Böbrek İltihabı(Nefrit) nedir? Belirtileri ve Nasıl Geçer?

Nefrit ya da diğer adıyla böbrek iltihabı, böbreğin fonksiyonel birimi olan nefronlarının iltihaplanmasıdır. Farklı nedenlere bağlı olarak gelişebilecek bu durum, böbrek fonksiyonlarında ciddi bir azalmaya neden olabilir. Hastalığın tedavisinde temel amaç, böbreğin sağlıklı kısımlarının korunması ve işlevlerini yerine getirebilmesidir.

Böbrek İltihabı (Nefrit) Nedir?

Böbrekler; vücuttaki atık maddeleri, zararlı bileşenleri ve fazla sıvıyı süzen sonrasında da idrarla vücuttan uzaklaştırılmasını sağlayan organlardır. Böbreklerin bu işlevlerini yerine getirmesini sağlayan alt birimlerine nefron adı verilir. Her bir böbrekte yaklaşık bir milyon kadar nefron bulunur. Bu nefronların çeşitli sebepler sonucu inflamasyona (iltihaplanmaya) uğraması durumuna böbrek iltihabı (nefrit) adı verilir.

Böbrek iltihabının bazı farklı tipleri vardır:

Akut Glomerulonefrit: Bu böbrek iltihabı, geçirilen ağır bir enfeksiyona bağlı olarak gelişir. Boğazda beta enfeksiyonu, hepatit, HIV gibi durumlardan sonra akut glomerulonefrit gelişebilir.

Lupus Nefriti: Lupus otoimmün bir hastalıktır. Yani lupusta, hastanın bağışıklık sistemi yanlışlıkla vücudun kendisine saldırır. Lupus hastalarının yaklaşık yarısında bağışıklık sistemi böbreğe de saldırır ve böbrek hasarı gerçekleşir. Böbrekteki iltihaplanmanın ve hasarın şiddeti kişiden kişiye farklılık gösterebilir. Lupus tanısı alan her hastanın düzenli aralıklarla böbrek fonksiyonlarının değerlendirilmesi gerekir.

Alport Sendromu: Bu sendrom, görme ve işitme problemlerinin yanı sıra böbrek yetmezliğine de yol açabilir. Alport sendromu genetik olarak aktarılır. Bu nedenle bir ailede farklı nesillerde nefrit görülmesine neden olabilir. Alport sendromu, erkeklerde daha şiddetli ilerleyebilir.

Kronik Glomerülonefrit: Kronik glomerülonefritte böbrek hasarı yavaş yavaş gelişir. Bu süreçte erken dönemde hastada birkaç nefrit belirtisi görülebilir. Akut ve kronik glomerülonefrit, hastada ciddi böbrek hasarına ve buna bağlı olarak böbrek yetmezliğine neden olabilir.

IgA Nefropatisi: Nefritin en sık görülen türlerinden biridir. Bu hastalık; IgA adı verilen antikorların böbrekte birikmesine ve iltihaplanma oluşturmasına bağlı olarak gelişir. IgA normalde, bağışıklık sisteminin zararlı mikroorganizmalara karşı savaşmak için ürettiği bir proteindir. Ancak IgA nefropatisi olan hastalarda bu proteinlerde bir sorun vardır ve görevlerini yapmazlar. Kan yoluyla böbreğe ulaşan IgA’lar burada çökelir.

İnterstisyel Nefrit: Bu türde iltihaplanma; böbrekte interstisyum adı verilen sıvı dolu bir bölgede görülür. İnterstisyel nefrit, bir enfeksiyona ya da ilaca bağlı olarak ortaya çıkabilir ve oldukça hızlı gelişim gösterir. Böbrekte iltihaplanmaya sebep olan durum ortadan kaldırıldıktan sonra iltihaplanma düzelir. Ancak bazı hastalarda iltihaplanma böbrek üzerinde ciddi hasarlar oluşturmuş olabilir. Bu hastalarda böbrek yetmezliğine kadar ilerleyen durumlar görülebilir.

Böbrek iltihabı belirtileri, hastadaki nefrit türüne göre değişiklik gösterebilir. Hastalığın erken dönemlerinde hastada böbrek iltihabı belirtisi görülmeyebilir. Hastalık ilerledikçe belirtiler de şiddetlenerek ortaya çıkar. Böbrek iltihabında görülen semptomlar:

• İdrar yaparken yanma veya ağrı hissi
• Sık sık idrara çıkma isteği
• Bulanık idrar
• İdrarda kan veya irin
• Karında veya böbrek yataklarında ağrı
• Özellikle yüz, kol ve bacaklarda şişme, ödem oluşumu
• Kusma
• Ateş
• Yüksek tansiyon olarak sıralanabilir.

Böbrek İltihabı (Nefrit) Neden Olur?

Böbrek iltihabı nedenleri nefritin türüne göre değişiklik gösterebilir. Bazı hastalarda böbrekte iltihaplanmaya sebep olan durumu anlamak mümkün olmayabilir.
Böbrek iltihabı; Hepatit B, Hepatit C, HIV ya da Beta olarak adlandırılan bakteri enfeksiyonuna bağlı oluşabilir. Bir ailede nesiller boyu bazı bireylerde nefrit görülmesi, hastalığın genetik bir nedene bağlı olarak gelişebileceğini düşündürür. Bazı ilaçlar da nefrite sebep olabilir. Örneğin bazı antibiyotikler, Non Steroidal Anti İnflamatuar (NSAİ) ilaçlar ve diüretikler; böbrekte iltihaplanmaya yol açabilir.

Nefrit ve diğer böbrek hastalıkları açısından riski artıran bazı faktörler vardır. Bu faktörler:

• Kişinin ailesinde böbrek hastalığına sahip birey olması
• Yüksek tansiyon
• Diyabet
• Obezite
• Kalp hastalıkları
• 60 yaşın üzerinde olma şeklinde sıralanabilir.

Bu risk faktörlerinden bir ya da birkaçını taşıyan kişilerin mutlaka düzenli olarak böbrek kontrollerini yaptırması gerekir. Düzenli kontroller sayesinde kişide oluşabilecek böbrek hasarı erken dönemde tespit edilebilir. Erken tanı, hastaların tedavilerinin başarıyla sonuçlanmasına büyük katkıda bulunur. Sonuç olarak erken tanı ve tedavi, böbrek fonksiyonlarının korunmasında büyük önem taşır.

Böbrek İltihabı Nasıl Geçer?

Böbrek iltihabının iyileştirilmesi için önce hastaya uygun tanının konulması gerekir.

Tanı için önce hastanın hikayesi alınır ve muayenesi yapılır. Hastadan genellikle ilk istenen testler, kan ve idrar tahlilidir. Kan tahlili ile bakılan BUN ve kreatinin değerleri, böbrek fonksiyonları hakkında bilgi verir. Kan tahlili ile kanda sodyum, kalsiyum, potasyum gibi elektrolitlerin düzeylerine de bakılabilir. Bu değerler de böbreklerin iyi çalışıp çalışmadığını anlamada yardımcı olabilir. İdrar tahliliyle de idrarda kan, protein varlığı araştırılır. Böbrekteki hasarın görülebilmesi için BT, ultrason gibi yöntemlerden faydalanılır. Böbrek iltihabı tanısını kesinleştirmek için böbrekten biyopsi alınabilir. Alınan parçanın incelenmesi sonucu nefrit tanısı konulabilir. Biyopsi ile hastada hangi nefrit türü olduğu da belirlenir.

Böbrek iltihabı nasıl tedavi edilir? sıkça karşılaşılan bir sorudur. Her nefrit türünün kendine ait bir tedavi şekli vardır. Akut nefrit bazen tedaviye ihtiyaç kalmadan düzelebilir. Ancak genellikle böbreğin işlev görmemesi sonucu vücutta oluşan fazla su ve atık maddelerin uzaklaştırılması için çeşitli tedaviler uygulanır. Kronik nefritte hasta düzenli olarak kontrole çağrılır. Hastanın böbrek fonksiyonları ve kan basıncı yakından takip edilir. Bu hastalar için tansiyonu kontrol edici ve ödem azaltıcı ilaçlar kullanılabilir. Lupus nefriti gibi durumlarda da bağışıklık sistemini baskılayıcı ilaçlar reçete edilebilir.

Nefrite bağlı ciddi böbrek yetmezliği gelişen hastalarda diyaliz tedavisi fayda sağlayabilir. Diyaliz ile hastanın vücudunda biriken atık maddeler bir cihaz yardımıyla temizlenir. Diyaliz cihazı, kanın içerisindeki zararlı maddeleri filtreleyerek böbreğin görevini üstlenir. Böbrek yetmezliğinin uzun süreli tedavisi ise böbrek nakli ile olur. Hastaya uygun bir böbrek bulunması durumunda, sağlıklı böbrek hastaya nakledilir.

Organ vericisi, hayatını kaybetmiş biri olabileceği gibi hastanın bir yakını da olabilir. Böbrek naklinde başarı oranları oldukça yüksektir. Bu nedenle böbreğin nakledildiği hasta yaşamına sağlıklı bir şekilde devam edebilir. Hasta, nakilden sonra vücudun organı reddetmemesi için bağışıklık sistemini baskılayıcı ilaçlar kullanabilir.

Böbrek iltihabı beslenme düzeninde değişiklik yapılması sonucu doğurabilir. Nefrit hastalarının böbreği korumak için beslenmelerinde protein, sodyum ve potasyumu daha az tüketmeleri gerekebilir. Nefrit hastaları bir diyetisyen yardımıyla kendilerine uygun bir beslenme düzeni hazırlayabilir.

Nefrit, engellenmesi her zaman mümkün olmayan bir hastalıktır. Ancak bazı uygulamalar, kişinin böbrek iltihabı geçirme ihtimalini azaltır. Bu uygulamalar;

• Kilo kontrolü yapmak, ideal kiloda olmak
• Sigarayı bırakmak
• Tansiyonu ve şekeri kontrol altında tutmak
• Düzenli egzersiz yapmak olarak sıralanabilir.

Böbrek iltihabı, her zaman tam anlamıyla tedavi edilebilen bir hastalık değildir. Böbrekteki hasarın geri döndürülemediği hastalarda, kalan sağlıklı böbrek kısımlarının korunması gerekir. Böbrek sağlığının korunması, kalan kısımların işlevlerini yerine getirebilmesini sağlar. Böylece hastanın vücudundan atık maddeler, zararlı bileşenler atılmaya devam eder.

Böbrek iltihabı ile ilgili merak ettiğiniz konuları Grup Florence Nightingale Hastaneleri’nin uzman ekibine sorabilir, sorunuzla ilgili öneriler isteyebilirsiniz. Bize ulaşmak için web sitemizde yer alan iletişim formunu kullanabilirsiniz.