
Gamma Knife nədir və hansı müalicələrdə istifadə olunur?
Gamma Knife beyin şişlərinin və digər neyro-onkoloji xəstəliklərin müalicəsində istifadə edilən qabaqcıl stereotaktik radiocərrahiyyə (SRS) üsuludur. Adı "bıçaq" mənasında olsa da, bu üsul heç bir cərrahi kəsik tələb etmir. Gamma Knife yüksək intensivlikli radiasiya şüalarını çox dəqiq şəkildə hədəf alaraq xəstə toxumaları effektiv şəkildə müalicə edir.
Gamma Knife nədir?
Gamma Knife beyin şişlərinin və digər beyin xəstəliklərinin müalicəsində istifadə edilən radiocərrahiyyə növüdür. Adı "bıçaq" mənasını versə də, bu müalicə üsulunda heç bir cərrahi kəsik yoxdur. Gamma Knife yüksək intensivlikli radiasiya şüalarını çox dəqiq şəkildə hədəf alaraq xəstə toxumaları effektiv şəkildə müalicə edir.
Gamma Knife necə işləyir?
Gamma Knife 201 kobalt-60 radioaktiv mənbədən gələn qamma şüalarını millimetrik dəqiqliklə xəstə beyin toxumasına yönəldir. Bu şüalar bir nöqtədə birləşir və ətrafdakı sağlam toxumalara zərər verməməklə yanaşı, hədəf toxumaya yüksək dozada radiasiya verir. Bu şəkildə şiş və ya lezyon kiçilir və ya məhv olur.
Gamma Knife hansı xəstəlikləri müalicə etmək üçün istifadə olunur?
Gamma Knife beyin şişləri (həm bədxassəli, həm də xoşxassəli), arteriovenoz malformasiyalar (AVM), trigeminal nevralji, Parkinson xəstəliyi və bəzi funksional beyin pozğunluqlarının müalicəsində istifadə olunur. Xüsusilə cərrahi müdaxilənin çətin və ya riskli olduğu hallarda bu üsula üstünlük verilir.
Gamma Knife ənənəvi cərrahiyyə üzərində hansı üstünlüklərə malikdir?
Gamma Knife cərrahi kəsik tələb etmədiyi üçün infeksiya riski yoxdur. Anesteziyaya ehtiyac yoxdur və xəstələr adətən eyni gün evə qayıda bilirlər. Bundan əlavə, onun xəstə toxumaları çox dəqiq şəkildə hədəf alma qabiliyyəti ətrafdakı sağlam toxumaların qorunmasını təmin edir.
Gamma Knife təhlükəsizdirmi?
Gamma Knife onilliklər ərzində istifadə edilən və təhlükəsizliyi sübut edilmiş müalicə üsuludur. Yan təsirlər minimaldır və adətən müvəqqətidir. Müalicədən sonra ciddi fəsadlar nadirdir.
Gamma Knife müalicəsi nə qədər davam edir?
Gamma Knife müalicəsi adətən bir neçə saat ərzində tamamlanır. Xəstənin hazırlığı, müalicə prosesi və qısa müşahidə müddəti daxil olmaqla, ümumilikdə bir günə qədər davam edə bilər.
Gamma Knife ağrılı bir prosedurdurmu?
Gamma Knife müalicəsi ümumiyyətlə ağrısızdır. Müalicə zamanı xəstə narahatlıq hiss etmir. Ancaq müalicədən əvvəl baş çərçivəsinin yerləşdirilməsi zamanı yüngül narahatlıq hiss edilə bilər.
Gamma Knife Müalicəsindən Sonra Bərpa Prosesi nədir?
Gamma Knife müalicəsindən sonra sağalma müddəti olduqca qısadır. Xəstələr adətən bir neçə gün ərzində normal fəaliyyətlərinə qayıda bilirlər. Müalicədən sonrakı simptomlar minimaldır və qısa müddətdə yox olur.
Gamma Knife müalicəsi hər kəs üçün uyğundurmu?
Gamma Knife müalicəsi bütün xəstələr üçün uyğun olmaya bilər. Müalicənin məqsədəuyğunluğu xəstənin ümumi sağlamlıq vəziyyəti və şişin və ya zədənin yeri və ölçüsü kimi amillərdən asılıdır. Hər bir xəstə üçün ətraflı qiymətləndirmə tələb olunur.
Hansı Vəziyyətlərdə Qamma Bıçağı Müalicəsinə üstünlük verilir?
Gamma Knife müalicəsi xüsusilə aşağıdakı hallarda üstünlük verilən üsuldur:
- Beyin Metastazları: Əgər xərçəng beynə yayılıbsa, Gamma Knife effektiv və minimal invaziv müalicə variantını təklif edir. Cərrahi müdaxilənin riskli olduğu və ya şişlərin cərrahi yolla çıxarılmasının çətin olduğu hallarda bu üsula üstünlük verilir.
- Meningiomalar: Beyin və onurğa beyni membranlarında meydana gələn xoşxassəli şişlərin müalicəsində istifadə olunur. Gamma Knife meningiomaların dəqiq şəkildə hədəflənməsinə və müalicə olunmasına imkan verir, nəticədə ətrafdakı sağlam toxumalara minimal ziyan vurulur.
- Hipofiz Adenomaları: Qamma Knife hipofiz vəzində meydana gələn şişlərin müalicəsində təsirli bir üsuldur. Bu müalicə şişin hormon istehsalını idarə etmək və şişi azaltmaq üçün istifadə olunur.
- Akustik Neyromalar: Eşitmə və tarazlıq sinirlərində meydana gələn şişlərin müalicəsində istifadə edilir. Gamma Knife, şişin böyüməsini dayandıraraq eşitmə itkisinin və balans problemlərinin qarşısını alır.
- Arteriovenoz Malformasiyalar (AVM): Beyindəki qan damarlarının anormal struktur pozğunluqlarının müalicəsində istifadə olunur. Gamma Knife bu anormal damar strukturlarının bağlanmasını təmin edir və qanaxma riskini azaldır.
- Trigeminal Nevralji: Şiddətli üz ağrısına səbəb olan bu vəziyyətin müalicəsində Qamma Bıçağı istifadə olunur. Radiocərrahiyyə trigeminal siniri hədəf alaraq ağrıları azaltmağa kömək edir.
- Parkinson xəstəliyi və digər funksional beyin pozğunluqları: Gamma Knife bu cür nevroloji pozğunluqların simptomlarını aradan qaldırmaqda təsirli ola bilər. Xüsusilə titrəmə və hərəkət pozğunluqlarını idarə etmək üçün istifadə olunur.
Cərrahi müdaxilənin riskli olduğu və ya xəstənin ümumi sağlamlıq vəziyyətinə görə əməliyyat üçün uyğun olmadığı hallarda da Gamma Knife müalicəsinə üstünlük verilir. Şişlər və ya lezyonlar cərrahi yolla əldə edilməsi çətin olan ərazilərdə yerləşirsə, bu da ideal seçimdir. Müalicə planları xəstələrin fərdi şərtlərinə uyğunlaşdırılır və ən təsirli və təhlükəsiz müalicə üsulu müəyyən edilir.
Gamma Knife müalicəsindən əvvəl hər hansı bir hazırlıq tələb olunurmu?
Gamma Knife müalicəsindən əvvəl xəstənin ətraflı tibbi tarixi və görüntüləmə testləri nəzərdən keçirilir. Müalicə günü xəstənin üzərinə baş çərçivəsi qoyulur və hədəfləmə aparılır. Bu hazırlıqlar müalicənin dəqiq və effektiv şəkildə tətbiq edilməsi üçün zəruridir.