
Rəqəmsal Angioqrafiya (DSA) nədir və hansı xəstəliklərdə istifadə olunur?
Rəqəmsal Çıxarma Angioqrafiyası (DSA) qan damarlarının ətraflı təsviri üçün istifadə edilən tibbi görüntüləmə üsuludur. Bu üsul damar xəstəliklərinin diaqnostikasında və müalicəsində böyük əhəmiyyət kəsb edir. DSA yüksək keyfiyyətli təsvirlər əldə etmək üçün kompüter texnologiyasından istifadə edərək damarların daxili quruluşunu aydın şəkildə göstərir. Xüsusilə beyin, ürək və periferik damar xəstəliklərinin diaqnostikasında geniş istifadə olunur.
Rəqəmsal Angioqrafiya (DSA) nədir?
Rəqəmsal Çıxarma Angioqrafiyası (DSA) qan damarlarını araşdırmaq üçün istifadə edilən qabaqcıl radioloji texnikadır. Ənənəvi angioqrafiya üsullarından daha aydın və ətraflı təsvirlər verir. DSA ümumiyyətlə damarlardakı tıxanmaları, daralmaları və ya anevrizmaları müəyyən etmək üçün istifadə olunur. Bu üsulla əldə edilən şəkillər həkimlərə dəqiq diaqnoz qoymağa və müvafiq müalicə planını təyin etməyə kömək edir.
Rəqəmsal Angioqrafiya (DSA) Necə Tətbiq olunur?
DSA tətbiqi zamanı kontrast maddə kateter vasitəsilə damarlara yeridilir. Kateter adətən qasıq nahiyəsindəki damara daxil edilir və hədəf nahiyəyə yönəldilir. Kontrast maddə damarları görünən edir və rentgen cihazı ilə ətraflı təsvirlər alınır. Bu təsvirlər kompüterin köməyi ilə işlənir və kəskinləşdirilir. Prosedur adətən lokal anesteziya altında aparılır və xəstənin rahatlığı təmin edilir.
Rəqəmsal Angioqrafiya (DSA) nə üçün istifadə olunur?
DSA qan damarlarında anormallıqları aşkar etmək və müalicə etmək üçün istifadə olunur. Bu üsul damar tıkanıklığı, stenoz, anevrizma və arteriovenoz malformasiya kimi müxtəlif damar xəstəliklərinin diaqnostikasında effektivdir. Bəzi müalicə üsullarının müvəffəqiyyətini qiymətləndirmək üçün də istifadə olunur. DSA sayəsində bir çox damar xəstəliklərinə diaqnoz qoyula və cərrahi müdaxiləyə ehtiyac qalmadan müalicə planı yaradıla bilər.
Rəqəmsal Angioqrafiya (DSA) Hansı Xəstəliklərdə İstifadə Edilir?
Rəqəmsal Angioqrafiya (DSA) ümumiyyətlə tomoqrafiya və ya MRT kimi görüntüləmə üsulları ilə damar xəstəliyi diaqnozu qoyulan və dərman müalicəsi ilə düzəldilə bilməyən xəstələrə tətbiq edilir. Bu metodun istifadə edildiyi əsas xəstəliklər və şərtlər:
- Damar stenozu: Damarların daralması qan axınına mane ola bilər və ciddi sağlamlıq problemlərinə səbəb ola bilər. DSA bu stenozları aşkar etmək və müalicə planı yaratmaq üçün istifadə olunur.
- Anevrizmalar: Damarlarda qabarcıq kimi genişlənmələr (anevrizma) olması halında DSA ilə ətraflı təsvirlər alınır və anevrizmanın ölçüsü və yeri müəyyən edilir.
- Arteriovenoz malformasiyalar: Damar dolaşıqları və anormal damar formalaşmaları kimi hallarda DSA bu strukturların ətraflı müayinəsinə imkan verir.
- Prostat böyüməsi: Prostat böyüməsi olan xəstələrdə DSA ilə damar strukturları araşdırıla bilər.
- Hemoroid: Hemoroid müalicəsində, damarların ətraflı müayinəsi üçün DSA istifadə edilə bilər.
- Varikosel: Xayalarda genişlənmiş damarlar (varikosel) vəziyyətində DSA damarların vəziyyəti haqqında ətraflı məlumat verir.
- Myoma: Uşaqlıq mioması olan xəstələrdə damar strukturları DSA ilə qiymətləndirilə bilər.
DSA keçirən xəstələrdə kontrast maddə istifadə edildiyi üçün böyrək funksiyaları normal olmalıdır. Bundan əlavə, hipertiroidizm kimi hallarda DSA tətbiq edərkən ehtiyatlı olmaq lazımdır. Bu sayədə xəstələrin sağlamlıq vəziyyəti nəzərə alınaraq ən uyğun diaqnoz və müalicə üsulu təyin edilə bilər.
Rəqəmsal Angioqrafiya (DSA) kimlərə tətbiq edilir?
Rəqəmsal Angioqrafiya (DSA) damar xəstəliyi riski olan və ya bu xəstəliklərin diaqnozu və müalicəsi üçün ətraflı damar görüntülərinə ehtiyacı olan xəstələrə tətbiq edilir. DSA-nın tətbiq oluna biləcəyi əsas xəstə qrupları bunlardır:
- Damar Xəstəliyindən Şübhəli Xəstələr: DSA damar tıkanıklığı, stenoz və ya anevrizma kimi damar xəstəliklərindən şübhələnən xəstələrdə qəti diaqnoz qoymaq üçün istifadə olunur.
- Damar Xəstəliyi diaqnozu qoyulan xəstələr: Tomoqrafiya və ya MRT kimi görüntüləmə üsulları ilə damar xəstəliyi diaqnozu qoyulan və dərman müalicəsi ilə düzələ bilməyən xəstələrdə DSA daha ətraflı müayinə üçün tətbiq edilir.
- Ürək-damar xəstəlikləri: DSA infarkt və ya insult keçirmiş xəstələrdə damar tıkanıklığı və daralmalarını aşkar etmək üçün istifadə olunur.
- Periferik Arteriya Xəstəlikləri: Ayaq və ya qollarda damar tıkanıklığı olan xəstələrdə DSA bu nahiyələrdə damar strukturlarının ətraflı müayinəsinə imkan verir.
- Prostat böyüməsi, hemoroid, varikosel və mioma: Bu hallarda damarların vəziyyətini qiymətləndirmək və müalicə planı yaratmaq üçün DSA istifadə edilə bilər.
- Anevrizma və Arteriovenoz Malformasiyalar: DSA anevrizma və ya arteriovenoz malformasiya kimi şərtlərin diaqnozu və təqibi üçün tətbiq oluna bilər.
DSA proseduru kontrast maddə ilə həyata keçirildiyi üçün böyrək funksiyası normal olan xəstələrə tətbiq edilir. Bundan əlavə, hipertiroidizm kimi bəzi hallarda ehtiyatlı olmaq lazımdır. DSA həkim tərəfindən lazım bildiyi zaman demək olar ki, hər yaş qrupunda olan xəstələrə tətbiq oluna bilər və xəstənin ümumi sağlamlıq vəziyyətini nəzərə alaraq ən uyğun diaqnoz və müalicə üsulunun təyin edilməsinə kömək edir.
Rəqəmsal Angioqrafiya (DSA) proseduru nə qədər vaxt aparır?
Rəqəmsal angioqrafiya proseduru xəstəliyə və həyata keçirilən prosedurların növlərinə görə dəyişir. Diaqnostik məqsədlər üçün beyin angioqrafiyası 10-20 dəqiqə çəkir. Müalicə məqsədi ilə edilən əməliyyatlar arasında yer alan beyin anevrizmaları təxminən bir ilə 3 saat arasında dəyişir. Bununla belə, qaraciyər şişinin embolizasiyası orta hesabla 30 dəqiqə ərzində tamamlanır. Rəqəmsal angioqrafiyanın müddəti prosedur və xəstəlikdən asılı olaraq daha uzun və ya qısa ola bilər.
Rəqəmsal Angioqrafiyadan əvvəl hazırlıq lazımdırmı?
Rəqəmsal angioqrafiyaya ilkin hazırlıq həyata keçirilən prosedurdan asılı olaraq dəyişir. Xüsusən də serebrovaskulyar xəstəliklərə müdaxilə diaqnozdan çox müalicə məqsədi daşıyırsa, xəstə 12 saat oruc tutmalıdır. Müalicə məqsədləri üçün prosedur ümumi anesteziya altında aparılır, xəstənin tamamilə hərəkətsiz qalması təmin edilir. Diaqnostik serebrovaskulyar xəstəliklər üçün rəqəmsal angioqrafiya anesteziyasız aparılır.