Koronar Arter Bypass Cərrahiyyəsi

Koronar Arter Bypass Cərrahiyyəsi nədir?

Koronar arter bypass əməliyyatı (KABG) ürəyi qidalandıran koronar damarlarda daralma və ya tıxanma səbəbiylə ürək əzələsinin kifayət qədər oksigen ala bilmədiyi hallarda istifadə edilən cərrahi müalicə üsuludur. Bu cərrahi müdaxilə tıxanmış və ya daralmış koronar arteriyaların ətrafında qanın yenidən axmasına imkan verən yeni bir yol yaratmaq məqsədi daşıyır.

Koronar Arter Bypass əməliyyatı necə aparılır?

Koronar arter bypass əməliyyatı xəstə ümumi anesteziya altında olarkən həyata keçirilir. Cərrahi əməliyyat zamanı cərrah tıxanmış koronar arteriya ətrafında "bypass" və ya körpü yaratmaq üçün bədənin başqa hissəsindən götürülmüş qan parçasından istifadə edir. Bu prosedur adətən xəstənin sinəsindən, ayağından və ya qolundan götürülən qan damarından istifadə etməklə həyata keçirilir. Əməliyyat zamanı ürək dayandırıla bilər və ürək-ağciyər maşını ilə bədənə oksigen verilə bilər.

Koronar bypass üçün damarları haradan almaq olar?

Koronar arter bypass əməliyyatında istifadə ediləcək damarlar adətən xəstənin sinəsindən, ayağından və ya qolundan alınır. Döş qəfəsindən vena almaq üçün döş sümüyü kəsilir, qabırğa qəfəsi açılır və adətən sol döş qəfəsindəki süd arteriyasından istifadə edilir. Birdən çox koronar arteriyanın bypass edilməsi lazım olduqda, ayaqdakı vena və ya qoldakı radial arteriya (əli qidalandıran ön kolun damarı) istifadə edilə bilər.
Ayaqdan bir damar çıxarılarkən, ayaqda bir kəsik edilir və bypass üçün kifayət qədər uzunluqda damar çıxarılır. Bu damar bir ucu tıxanmış ərazidən aşağıda olmaqla koronar arteriyaya tikilir. Döş sümüyünün möhkəm tellərlə bağlanması və cərrahi müdaxilənin aparıldığı nahiyənin tikişi aparılır.
Əməliyyatdan sonra vena çəkilən nahiyədəki çapıq adətən çox kiçik olur və adi gözlə görülməsi çətin olur.

Koronar Bypass Əməliyyatı Hansı Vəziyyətlərdə Edilir?

Koronar bypass əməliyyatı adətən aşağıdakı hallarda həyata keçirilir:

• Dərman və ya digər müalicə üsulları ilə aradan qaldırılmayan koronar arteriya xəstəliyi olan xəstələr
• Birdən çox koronar arteriyanın ağır tıxanması və ya daralması olan xəstələr
• Ürək böhranı keçirmiş və ya ürək əzələsi zədələnmiş xəstələr

Koronar Arter Bypass Cərrahiyyəsi Hansı Xəstəliklərdə İstifadə Edilir?

Koronar arter bypass əməliyyatı müxtəlif ürək xəstəliklərinin, xüsusən də koronar arteriya xəstəliklərinin müalicəsində istifadə olunur. Bu xəstəliklərə aşağıdakılar daxildir:
Stabil və qeyri-sabit angina pektorisi
Kəskin miokard infarktı (infarkt)
Xroniki koronar arteriya xəstəliyi

Kim Bypass əldə edə bilər?

Bypass əməliyyatı adətən inkişaf etmiş koronar arteriya xəstəliyi, həyat keyfiyyətinin aşağı düşməsi və ya infarkt riski yüksək olan xəstələrdə aparılır. Digər müalicə üsullarının qeyri-kafi olduğu hallarda da üstünlük verilir.

Bypass əməliyyatı nə qədər vaxt aparır?

Koronar bypass əməliyyatının ümumi müddəti əməliyyatın açıq və ya qapalı üsulla aparılmasına görə dəyişir. Bypass ediləcək damarların sayına əlavə olaraq, əməliyyat müddətinə təsir edən digər amillər də əməliyyatın işləyən və ya dayanmış bir ürəkdə aparılmasıdır. Hal-hazırda daha çox minimal invaziv üsullarla həyata keçirilən koronar bypass əməliyyatları təxminən 3-6 saat çəkir. Eyni əməliyyat zamanı insanın ürək qapağı dəyişdirilərsə və ya ürəyinə digər cərrahi müdaxilələr edilərsə, bu müddət uzadıla bilər.
Minimal invaziv üsullar daha kiçik kəsiklər vasitəsilə həyata keçirildiyi üçün sağalma müddətini sürətləndirsə də, əməliyyat müddətinə də təsir edə bilər. Ancaq hər xəstənin vəziyyəti fərqli olduğu üçün cərrahın təcrübəsi və xəstənin ümumi sağlamlıq vəziyyəti əməliyyatın müddətini təyin edən mühüm amillərdəndir.
Əməliyyatın planlaşdırılması mərhələsində cərrah xəstənin spesifik vəziyyətini qiymətləndirir və ən uyğun cərrahi metodu seçir. Bu qiymətləndirmə əməliyyatın müvəffəqiyyəti və xəstənin sürətli sağalması üçün çox vacibdir.

Bypass əməliyyatından sonra sağalma müddəti nə qədər çəkir?

Bypass əməliyyatından sonra xəstələrin xəstəxanada qalma müddəti adətən 5 ilə 7 gün arasında olur. Tam bərpa prosesi 6 ilə 12 həftə arasında dəyişə bilər. Bu dövrdə xəstələr tədricən gündəlik fəaliyyətlərinə qayıda bilirlər.

Bypass əməliyyatı riskli əməliyyatdırmı?

Koronar bypass əməliyyatı ciddi bir cərrahi müdaxilə olsa da, bu gün çox təhlükəsiz şəkildə həyata keçirilir. Ancaq hər cərrahi müdaxilədə olduğu kimi bu əməliyyatın da bəzi riskləri var. Bu risklərə infeksiya, qanaxma, infarkt və insult daxildir. Risklər xəstənin ümumi sağlamlığından və yaşından asılı olaraq dəyişə bilər.

Koronar arteriya şuntlama əməliyyatından sonra nələrə diqqət edilməlidir?

Əməliyyatdan sonra xəstələrin diqqət etməli olduğu bəzi vacib məqamlar bunlardır:
Həkimin təyin etdiyi dərmanların müntəzəm istifadəsi
Müntəzəm yoxlamalara getmək
Sağlam qidalanma vərdişləri əldə etmək
Siqaret və spirt istifadəsindən çəkinin
Yavaş-yavaş fiziki fəaliyyətə başlayın və həddindən artıq yükdən qaçın

Əməliyyatdan sonra necə yaşamaq olar?

Bypass əməliyyatından sonra xəstələr həyat tərzində bəzi dəyişikliklər etməli ola bilərlər. Bu dəyişikliklərə sağlam qidalanma, müntəzəm məşq, siqaret və alkoqoldan imtina və stressdən qaçınmaq daxildir. Mütəmadi olaraq həkim müayinəsinə getmək və həkimin tövsiyələrinə əməl etmək də vacibdir.
Koronar arter bypass əməliyyatı ürək sağlamlığını yaxşılaşdırmaq və həyat keyfiyyətini yaxşılaşdırmaq üçün effektiv müalicə üsuludur. Lakin uğurlu nəticə əldə etmək üçün xəstələr əməliyyatdan sonrakı dövrdə diqqətli olmalı və həkimin tövsiyələrinə əməl etməlidirlər.