burun içi mukus salgısının üretiminde veya salınmasında artış meydana gelmesidir. Dış ortam sıcaklıklarının düşmesi, nezle, grip ve alerji, burun akıntısı ile sonuçlanabilecek durumlar arasında yer alır. Bu durumun giderilmesinde sıvı alımının artırılması ve istirahat edilmesi oldukça önemlidir. Aynı zamanda çeşitli uygulamalar ile bu şikayetin hafifletilmesini sağlamak da mümkün olabilir.

Burun Akıntısı Nedir?

Burun akıntısı, nostril olarak da adlandırılan burun deliklerinden mukus akışının olmasıdır. 

Mukus, nazal boşluktaki hücreler tarafından üretilen koruyucu bir maddedir ve solunan havayı nemlendirir. Solunumla dışarıdan alınabilecek ve akciğerlere giderek sorun yaratabilecek toz, polen ve bakteri gibi maddelere karşı da bariyer görevi görür. 

Burunda her gün mukus üretimi olur. Ancak üretilen mukus tükürüğe karışarak yutulur ve kişi mukus üretiminin farkında bile olmaz. Enfeksiyon ve inflamasyon gibi durumlar mukus üretiminin artmasına yol açabilir. Fazla mukus ise burundan dışarıya akarak burun akıntısı şikayetinin oluşmasına neden olur.

Burun Akıntısı Neden Olur?

Burun akıntısı nedenleri:

Alerji 
Alerjiler burun akıntısının sık görülen sebeplerindendir. Toz, polen, hayvan tüyleri gibi alerjen maddeler alerjik reaksiyonları tetikleyebilir. Alerjiler; baş ağrısı, hapşırık, boğaz ağrısı gibi belirtilere yol açabilir. Solunumla alınan alerjenler ise geniz bölgesini irrite ederek mukus üretimini artırabilir. Ev akarı alerjisi gibi alerjilerde gece boyu irritan maddeye maruz kalmak sabahları burun akıntısı şikayetine sebebiyet verebilir. Bazı alerji türleri ise tam tersine gece burun akıntısı sorununa yol açar. 

Nezle
Bir üst solunum yolu enfeksiyonu olan nezle, burundaki mukoz membranda inflamasyona (iltihaplanmaya) yol açarak mukus üretiminin fazlalaşmasına neden olabilir. Nezle burun akıntısının yanı sıra burun tıkanıklığı da yapabilir. Öksürük, boğaz ağrısı, yorgunluk; nezle semptomları arasında yer alır.

Sinüzit
Sinüzit, geniz bölgesindeki hava boşluklarının (sinüslerin) iltihaplanması sonucu oluşur. Bu iltihaplanma da burundaki mukus üretimini artırır. Sinüzit, burun akıntısının yanı sıra baş ağrısı, burun tıkanıklığı ve yüz bölgesinde ağrı gibi belirtilere neden olabilir.

Septum Deviasyonu
Geniz yolundaki duvarın yerinin değiştiği, eğri durduğu duruma septum deviasyonu adı verilir. Bu durumu daha basit anlatmak gerekirse iki burun deliğinden içeri ilerlendiğinde ortada yer alan duvarın eğri olmasıdır. Septum deviasyonu doğuştan olabileceği gibi travma sonucu da oluşabilir. Bu durum sinüslerde tekrarlayan enfeksiyonlara, genizde iltihaplanmaya ve dolayısıyla mukus üretiminde artışa yol açabilir. Septum deviasyonu tek taraflı burun akıntısı nedenleri arasında yer alır.

Grip
İnfluenza virüsü enfeksiyonu sonucu oluşan grip, burundaki mukoz membranda inflamasyona neden olabilir. Grip, burun akıntısına ek olarak ateş, kas ağrısı, titreme, baş ağrısı, burun tıkanıklığı ve yorgunluk gibi belirtilere de yol açabilir.

Bazı İlaçlar
İlaçlardan bazıları kullanımları sonrasında mukus üretimini tetikleyici özellik gösterebilir.. Bu ilaç grupları; ibuprofen ve aspirin gibi non steroidal antiinflamatuar ilaçlar (NSAİİ), antidepresanlar, sedatifler ve tansiyon tedavisinde kullanılan bazı ajanlar olarak sıralanabilir. 

Non Alerjik Rinit
Vazomotor rinit olarak da bilinen non alerjik rinit, geniz bölgesinde iltihaba neden olabilen bir durumdur. Bu hastalık hapşırma ve burun akıntısı ile seyreden saman nezlesini taklit edebilir. Saman nezlesinin aksine bu hastalıkta belirtileri tetikleyen durumlar alerjik sebepler değildir. Bazı ilaçlar, sıcaklık değişimleri, parlak güneş ışığı gibi durumlar non alerjik riniti tetikleyebilir. 

Hormonal Değişimler
Hormonal dengesizlikler, inflamasyona ve burundaki damarların genişlemesine neden olabilir. Bu durum burun akıntısı sorununa yol açabilir. Hormonal değişimlere bağlı burun akıntısı genellikle ergenlik döneminde olanlarda, doğum kontrol hapı kullananlarda veya hormon replasman tedavisi görenlerde ortaya çıkar. 

Kuru Hava
Kuru hava sadece cildi değil geniz yolunu da kurutabilir. Bu kuruma burnun içindeki sıvı dengesini bozarak inflamasyona neden olur. İnflamasyon ise burun akmasını tetikleyici özellik gösterebilir.

Nazal Polipler
Nazal polipler, burun içerisinde mukoz membranın iltihaplanmasına bağlı oluşmuş iyi huylu yapılardır. Mukoz membranın iltihabı, burun ve geniz akıntısına neden olabilir. Nazal polip tespit edilen kişilerde koku kaybı, horlama, baş ağrısı gibi şikayetler de hastalık tablosu içerisinde yer alabilir.

Aşırı Burun Spreyi Kullanımı
Burun spreyleri, burun solunumunu destekleyici özelliği için kullanılır. Ancak bu spreylerin aşırı kullanımı, rebound etkisi yaparak burundaki inflamasyonu ve akıntıyı daha da artırabilir.

RSV
Respiratuar sinsityal virüs (RSV), solunum yollarında enfeksiyon yapan ve nezle benzeri belirtiler ortaya çıkmasına neden olan bir virüstür. RSV enfeksiyonu sürekli burun akması, kuru öksürük, burun tıkanıklığı, ateş, boğaz ağrısı, baş ağrısı gibi semptomların gelişmesine sebebiyet verir.

Baharatlı Yiyecekler
Baharatlı yiyecekler, sinüslerdeki sinirlerin aşırı uyarılmasına yol açarak burun akıntısı yapabilir. Mukoz membran, baharatı irritan bir madde gibi algılayarak koruyucu moda geçer. İrritan olarak algılanan baharatın geniz yolundan temizlenmesi için mukus üretimi artırılır. Bu durum sürekli burun akıntısı yapmaz, baharatlı yiyecek tüketildikten kısa bir süre sonra akıntı sonlanır.

Duman
Duman irritan bir madde olduğundan burun mukoz membranında aşırı mukus üretimine yol açar. Dumanlı bir bölgeden geçerken ya da sigara içen kişilerin yanında bulunurken bu durum gözlenebilir.

Gebelik
Hamilelikteki hormonal değişimler mukus üretimini artırarak uzun süreli burun akıntısı problemine yol açabilir. Hamile kadınların yaklaşık %20’sinde bu problemle karşılaşılır. Kadınların çoğunda bu durum doğumdan sonra ortadan kalkar. 

Burun Akıntısına Ne İyi Gelir?

Devamlı burun akıntısı, kişinin hayat kalitesini olumsuz etkileyebilir. Burun akıntısı sorununun tam olarak çözülebilmesi için mukus üretimini artıran ana sebebin düzeltilmesi gerekir.

Kesin tedaviye kadar olan süreçte bazı uygulamalar ile burun akıntısı şikâyeti hafifletilebilir.

• Çay: Sıcak çaylar, sahip oldukları ısı ve nem sayesinde geniz yolunun açılmasına yardımcı olabilir. Hekimleriniz tarafından aksi belirtilmediği sürece papatya, ısırgan otu veya zencefil gibi bitkisel çaylarının tüketilmesi, şikayetlerin hafifletilmesine katkı sağlayabilir.
• Yüz Buhar Banyosu: Yüze sıcak suyla yapılan buhar banyosu, aşırı burun akıntısı şikayetinin hafifletilmesine katkıda bulunur. Buhar banyosu yapmak için bir kapta su ısıtılarak buharlaştırılır. Yüz, buharlaşan suya yaklaştırılarak nefes alınıp verilir. 20-30 dakika yapılacak bu işlem burun akıntısına iyi gelir. İsteğe bağlı olarak suyun içine burun açıcı özelliği olan adaçayı, nane, biberiye, çam, hint defnesi yağı gibi yağlardan birkaç damla eklenebilir.

Burun Akıntısı Nasıl Geçer?

Burun akıntısı tedavisi altta yatan sebebe göre yapılır.

Nezle ve gribin tedavisi bol sıvı tüketmek ve iyi dinlenmektir. Bu hastalıklar viral enfeksiyon sonucu oluştuğundan antibiyotikler tedavide işe yaramaz. Hastada baş ağrısı, boğaz ağrısı varsa tedavide ağrı kesici kullanılabilir.

Alerjik burun akıntısı için hastaya antihistaminik ilaçlar verilebilir.

Septum deviasyonunda da antihistaminikler tedavide kullanılabilir. Hastada şiddetli burun akıntısı gibi ciddi derecede rahatsızlık veren semptomlar varsa deviasyon, cerrahi müdahale ile düzeltilebilir. 

Kuru havaya bağlı ortaya çıkan burun akıntısı için farklı çözümler vardır. Eğer evdeki hava kuru ise hava nemlendirici cihazlar (buhar makineleri) kullanılabilir. Burun akıntısı dışarıdaki kuru hava nedeniyle oluyor ise dışarı çıkarken şal veya atkı takılabilir. 

Burun Akıntısı Nasıl Önlenir? 

Burun akıntısının önlenmesinde hijyen kurallarına uymak önemli rol oynar. Ellerin sık sık yıkanması, ortak kullanım alanlarında dezenfektan kullanımı ve kalabalık ortamlarda maske takılması virüs ve bakterilere karşı koruma sağlar. Mevsim geçişlerinde vücut direncini artırmak için C vitamini açısından zengin besinler tüketilmeli, düzenli uyku alınmalı ve stres yönetimi yapılmalıdır. Alerjik bünyeye sahip kişilerin alerjenlerden uzak durması ve ev ortamında düzenli havalandırma yapılması da burun akıntısını önleyici faktörler arasındadır.

Sürekli Burun Akıntısı Neden Olur?

Kronik burun akıntısı genellikle altta yatan uzun süreli bir sağlık sorununa işaret eder. Tedavi edilmemiş alerjik rinit, kronik sinüzit, nazal polipler veya yapısal problemler sürekli burun akıntısının başlıca nedenleridir. Ayrıca gastroözofageal reflü hastalığı (GÖRH) da üst solunum yollarını etkileyerek devamlı burun akıntısına neden olabilir. Bazı durumlarda bağışıklık sistemi hastalıkları veya otoimmün durumlar da sürekli burun akıntısına yol açabilmektedir.

Sürekli Burun Akıntısı Nasıl Geçer?

Sürekli burun akıntısının tedavisi, altta yatan nedene yönelik olmalıdır. Kulak Burun Boğaz uzmanı tarafından yapılacak muayene sonrası, gerekli görüntüleme ve alerji testleri yapılarak kesin tanı konulmalıdır. Tedavide nazal kortikosteroidler, antihistaminikler veya lökotrien reseptör antagonistleri gibi ilaçlar kullanılabilir. Yapısal sorunlarda cerrahi müdahale gerekebilir. Kronik sinüzit durumunda antibiyotik tedavisi uygulanabilir.

Bebeklerde Burun Akıntısı Neden Olur?

Bebeklerde burun akıntısı sıklıkla viral üst solunum yolu enfeksiyonları nedeniyle görülür. Bebekler henüz tam gelişmemiş bağışıklık sistemleri nedeniyle enfeksiyonlara daha yatkındır. Kreş veya bakımevine giden bebeklerde burun akıntısı daha sık görülebilir. Ayrıca mevsimsel alerjiler, ev tozu akarları veya hava kirliliği de bebeklerde burun akıntısına neden olabilir. Diş çıkarma döneminde de bebeklerde burun akıntısı görülebilmektedir.

Bebeklerde Burun Akıntısı Nasıl Geçer?

Bebeklerdeki burun akıntısı sebepleri yetişkinlerdeki ile benzerlik gösterir.

Burun akıntısının durmasına yardımcı olabilecek öneriler;

• Bebeğin sıvı alımını artırmak,
• Bebeğin kafasını yastık kullanarak hafifçe yükseğe kaldırmak,
• Burun aspiratörü ile bebeğin burnundaki fazla mukusu emmek şeklindedir.

Bebeklerde sürekli burun akıntısına bağlı burnun altında yara oluşumu görülebilir. Bu durumun önüne geçmek için bu bölgeye ince bir tabaka şeklinde vazelin sürülebilir. 

Su Gibi Burun Akıntısı Neden Olur?

Su gibi berrak burun akıntısı (rinore), genellikle alerjik reaksiyonlar veya viral enfeksiyonların erken döneminde görülür. Soğuk havaya maruziyet, baharatlı yiyecekler veya güçlü kokular da bu tip akıntıya neden olabilir. Bazı durumlarda, özellikle kafa travması sonrası görülen su gibi burun akıntısı, beyin omurilik sıvısı sızıntısının belirtisi olabileceğinden mutlaka hekim kontrolünden geçilmelidir.

Su Gibi Burun Akıntısı Nasıl Geçer?

Su gibi burun akıntısının tedavisi öncelikle nedene yönelik olmalıdır. Alerjik kaynaklı akıntılarda antihistaminik ilaçlar ve burun spreyleri kullanılabilir. Viral enfeksiyonlarda bol sıvı tüketimi ve istirahat önerilir. Burun içi nemlendiriciler ve tuzlu su spreyleri semptomların hafiflemesine yardımcı olabilir. Akıntı ile birlikte ateş, şiddetli baş ağrısı gibi belirtiler varsa veya akıntı tek taraflı ise mutlaka bir sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.

Burun akıntısı farklı nedenlere bağlı olarak ortaya çıkar. Burun akıntısına eşlik eden öksürük, hapşırık, baş ağrısı, kas ağrısı gibi semptomlar varsa bir sağlık merkezine başvurarak gerekli kontrolleri yaptırmak faydalı olacaktır.