Arama

Üzgünüz, Aradığınız Sonuç Bulunamadı

Aramanızla eşleşen herhangi bir sonuç bulunamadı, lütfen arama terimlerinizi değiştirerek tekrar deneyiniz.

Endoskopi: Nedir, Çeşitleri, Neden ve Nasıl Yapılır?

image

Modern tıbbın önemli tanı ve tedavi yöntemlerinden biri olan endoskopi, vücudun iç organlarını doğrudan görüntülemeye imkan tanıyan minimal invaziv bir uygulamadır. Bu prosedür, ucunda ışık kaynağı ve kamera bulunan esnek veya sert bir tüp olan endoskop adı verilen cihazlarla gerçekleştirilir. Doktorlar, bu sayede yemek borusu, mide, onikiparmak bağırsağı, kalın bağırsak, soluk borusu gibi çeşitli iç yapıları detaylı bir şekilde inceleyebilirler.

Peki, endoskopi nedir ve neden bu kadar yaygın olarak kullanılır? Endoskopi, yalnızca hastalıkların teşhisi için değil, aynı zamanda biyopsi alma, polip çıkarma, kanama durdurma veya yabancı cisimleri çıkarma gibi tedavi edici amaçlar için de kritik bir rol oynar. Bu çok yönlü yöntem, birçok hastalığın erken teşhisinde ve tedavisinde büyük avantajlar sunar. Bu kapsamlı rehberde, endoskopinin farklı çeşitlerini, hangi durumlarda gerekli olduğunu, işlem öncesi hazırlık sürecini ve uygulamanın adımlarını detaylarıyla ele alacağız. Bu rehber sayesinde işlem hakkında aklınızdaki tüm sorulara güvenilir ve anlaşılır yanıtlar bulacaksınız.

Endoskopi Nedir?

Endoskopi, vücudun iç organlarını doğrudan incelemeyi sağlayan modern bir tıbbi yöntemdir. İşlem, ucunda küçük bir kamera, ışık kaynağı ve işlem yapmak için aletlerin geçirilebildiği kanallara sahip ince, esnek bir tüp olan "endoskop" adı verilen özel bir cihaz kullanılarak gerçekleştirilir. Doktorlar, genellikle vücudun doğal açıklıklarından (ağız, anüs gibi) girerek veya nadiren küçük bir cerrahi kesi aracılığıyla iç yapıları gözlemleyebilir.

Başlıca sindirim sistemi (yemek borusu, mide, onikiparmak bağırsağı, ince ve kalın bağırsaklar), solunum yolları (bronşlar), idrar yolları ve bazen de eklemler gibi çeşitli bölgeler endoskopi ile incelenebilir. Bu sayede iç organların yüzeyi ayrıntılı bir şekilde görüntülenerek iltihaplanma, ülser, polip, tümör veya kanama gibi anormalliklerin tespit edilmesine olanak tanınır.

Bu işlem sadece tanısal amaçlarla kullanılmakla kalmaz, aynı zamanda tedavi edici (terapötik) özelliklere de sahiptir. Örneğin, şüpheli dokulardan biyopsi örnekleri alınabilir, polipler veya küçük tümörler çıkarılabilir, kanayan damarlar koagülasyonla durdurulabilir veya daralmış kanallar genişletilebilir. Bu tedavi edici müdahaleler sayesinde birçok durumda açık cerrahiye gerek kalmadan hastaların tedavisi mümkün olabilmektedir.

Endoskopi Çeşitleri Nelerdir?

Modern tıpta kullanılan endoskopi çeşitleri, vücudun farklı bölgelerini incelemek ve tedavi etmek üzere özel olarak tasarlanmıştır. Her bir endoskopik yöntem, incelenecek organın anatomik yapısına ve tıbbi ihtiyaca göre farklılık gösterir. Bu çeşitlilik sayesinde doktorlar, geniş bir yelpazedeki hastalıkları daha doğru bir şekilde teşhis edebilir ve minimal invaziv yöntemlerle tedavi uygulayabilirler. İşte başlıca endoskopi çeşitleri ve kullanım alanları:

Gastroskopi (Üst Gastrointestinal Endoskopi) Gastroskopi, yemek borusu (özofagus), mide ve onikiparmak bağırsağı (duodenum) gibi üst sindirim sistemini incelemek için uygulanan bir endoskopi türüdür. Esnek bir tüp olan gastroskop, ağız yoluyla ilerletilerek bu organların iç yüzeyi detaylı bir şekilde görüntülenir. Temel amacı reflü hastalığı, peptik ülser, gastrit (mide iltihabı), Helikobakter Pilori enfeksiyonu gibi durumların teşhisidir. Ayrıca sindirim sistemi kanamalarının nedenini belirleme ve durdurma, poliplerin çıkarılması, yemek borusu darlıklarının genişletilmesi veya yabancı cisimlerin çıkarılması gibi tedavi edici işlemler de gastroskopi ile yapılabilir. Mide kanseri şüphesi durumunda biyopsi almak için de önemli bir yöntemdir. İşlem sırasında hastanın rahatlığı için genellikle hafif bir sedasyon uygulanır. Kolonoskopi (Alt Gastrointestinal Endoskopi) Kolonoskopi, kalın bağırsağın tamamını ve ince bağırsağın son kısmını incelemek için makat yoluyla uygulanan bir endoskopik işlemdir. Bu yöntem, özellikle kolon kanseri taramasında kritik bir rol oynar. 50 yaş üzeri bireylerde ve ailesinde kolon kanseri öyküsü bulunan kişilerde düzenli olarak yapılması önerilir. İşlem öncesinde bağırsağın tamamen temizlenmesi gerekmektedir. Poliplerin tespiti ve çıkarılması, kanama nedenlerinin araştırılması, iltihabi bağırsak hastalıklarının (Crohn hastalığı, ülseratif kolit gibi) tanısı ve takibi de kolonoskopi ile gerçekleştirilir. Nedeni bilinmeyen karın ağrısı, kronik ishal veya kabızlık durumlarında da teşhis amaçlı kullanılabilir. Bronkoskopi Bronkoskopi, solunum yollarını, yani nefes borusu (trakea) ve bronşları incelemek için kullanılan bir yöntemdir. Özel bir bronkoskop, burun veya ağız yoluyla ilerletilerek akciğerlere ulaşır. Kronik öksürük, nefes darlığı, göğüs ağrısı gibi semptomların nedenini araştırmak, enfeksiyonları tespit etmek, akciğerde kitle veya tümör şüphesi durumunda biyopsi almak temel amaçlarındandır. Ayrıca solunum yollarına kaçan yabancı cisimleri çıkarmak ve hava yolu darlıklarını değerlendirmek için de bronkoskopi kullanılır. Lokal anestezi altında veya sedasyon eşliğinde gerçekleştirilebilir. Laparoskopi Laparoskopi, karın boşluğu ve pelvik organları incelemek ve cerrahi müdahalelerde bulunmak için uygulanan minimal invaziv bir yöntemdir. Halk arasında genellikle 'kapalı ameliyat' olarak bilinen birçok cerrahi işlem bu yöntemle gerçekleştirilir. Tanısal amaçların yanı sıra, apandisit ameliyatı, safra kesesi çıkarılması, kist operasyonları, endometriozis teşhisi ve tedavisi gibi birçok cerrahi işlem laparoskopi ile yapılabilmektedir. Geleneksel açık cerrahiye göre daha az ağrı, daha kısa hastane kalış süresi ve daha hızlı iyileşme gibi avantajlar sunar. Kapsül Endoskopisi Kapsül endoskopisi, hastanın küçük bir kamera içeren, vitamin hapı boyutunda bir kapsülü yutmasıyla gerçekleştirilen bir inceleme yöntemidir. Bu kapsül, sindirim sistemi boyunca ilerlerken ince bağırsakların iç yüzeyinin binlerce görüntüsünü çeker ve özel bir kayıt cihazına iletir. Özellikle geleneksel endoskopların ulaşamadığı ince bağırsak bölgelerindeki kanama, ülser, tümör veya inflamasyon gibi lezyonların tespitinde etkilidir. Bu yöntem sadece tanısal amaçlı olup, biyopsi alma veya tedavi edici müdahalelere imkan sağlamaz. ERCP (Endoskopik Retrograd Kolanjiyopankreatografi) ERCP, safra yolları ve pankreas kanallarını incelemek ve tedavi etmek için kullanılan özel bir endoskopik tekniktir. Endoskop ağızdan girilerek onikiparmak bağırsağındaki safra ve pankreas kanallarının ortak açılım noktasına ulaşılır. Bu noktadan ince kateterler ile kanallara kontrast madde verilerek röntgen görüntüleri alınır. Safra taşlarının çıkarılması, safra yolu darlıklarının giderilmesi (genellikle stent yerleştirerek), tümörlerin teşhisi ve biyopsisi bu yöntemin temel kullanım alanlarıdır. Diğer Endoskopi Çeşitleri
  • Sistoskopi: Mesane ve idrar yollarını incelemek için üretra (idrar kanalı) yoluyla sokulan sistoskop ile yapılır. İdrar yolu enfeksiyonları, mesane taşları, tümörler veya kanama nedenlerinin araştırılmasında kullanılır.
  • Histeroskopi: Rahim içini incelemek için vajina yoluyla rahim ağzından geçirilen histeroskop ile yapılır. Rahim içi polipler, miyomlar, yapısal anormallikler veya kısırlık nedenlerinin teşhis ve tedavisinde kullanılır.
  • Artroskopi: Eklemlerin (diz, omuz, kalça gibi) içini incelemek için eklem içine küçük kesilerden sokulan artroskop ile yapılır. Eklem yaralanmaları, kıkırdak hasarları veya iltihaplanmaların teşhis ve tedavisinde etkilidir.
  • Laringoskopi: Gırtlak (larinks) ve ses tellerini incelemek için ağızdan veya burundan sokulan laringoskop ile yapılır. Ses kısıklığı, yutma güçlüğü veya kronik öksürük gibi durumların nedenini araştırmada kullanılır.
  • Rektosigmoidoskopi: Kalın bağırsağın son kısmı olan rektum ve sigmoid kolonu incelemek için kolonoskopiye benzer şekilde makattan yapılır. Daha kısa bir alanı kapsar ve genellikle daha basit durumların kontrolü için tercih edilir.
Görüldüğü üzere, her biri spesifik bir amaca ve incelenecek bölgeye yönelik olan bu endoskopi çeşitleri, modern tıbbın ayrılmaz bir parçasıdır. Doğru teşhis ve etkili tedavi planlaması için doktorlar, hastanın şikayetlerine en uygun endoskopik yöntemi belirlerler.

Hangi Durumlarda Hangi Endoskopi Türü Tercih Edilir?

Üst sindirim sistemi şikayetlerinde gastroskopi, alt sindirim sistemi şikayetleri ve taramalarında kolonoskopi, solunum sorunlarında bronkoskopi tercih edilir. Karın içi cerrahilerde laparoskopi, ince bağırsak patolojilerinde kapsül endoskopisi ön plana çıkar.

Endoskopi Hangi Durumlarda Yapılır?

Endoskopi, vücudun iç organlarındaki rahatsızlıkları teşhis etmek ve bazen tedavi etmek için kullanılan önemli bir tıbbi yöntemdir. Pek çok kişi, yaşadığı belirtiler karşısında "Bende bu belirti var, acaba endoskopi gerekir mi?" diye merak eder. Bu işlem, genellikle belirli semptomlar görüldüğünde, hastalıkların taraması veya önceden teşhis edilmiş bir durumun takibi amacıyla uzman doktorlar tarafından önerilir.

Başlıca kullanım alanları şunlardır:

Şikayetlerin Değerlendirilmesi ve Tanı Hastaların yaşadığı spesifik şikayetler, doktorları endoskopi yapmaya yönlendiren en önemli faktörlerdendir.
  • Mide Ağrısı, Hazımsızlık ve Reflü: Uzun süredir devam eden, tedaviye yanıt vermeyen veya şiddeti artan mide ağrısı, kronik hazımsızlık, sık mide yanması, şişkinlik ve ağza acı su gelmesi (reflü) gibi belirtilerde gastroskopi ile yemek borusu, mide ve onikiparmak bağırsağı incelenir. Bu inceleme, gastrit, ülser veya reflü hastalığı gibi durumların teşhisini sağlar.
  • Yutma Güçlüğü (Disfaji): Yiyecekleri veya sıvıları yutarken zorlanma, takılma hissi ya da ağrı yaşanması durumunda yemek borusundaki darlıklar, iltihaplanmalar veya tümörler araştırılır.
  • Açıklanamayan Kilo Kaybı: Herhangi bir diyet veya yaşam tarzı değişikliği olmaksızın belirgin ve istemsiz kilo kaybı, özellikle sindirim sistemi semptomlarıyla birlikte görüldüğünde, altta yatan ciddi bir hastalığın belirtisi olabilir ve araştırılması gerekir.
Kanama Belirtileri:
  • Kanlı Kusma (Hematemez) veya Siyah, Katran Gibi Dışkı (Melena): Bu belirtiler genellikle üst sindirim sisteminden kaynaklanan bir kanamanın işaretidir (yemek borusu, mide, onikiparmak bağırsağı). Bu durumda acil gastroskopi gerekebilir.
  • Makattan Taze Kan Gelmesi (Hematokezya) veya Dışkıda Gizli Kan: Alt sindirim sisteminden (kalın bağırsak, rektum) kaynaklanan kanamaları gösterir. Kolonoskopi ile kanamanın kaynağı belirlenmeye çalışılır.
  • Kronik İshal veya Kabızlık: Açıklanamayan, uzun süreli ishal veya kabızlık durumlarında kolonoskopi ile bağırsak hastalıkları araştırılır.
  • Anemi (Kansızlık): Özellikle demir eksikliği anemisi, başka bir nedeni bulunamadığında sindirim sistemi kanamalarına bağlı olarak gelişebilir ve endoskopi ile araştırılması gerekir.
Teşhis ve Hastalık Takibi Endoskopi, birçok sindirim sistemi hastalığının teşhisi, evrelemesi ve tedaviye yanıtının değerlendirilmesinde önemli rol oynar.
  • Ülser, Gastrit, Reflü gibi Durumlar: Mide ve yemek borusundaki bu yaygın hastalıkların kesin tanısı ve şiddetinin belirlenmesi için kullanılır.
  • Polipler ve Tümörler: Sindirim sistemindeki şüpheli kitlelerin, poliplerin veya tümörlerin doğrudan görülmesi, biyopsi alınması ve iyi huylu mu kötü huylu mu olduğunun belirlenmesi için vazgeçilmez bir yöntemdir. Özellikle kolonoskopi, kalın bağırsak poliplerini tespit edip kansere dönüşmeden çıkarmak için kritik bir araçtır.
  • İnflamatuvar Bağırsak Hastalıkları (IBH): Crohn hastalığı ve ülseratif kolit gibi iltihabi bağırsak hastalıklarının teşhisi, yaygınlığının belirlenmesi, hastalığın aktivitesinin takibi ve tedaviye yanıtın değerlendirilmesi amacıyla düzenli endoskopik incelemeler yapılır.
Tarama Amaçlı Kullanım Bazı durumlarda semptom olmasa bile, risk grubundaki kişilerde hastalıkların erken teşhisi için endoskopi önerilir.
  • Kolon Kanseri Taraması: Özellikle 50 yaşını aşmış bireylerde veya ailesinde kolon kanseri öyküsü bulunan kişilerde, kalın bağırsak kanserinin erken evrede tespiti ve önlenmesi amacıyla düzenli kolonoskopi taramaları hayati öneme sahiptir. İşlem sırasında kansere dönüşme potansiyeli olan polipler çıkarılarak hastalığın oluşumu engellenebilir.
Tedavi Amaçlı Kullanım Endoskopi, sadece tanı koymakla kalmaz, aynı zamanda birçok hastalığın tedavisinde de kullanılır.
  • Biyopsi Alma: Şüpheli doku örnekleri alınarak patolojik incelemeye gönderilir, bu da doğru teşhisin konulmasına yardımcı olur.
  • Polip Çıkarma (Polipektomi): Özellikle kalın bağırsakta bulunan polipler, kansere dönüşmeden endoskopik olarak çıkarılabilir.
  • Kanama Durdurma: Sindirim sistemi kanamalarının kaynağı belirlendikten sonra, endoskop aracılığıyla kanayan damarlar yakılabilir (koagülasyon), kliplenebilir veya ilaç enjeksiyonları ile kanama durdurulabilir.
  • Darlıkların Genişletilmesi (Dilatasyon): Yemek borusu veya diğer organlardaki daralmalar, endoskopik balon veya bujilerle genişletilerek hastanın yutma veya sindirim fonksiyonları iyileştirilebilir.
  • Stent Takma: Tümörler veya diğer nedenlerle oluşan darlıkları açık tutmak için endoskopik yolla stentler yerleştirilebilir. Bu, özellikle safra yolları veya yemek borusundaki tıkanıklıklarda sıkça başvurulan bir yöntemdir.
  • Yabancı Cisim Çıkarma: Yanlışlıkla yutulan yabancı cisimler (madeni para, oyuncak parçası vb.) endoskopik olarak çıkarılabilir.
Yukarıda belirtilen durumlar, bir endoskopi işleminin neden gerekli olabileceğine dair genel bir çerçeve sunar. Herhangi bir endişeniz veya kalıcı sindirim sistemi şikayetiniz varsa, doğru teşhis ve tedavi planı için mutlaka bir gastroenteroloji uzmanına başvurmanız önemlidir.

Endoskopi Nasıl Yapılır?

Modern tıp, vücudumuzun iç işleyişini anlamak ve sağlık sorunlarına çözüm bulmak için sürekli yeni yollar geliştirmektedir. Bu yollardan biri olan endoskopi, pek çok kişi için merak konusu olabilir. Peki, endoskopi nasıl yapılır? Bu süreç, hastanın konforunu ve güvenliğini ön planda tutarak titizlikle yürütülen bir dizi adımdan oluşur. Genel olarak, endoskopi süreci üç ana aşamada incelenebilir: işlem öncesi hazırlık, işlemin kendisi ve sonrasında dikkat edilmesi gerekenler. Amacımız, bu adımları anlaşılır bir dille açıklayarak endişelerinizi gidermek, bu önemli tanı ve tedavi yöntemini daha iyi anlamanızı sağlamaktır.

İşlem Öncesi Hazırlık

Endoskopi işleminin başarısı ve güvenliği için işlem öncesi hazırlıklar büyük önem taşır. Bu hazırlıklar, yapılacak endoskopinin türüne göre değişiklik gösterebilir. Örneğin, sindirim sistemi endoskopilerinde (gastroskopi veya kolonoskopi) midenin ve bağırsakların tamamen boş olması gerekmektedir. Bu nedenle genellikle işlemden 6-8 saat önce yiyecek ve içecek alımı kesilir. Kolonoskopi gibi alt sindirim sistemi incelemelerinde ise bağırsakların temizlenmesi için özel solüsyonlar veya ilaçlar kullanılması gerekebilir. Doktorunuz, size özel olarak hangi hazırlıkları yapmanız gerektiğini detaylı bir şekilde anlatacaktır. Düzenli olarak kullandığınız tüm ilaçları, özellikle kan sulandırıcıları veya diyabet ilaçlarını mutlaka doktorunuza bildirmeniz kritik öneme sahiptir. İşlem sırasında anestezi veya sedasyon uygulanacağı için alerjileriniz varsa bunu da belirtmelisiniz. Bu önlemler, işlemin sorunsuz ve güvenli bir şekilde tamamlanması için esastır.

Endoskopi Esnasında Neler Olur?

Endoskopi işlemi sırasında hastanın rahatlığı için genellikle sedasyon (hafif uyku hâli) veya lokal anestezi uygulanır. Bazı durumlarda genel anestezi de tercih edilebilir. Bu sayede hasta işlem sırasında ağrı veya rahatsızlık hissetmez, genellikle işlemin detaylarını hatırlamaz. Hasta, incelenecek bölgeye göre uygun pozisyona getirilir (örneğin gastroskopi için sol yan pozisyon). Daha sonra endoskop adı verilen, ucunda kamera ve ışık bulunan esnek tüp, vücudun doğal açıklıklarından (ağız veya anüs gibi) dikkatlice ilerletilir. Endoskop ilerlerken doktor, monitörden organların iç yüzeyini detaylı bir şekilde inceler. Şüpheli görülen alanlardan biyopsi alınabilir, polipler çıkarılabilir veya kanayan bölgelere müdahale edilebilir. Bu işlemler, endoskopun içindeki özel kanallar aracılığıyla küçük aletler kullanılarak yapılır. İşlemin süresi, yapılan endoskopinin türüne ve müdahale gerekip gerekmediğine bağlı olarak genellikle 15 ila 60 dakika arasında değişir. Doktor, inceleme tamamlandığında endoskopu nazikçe geri çekerek işlemi sonlandırır.

İşlem Sonrası Dikkat Edilmesi Gerekenler

Endoskopi işlemi tamamlandıktan sonra, özellikle sedasyon veya anestezi uygulandıysa hasta genellikle birkaç saat boyunca gözlem altında tutulur. Bu süre zarfında hafif bir sersemlik hissi, uyku hâli veya boğazda hafif bir rahatsızlık görülebilir. Sedasyonun etkisi geçtikten sonra genellikle 30-60 dakika içinde sıvı ve hafif gıdalarla beslenmeye başlanabilir. İşlem yapılan gün araç kullanmaktan, alkol almaktan ve dikkat gerektiren aktivitelerden kaçınılmalıdır. Önemli kararlar almayı gerektiren işler de bir sonraki güne bırakılmalıdır. Doktorunuz, işlem sonrası beslenme ve aktivite konusunda size özel tavsiyelerde bulunacaktır. Eğer işlem sırasında biyopsi alındıysa veya herhangi bir müdahale yapıldıysa sonuçlar genellikle birkaç gün içinde çıkar, doktorunuz bu sonuçları sizinle paylaşarak gerekli tedavi planlamasını yapacaktır. Olası bir komplikasyon belirtisi (şiddetli ağrı, ateş, kanama gibi) yaşanması durumunda derhal doktorunuza başvurmanız önemlidir.

Anestezi ve Sedasyon Endoskopi işlemleri sırasında hastanın konforunu sağlamak, ağrı ve rahatsızlığı önlemek amacıyla farklı anestezi ve sedasyon yöntemleri uygulanır. Bu yöntemlerin seçimi, işlemin türüne, süresine, hastanın genel sağlık durumuna ve doktorun değerlendirmesine göre belirlenir. Temel olarak üç ana uygulama şekli mevcuttur: lokal anestezi (sprey), sedasyon (hafif uyku hâli) ve genel anestezi.

Lokal anestezi, genellikle boğaza uygulanan bir sprey şeklindedir. Sadece uygulandığı bölgedeki sinir uçlarını uyuşturarak hissizlik sağlar. Özellikle gastroskopi gibi kısa süreli ve daha az invaziv işlemler için tercih edilebilir. Hasta işlem sırasında uyanık kalır ancak boğazında rahatsızlık hissetmez, bu da işlemin daha kolay tolere edilmesini sağlar.

Sedasyon, damar yoluyla verilen ilaçlarla hastanın bilinci açık kalacak şekilde derin bir rahatlama ve uykulu hâl sağlanmasıdır. Halk arasında "hafif uyku hâli" olarak bilinen bu durumda hasta, doktorun basit komutlarına yanıt verebilir ancak genellikle işlemin detaylarını hatırlamaz. Bu yöntem, birçok endoskopik işlemde yaygın olarak kullanılır çünkü hastanın fiziksel ve psikolojik rahatlığını en üst düzeye çıkarır. Sedasyon sayesinde hastalar işlem sırasında kaygı ve ağrıdan uzak kalır.

Genel anestezi ise hastanın bilincinin tamamen kapatıldığı, solunumun anestezi uzmanı tarafından kontrol edildiği bir durumdur. Daha uzun süreli, karmaşık işlemler, çocuk hastalarda veya aşırı endişeli yetişkinlerde tercih edilebilir. Tüm bu yöntemler, hastanın işlemden korkmaması ve güvenli bir deneyim yaşaması açısından büyük önem taşır. Endoskopun Yerleştirilmesi ve İşlem Aşamaları Endoskopi, incelenecek bölgeye göre farklılık gösteren bir süreci kapsar. İşlem sırasında ucunda küçük bir kamera ve ışık kaynağı bulunan esnek veya sert bir tüp olan endoskop, vücudun belirlenen doğal açıklıklarından dikkatlice ilerletilir. Bu tüp, aynı zamanda gerekli durumlarda biyopsi almak veya küçük müdahaleler yapmak için özel kanallar içerir.

Üst sindirim sistemi incelenecekse (gastroskopi), endoskop hastanın ağzından nazikçe sokulur; yemek borusu, mide ve onikiparmak bağırsağına doğru ilerletilir. Kalın bağırsak ve rektum incelenecekse (kolonoskopi), cihaz makat yoluyla nazikçe içeriye yönlendirilir. Solunum yolları için bronkoskopi yapıldığında ise endoskop burun veya ağız yoluyla soluk borusuna doğru ilerletilir. Endoskopun ilerlemesiyle üzerindeki kamera, gerçek zamanlı görüntüleri bir monitöre aktarır.

Doktor, monitörden elde edilen yüksek çözünürlüklü görüntüler sayesinde organların iç yüzeyini, mukozanın yapısını, olası iltihaplanmaları, ülserleri, polipleri veya kanama odaklarını detaylı bir şekilde gözlemleyebilir. Endoskopun ucu, doktorun kontrolünde farklı yönlere çevrilerek incelenen alanın her köşesine ulaşım sağlanır. Şüpheli görülen herhangi bir lezyon veya doku olduğunda, endoskopun içinden geçirilen minik pensler yardımıyla biyopsi örneği alınabilir. Poliplerin çıkarılması veya kanayan damarların durdurulması gibi tedavi edici müdahaleler de bu aşamada, endoskop aracılığıyla gerçekleştirilir. İşlem tamamlandığında endoskop aynı yoldan yavaşça geri çekilerek çıkarılır. Bu titiz süreç hem doğru tanı konulmasını hem de gerekli tedavilerin minimal invaziv yollarla yapılmasını sağlar. Görüntüleme ve Gerekli Müdahaleler Endoskopi sırasında endoskopun ucundaki yüksek çözünürlüklü kamera sayesinde organların iç yüzeyleri monitörden detaylı bir şekilde izlenir. Doktor bu canlı görüntüler aracılığıyla mukoza tabakasındaki en küçük anormallikleri, iltihaplanmaları, ülserleri veya şüpheli lezyonları tespit edebilir. Görüntüleme esnasında şüpheli görülen herhangi bir doku veya oluşumla karşılaşıldığında tanısal ya da tedavi edici amaçlarla anında müdahale etme imkanı bulunur.

Örneğin, herhangi bir lezyonun doğasını anlamak için endoskopun içinden geçirilen küçük bir alet yardımıyla biyopsi alınabilir. Bu doku örneği, patolojik incelemeye gönderilerek kesin tanı konulmasına yardımcı olur. Aynı seansta, özellikle kalın bağırsakta sıkça rastlanan ve kanser öncüsü olabilen polip gibi oluşumlar endoskopik olarak çıkarılabilir (polipektomi). Kanama odakları, darlıklar veya yabancı cisimler de yine endoskopik yöntemlerle tedavi edilebilir. Sedasyon veya anestezi altında yapılan bu müdahaleler hastanın genellikle ağrı hissetmemesini sağlayarak konforlu bir deneyim sunar. Böylece hem tanı konulur hem de gerekli tedavi minimal invaziv bir şekilde uygulanabilir.

Endoskopi Ne Kadar Sürer?

Vücudun iç organlarını görüntülemek için uygulanan endoskopi işleminin süresi, yapılan incelemenin türüne ve karmaşıklığına göre önemli ölçüde değişiklik gösterir. Basit bir tanısal inceleme ile tedavi edici girişimler içeren bir prosedür arasında belirgin bir zaman farkı bulunur. Genellikle hastalar için 15 ila 60 dakika arasında bir zaman dilimi öngörülse de bu süreye birçok faktör etki edebilir. Örneğin, işlem sırasında biyopsi alınması, polip çıkarılması veya kanama durdurulması gibi ek müdahaleler süreyi uzatabilir. İşlemin yapılacağı bölgenin temizliği, hastanın genel sağlık durumu ve sedasyonun etkisi de süreyi etkileyen önemli unsurlardandır.

Mide Endoskopisi (Gastroskopi) Ne Kadar Sürer?

Mide endoskopisi, tıp literatüründeki adıyla gastroskopi, üst sindirim sistemini incelemek için yapılan bir işlemdir. Hastalar tarafından süresi merak edilen bu işlemin tamamlanma süresi, birçok faktöre bağlı olarak değişmekle birlikte tipik olarak 10 ila 20 dakika arasında sürer. Bu süre, herhangi bir özel müdahale gerekmeksizin sadece yemek borusu, mide ve onikiparmak bağırsağının görsel olarak incelenmesini kapsar. İşlem sırasında hastanın rahatlığı için uygulanan sedasyon veya lokal anestezi, kişinin kendini işlem süresince daha konforlu hissetmesini sağlar.

Ancak işlem sırasında biyopsi alınması, şüpheli poliplerin çıkarılması, kanayan bir noktanın durdurulması veya darlıkların genişletilmesi gibi tedavi edici bir girişim yapılması gerektiğinde bu süre doğal olarak biraz daha uzayabilir. Doktorun işlemi daha detaylı incelemesi veya ek bir müdahale yapması, toplam sürenin 30 dakikaya kadar çıkmasına neden olabilir. İşlem sonrası hastanın dinlenmesi ve anestezi etkisinin geçmesi için ayrılan süre de göz önünde bulundurulduğunda klinik ortamında geçirilen toplam zaman daha fazla olacaktır.

Hasta Konforu ve İşlem Süresi İlişkisi Hastanın sedasyon altında olması veya lokal anestezi ile uyuşturulması, işlemin süresi uzasa bile hasta için daha konforlu bir deneyim sağlar. Bu sayede doktor, gerekli tüm inceleme ve müdahaleleri acele etmeden, titizlikle yapabilir.

Endoskopi İşlemi İçin Hangi Doktora Gidilmelidir?

Endoskopi, vücudun farklı bölgelerindeki iç organları incelemek için kullanılan genel bir terimdir. Bu nedenle işlemi yapacak doktorun uzmanlık alanı, incelenecek organa göre değişiklik gösterir. Doğru uzmana yönlendirilmek, hem teşhisin doğruluğu hem de tedavi sürecinin etkinliği açısından büyük önem taşır. Hangi endoskopi türünün gerektiğine doktorunuz karar verir ve sizi ilgili uzmana yönlendirir.

Gastroenteroloji uzmanı Eğer şikayetleriniz yemek borusu, mide, onikiparmak bağırsağı veya kalın bağırsak gibi sindirim sistemi organlarıyla ilgiliyse bir gastroenteroloji uzmanına başvurmanız gerekir. Gastroskopi ve kolonoskopi gibi sindirim sistemi endoskopileri, gastroenterologlar tarafından yapılır. Göğüs hastalıkları uzmanı Akciğerler ve solunum yolları ile ilgili endoskopik incelemeler (bronkoskopi) için Göğüs Hastalıkları uzmanları yetkilidir. Üroloji uzmanı İdrar yolları ve mesanenin endoskopik olarak incelenmesi (sistoskopi) ise Üroloji uzmanlarının alanına girer. Genel cerrahi uzmanı Karın içi organların minimal invaziv cerrahi yöntemlerle incelenmesi ve tedavisini içeren laparoskopi gibi işlemler içinse Genel Cerrahi uzmanları görev yapar.

Ayrıca jinekolojik durumlar için kadın hastalıkları ve doğum uzmanları, eklem sorunları için ortopedi uzmanları da ilgili endoskopik işlemleri gerçekleştirebilir. Bu çeşitlilik, hastaların doğru tanı ve tedaviye ulaşmasını sağlar. Dolayısıyla hangi doktora gitmeniz gerektiği, yaşadığınız semptomlara ve hangi organın incelenmesi gerektiğine bağlı olarak belirlenir.

Endoskopi Yapılmadan Önce Dikkat Edilmesi Gerekenler Nelerdir?

Endoskopi, vücudun iç organlarını detaylı bir şekilde incelemek için uygulanan önemli bir tıbbi prosedürdür. Bu işlemin güvenli ve başarılı tamamlanabilmesi için hastaların işlem öncesinde belirli kurallara uyması büyük önem taşır. Doğru bir endoskopi hazırlık süreci, net görüntüler elde edilmesini ve doğru teşhis konulmasını doğrudan etkiler. İşlemden önce doktorunuzun vereceği talimatlara eksiksiz uymak, olası komplikasyon risklerini en aza indirgemeye yardımcı olacaktır.

İşte endoskopi yapılmadan önce dikkat edilmesi gereken başlıca noktalar:

  • Aç Kalma Süresi: Endoskopi türüne göre değişmekle birlikte, işlemden en az 6 ila 8 saat önce herhangi bir yiyecek veya içecek tüketmemeniz gerekir. Özellikle üst sindirim sistemi endoskopilerinde (gastroskopi) midenin tamamen boş olması, doktorun görüş alanını netleştirir ve bulantı, kusma gibi riskleri azaltır. Doktorunuzun izniyle, belli bir saate kadar az miktarda su içilebilir.
  • Bağırsak Temizliği: Kolonoskopi gibi alt sindirim sistemini ilgilendiren bir işlem yapılacaksa bağırsakların tamamen temizlenmesi hayati öneme sahiptir. Bu endoskopi hazırlık aşaması, doktorunuzun reçete edeceği özel solüsyonlar veya ilaçlar kullanılarak gerçekleştirilir. Bağırsak temizliği talimatlarına harfiyen uymak, tüm bağırsak yüzeyinin net incelenmesini sağlar ve önemli lezyonların gözden kaçmasını engeller. İşlem öncesi diyet kısıtlamaları da bu sürecin bir parçasıdır.
  • İlaç Kullanımı Hakkında Bilgilendirme: Düzenli olarak kullandığınız tüm reçeteli veya reçetesiz ilaçları, doktorunuza ve sağlık ekibine mutlaka bildirmelisiniz. Özellikle kan sulandırıcı ilaçlar (aspirin, warfarin vb.), endoskopi öncesinde doktor kontrolünde belirli bir süre önce kesilmelidir; çünkü işlem sırasında kanama riskini artırabilirler. Diyabet ilaçları da işlemden önceki açlık süresine göre ayarlanması gerekebilir. Doktorunuz, kalp, tansiyon ilaçları gibi hayati öneme sahip ilaçların kullanımına dair özel talimatlar verecektir.
  • Alerjilerin Bildirilmesi: Bilinen herhangi bir ilaç alerjiniz, özellikle anestezi veya sedasyon ilaçlarına karşı alerjiniz varsa bunu mutlaka doktorunuza ve hemşirenize iletmelisiniz. Bu bilgi, işlem sırasında sizin için en uygun ve güvenli ilaçların seçilmesini sağlar.
  • Sağlık Geçmişi: Kalp rahatsızlığı, tansiyon, diyabet, astım gibi kronik hastalıklarınız veya daha önce geçirdiğiniz ameliyatlar hakkında eksiksiz bilgi vermek, doktorunuzun risk değerlendirmesi yapmasına ve gerekli önlemleri almasına yardımcı olur.
  • Refakatçi ve Ulaşım: Sedasyon veya anestezi uygulanacaksa, işlem sonrasında araç kullanmamanız gerektiği için yanınızda bir refakatçinin bulunması ve eve dönüş ulaşımınızı planlamanız önemlidir. Sedasyonun etkileri birkaç saat sürebilir ve bu süre zarfında dikkat gerektiren aktivitelerden kaçınılmalıdır.
  • Takı ve Aksesuar: İşlem öncesinde tüm takıları (küpe, yüzük, kolye vb.), saatleri, kontakt lensleri ve varsa protez dişleri çıkarmanız istenebilir. Rahat ve bol giysiler tercih etmek, işlem sırasında konforunuzu artıracaktır.
Tüm bu detaylara dikkat ederek, endoskopi hazırlık sürecini başarıyla tamamlayabilir ve işleminizin en verimli şekilde geçmesini sağlayabilirsiniz. Unutmayın, sağlığınızla ilgili her konuda doktorunuzla açık iletişim kurmak en doğru yaklaşımdır.

Endoskopi Kimlere Uygulanmaz? (Kontrendikasyonlar)

Endoskopi, birçok hastalığın teşhis ve tedavisinde güvenilir ve etkili bir yöntem olmasına rağmen, bazı özel durumlarda uygulanması riskli olabilir veya tamamen sakıncalı bulunabilir. Bu durumlar, hastanın genel sağlık durumu, eşlik eden hastalıkları veya işlemin potansiyel komplikasyonlarının hasta için kabul edilemez riskler taşımasıyla ilişkilidir. İşlemin uygulanıp uygulanmayacağına karar verirken, doktor hastanın tüm tıbbi geçmişini ve mevcut durumunu dikkatle değerlendirir.

Başlıca kontrendikasyonlar ve dikkat edilmesi gereken durumlar şunlardır:

  • Ciddi Kardiyak (Kalp) ve Pulmoner (Akciğer) Yetmezlikleri: Kalp veya akciğer fonksiyonları ciddi derecede bozulmuş hastalarda, sedasyon veya anestezi alımı ve işlem sırasında oluşabilecek stres, mevcut durumu daha da kötüleştirebilir. Bu kişilerde işlemin riskleri, potansiyel faydalarını aşabilir.
  • Ciddi Kanama Bozuklukları: Hemofili gibi ciddi kanama bozukluğu olan veya yüksek doz kan sulandırıcı ilaç kullanan hastalarda, işlem sırasında biyopsi alınması veya polip çıkarılması gibi müdahaleler, kontrol edilemeyen kanama riskini artırabilir ve hayatı tehdit eden sonuçlar doğurabilir.
  • Aktif ve Şiddetli Enfeksiyonlar (Özellikle Batın İçi Enfeksiyonlar): Vücutta aktif ve yaygın bir enfeksiyon bulunması durumunda, endoskopik işlem enfeksiyonun yayılmasına veya mevcut iltihabi durumu ağırlaştırmasına neden olabilir. Örneğin, karın zarında iltihap (peritonit) varsa işlemden kaçınılabilir.
  • Sindirim Sistemi Perforasyonu (Delinme) Şüphesi: Mide veya bağırsak duvarında zaten bir delinme şüphesi varsa, endoskopun ilerletilmesi bu durumu daha da kötüleştirebilir, acil cerrahi müdahale gerektiren ciddi bir komplikasyona yol açabilir.
  • Kooperasyon Eksikliği veya Bilinç Durumu Bozukluğu: Hastanın işlem sırasında kooperasyon sağlayamayacak kadar ajite olması, bilinçsiz olması veya sedasyon/anesteziye uygun olmaması durumunda, güvenli bir işlem yapmak zorlaşır.
  • Genel Durum Bozukluğu ve Şiddetli Hemodinamik İstikrarsızlık: Şok, ağır dehidrasyon veya diğer hayati fonksiyonlarda ciddi bozukluklar yaşayan hastalar, endoskopi işlemini tolere edemeyebilir. Bu gibi durumlarda öncelikle hastanın genel durumunun stabilize edilmesi hedeflenir.
Hamilelik durumunda ise endoskopi genellikle ilk tercih edilen yöntem değildir. Ancak anne adayının veya bebeğin sağlığı için işlemin kesinlikle gerekli olduğu durumlarda (örneğin şiddetli sindirim sistemi kanaması), kar-zarar değerlendirmesi yapılarak ve doğum uzmanı ile gastroenteroloğun ortak kararıyla dikkatli bir şekilde uygulanabilir. Bu gibi durumlarda, bebeğe zarar vermeyecek en güvenli sedasyon yöntemleri ve pozisyonlama tercih edilir. Her durumda, hastanın bireysel durumu göz önünde bulundurularak nihai kararı veren doktorudur.

Sıkça Sorulan Sorular
Endoskopi, hastaların ağrı hissetmemesi için özel önlemler alınarak gerçekleştirilen bir prosedürdür. İşlem sırasında, hastanın konforunu sağlamak amacıyla genellikle lokal anestezi (boğaz spreyleri gibi) veya damar yoluyla uygulanan sedasyon (hafif uyku hâli) kullanılır. Sedasyon sayesinde hasta derin bir rahatlama ve uykulu duruma geçer, işlemi hatırlamaz veya çok az hatırlar. Daha uzun ve karmaşık işlemler için genel anestezi de tercih edilebilir.

Bu uygulamalar sayesinde hastalar, endoskopi sırasında genellikle ağrı hissetmezler. Ancak, işlem yapılan bölgeye göre hafif bir baskı, dolgunluk hissi veya boğazda geçici bir rahatsızlık duyulması normaldir. İşlem sonrasında boğazda hafif bir tahriş veya kas ağrısı yaşanabilir, bu semptomlar genellikle kısa sürede kendiliğinden geçer. Önemli olan işlemden önce doktorunuzla endişelerinizi paylaşmak ve size en uygun anestezi/sedasyon yönteminin belirlenmesini sağlamaktır.
Endoskopi işlemi sonrasında yemek yemeye başlama süresi, uygulanan anestezi veya sedasyonun etkisine ve işlemin türüne göre değişiklik gösterir. Genellikle sedasyonun etkisi tamamen geçtikten ve boğazdaki uyuşukluk hissi kaybolduktan sonra (bu süre 1 ila 2 saat olabilir) yemek yemeye başlanabilir.

İlk olarak yavaş yavaş sıvı gıdalar veya hafif, kolay sindirilebilir besinler tüketmek önerilir. Su, çay, komposto, yoğurt, püre veya az yağlı çorba gibi gıdalar iyi başlangıç seçenekleri olabilir. Baharatlı, yağlı, asitli veya lifli gıdalardan birkaç gün uzak durmak, sindirim sisteminizin dinlenmesine yardımcı olacaktır. Doktorunuz, işlem sonrasında size özel beslenme talimatları verecektir ve bu talimatlara uymak iyileşme süreciniz için önemlidir.
Endoskopi sonuçları, işlemin amacına ve elde edilen bulgulara göre farklılık gösterebilir. Eğer endoskopi sadece görsel bir inceleme amacıyla yapılmışsa, doktorunuz işlem biter bitmez veya kısa bir süre sonra ilk izlenimlerini sizinle paylaşabilir. Görüntüleme sonucunda herhangi bir anormallik görülmezse veya belirgin bir tanı konulursa bu bilgi genellikle hemen hastaya aktarılır.

Ancak işlem sırasında şüpheli bir dokudan biyopsi alındıysa veya çıkarılan bir polip varsa, bu dokuların patoloji laboratuvarında incelenmesi gerekir. Patolojik inceleme, dokuların mikroskobik düzeyde değerlendirilmesini ve kesin tanının konulmasını sağlar. Biyopsi sonuçlarının çıkması genellikle 3 ila 7 iş günü sürebilir. Bazı özel testler veya karmaşık durumlar, sonuçların biraz daha uzun sürede çıkmasına neden olabilir. Doktorunuz, sonuçlar hazır olduğunda sizinle iletişime geçerek detaylı bilgilendirme yapacak ve tedavi planınızı oluşturacaktır.
Endoskopi işlemi sırasında hastanın aktif olarak yapması gereken özel bir şey bulunmamaktadır. İşlem boyunca tüm kontrol, deneyimli bir sağlık ekibi ve uzman doktor tarafından sağlanır. Hastanın en önemli görevi, işlem öncesinde doktorunun verdiği tüm hazırlık talimatlarına eksiksiz uymak (açlık, ilaç kullanımı vb.) ve işlem sırasında sakin kalarak sağlık ekibine güvenmektir.

Sedasyon veya anestezi altında yapılan bir işlem olduğu için hasta genellikle uyku halinde olur ve işlemle ilgili herhangi bir zorluk yaşamaz. Ekip, işlem boyunca hastanın yaşamsal belirtilerini sürekli takip eder, konforunu sağlamak için gerekli tüm ayarlamaları yapar. Sizden istenebilecek tek şey, ağzınıza yerleştirilen ağızlığı ısırmamak ve rahat bir nefes alıp vermeye odaklanmaktır. Bu sayede hem işlemin güvenliği hem de doktorun net bir görüntü elde etmesi kolaylaşır.
Endoskopi, genellikle güvenli ve düşük riskli bir işlem olarak kabul edilse de her tıbbi prosedürde olduğu gibi bazı olası endoskopi riskleri mevcuttur. Bu riskler son derece nadirdir ve çoğu zaman deneyimli uzmanlar tarafından yönetilebilir düzeydedir. Başlıca endoskopi riskleri şunlardır:
  • Kanama: Biyopsi alınması veya polip çıkarılması gibi müdahaleler sonrasında, işlem yapılan bölgede hafif kanama görülebilir. Genellikle bu durum kendiliğinden durur, ancak nadiren müdahale gerekebilir.
  • Enfeksiyon: Çok düşük bir ihtimalle de olsa, endoskop aracılığıyla mikroorganizmaların vücuda taşınması sonucu enfeksiyon gelişebilir. Modern endoskopi cihazlarının sterilizasyon protokolleri sayesinde bu risk minimuma indirilmiştir.
  • Perforasyon (Delinme): Sindirim sistemi duvarının delinmesi, endoskopinin en ciddi ancak en nadir görülen komplikasyonlarından biridir. Bu durum acil cerrahi müdahale gerektirebilir.
  • Anesteziye Bağlı Komplikasyonlar: Sedasyon veya anesteziye bağlı olarak alerjik reaksiyonlar, solunum güçlüğü veya kalp ritim bozuklukları gibi durumlar çok nadiren ortaya çıkabilir. Bu nedenle işlem öncesinde hastanın detaylı sağlık öyküsü alınır.
Bu risklerin çoğu, uzman bir gastroenterolog tarafından yapıldığında oldukça düşüktür. İşlemin faydaları genellikle bu küçük riskleri geride bırakır. İşlem öncesinde doktorunuz, kişisel risk faktörlerinizi sizinle detaylı olarak değerlendirecektir.
Endoskopi fiyatları, birçok farklı faktöre bağlı olarak değişiklik göstermektedir. Bu nedenle net ve tek bir fiyat belirtmek mümkün değildir. Fiyatları etkileyen başlıca faktörler şunlardır:
  • İşlemin Türü: Gastroskopi (mide endoskopisi), kolonoskopi, bronkoskopi veya ERCP gibi farklı endoskopi çeşitlerinin fiyatları birbirinden farklıdır.
  • Uygulamanın Yapıldığı Kurum: Kamu hastaneleri, üniversite hastaneleri veya özel hastane ve kliniklerde endoskopi fiyatları farklılık gösterir. Özel sağlık kuruluşlarında fiyatlar genellikle daha yüksek olabilir.
  • Anestezi Türü: İşlem sırasında uygulanan anestezi (lokal, sedasyon veya genel anestezi) fiyat üzerinde etkilidir. Genel anestezi gerektiren durumlarda anestezi uzmanı ücreti de fiyata dahil edilir.
  • Ek Müdahaleler: İşlem sırasında biyopsi alınması, polip çıkarılması, kanama durdurulması veya stent takılması gibi ek tedavi edici müdahaleler yapıldığında fiyat artabilir.
  • Sigorta Kapsamı: Sahip olduğunuz sağlık sigortası türü (SGK, özel sağlık sigortası vb.), işlem ücretinin ne kadarını karşılayacağını belirler. Bazı sigortalar işlem maliyetinin tamamını karşılarken, bazıları kısmi ödeme yapabilir veya hiç karşılamayabilir.
UZM.DR. REŞAT MEMİŞOĞLU
UZM.DR. REŞAT MEMİŞOĞLU
Gastroenteroloji
Gayrettepe
Florence Nightingale Hastanesi
Gayrettepe Florence Nightingale Hastanesi
PROF.DR. LEVENT ERDEM
PROF.DR. LEVENT ERDEM
Gastroenteroloji
Gayrettepe
Florence Nightingale Hastanesi
Gayrettepe Florence Nightingale Hastanesi
PROF.DR. RESUL KAHRAMAN
PROF.DR. RESUL KAHRAMAN
Gastroenteroloji
Kadıköy
Florence Nightingale Tıp Merkezi
Kadıköy Florence Nightingale Tıp Merkezi
DOÇ.DR. ÖZLEM ÖZER ÇAKIR
DOÇ.DR. ÖZLEM ÖZER ÇAKIR
Gastroenteroloji
İstanbul
Florence Nightingale Hastanesi
İstanbul Florence Nightingale Hastanesi
PROF.DR. SÜLEYMAN URAZ
PROF.DR. SÜLEYMAN URAZ
Gastroenteroloji
İstanbul
Florence Nightingale Hastanesi
İstanbul Florence Nightingale Hastanesi
İletişim Formu
Yukarı Kaydır
loading