Omba dəyişdirilməsi

Omba dəyişdirilməsi nədir və niyə edilir?

Omba dəyişdirilməsi omba oynağındakı zədə və ya xəstəlik nəticəsində yaranan ağrıları aradan qaldırmaq və hərəkətliliyi yaxşılaşdırmaq üçün həyata keçirilən cərrahi əməliyyatdır. Zədələnmiş birləşmənin metal, plastik və ya keramikadan hazırlanmış süni birləşmə ilə dəyişdirilməsi prosesidir. Adətən osteoartrit, revmatoid artrit və ya omba sınıqları kimi vəziyyətlərdə həyata keçirilən bu prosedur xəstələrin həyat keyfiyyətini əhəmiyyətli dərəcədə yaxşılaşdırır.

Omba dəyişdirilməsi nədir?

Omba protezi zədələnmiş və ya xəstə olan bud oynağının süni oynaqla əvəz edilməsi əməliyyatıdır. Adətən qocalma, artrit, bud-çanaq sınıqları və ya digər bud-çanaq xəstəlikləri nəticəsində oynağın zədələnməsi nəticəsində həyata keçirilir. Bu prosedur ağrıları azaltmaq, hərəkətliliyi artırmaq və həyat keyfiyyətini yaxşılaşdırmaq üçün həyata keçirilir.

Omba dəyişdirmə əməliyyatı üçün kimlər uyğundur?

Şiddətli ağrı, iltihab və bud oynağının zədələnməsi ilə qarşılaşan xəstələrə omba dəyişdirmə əməliyyatı tövsiyə olunur. Bu cür vəziyyətlər tez-tez aşağıdakı xəstəliklər və ya şərtlərdən qaynaqlanır:
Osteoartrit (ən çox görülən səbəb):
Omba oynağında qığırdaqların aşınması və oynaq səthlərinin bir-birinə sürtünməsi nəticəsində ağrı və sərtlik yaranır.
Xüsusilə yaşlı yaşlarda rast gəlinən bu vəziyyət oynağın ciddi zədələnməsinə səbəb ola bilər.
Romatoid artrit:
İmmunitet sisteminin öz toxumalarına hücum etməsi nəticəsində oynaqda xroniki iltihab və ağrı meydana gəlir.
Birgə toxumaların məhv edilməsi və deformasiyası ilə xarakterizə olunur.
Osteonekroz (avaskulyar nekroz):
Kalça eklemine qan axınının azalması və ya kəsilməsi nəticəsində sümük toxuması ölür.
Bu, oynağın ciddi zədələnməsinə və ağrıya səbəb ola bilər.
Omba sınıqları:
Düşmə və ya travma nəticəsində bud sümüyünün sınığı.
Xüsusilə yaşlı xəstələrdə sağalma prosesi çətin və ağrılı olduğundan protez əməliyyatı lazım ola bilər.

Omba protezi niyə icra olunur?

Omba dəyişdirmə əməliyyatı ağrıları aradan qaldırmaq, hərəkətliliyi artırmaq və xəstələrin gündəlik həyatlarını daha rahat yaşamalarına kömək etmək üçün edilir. O, həmçinin oynağın zədələnməsini aradan qaldıraraq uzun müddət ərzində omba sağlamlığını qorumağa kömək edir.

Omba dəyişdirmə növləri hansılardır?

Omba dəyişdirmələri ümumiyyətlə iki əsas kateqoriyaya bölünür: tam bud dəyişdirmə və qismən bud dəyişdirmə. Tam omba dəyişdirilməsi həm bud sümüyünün başının, həm də asetabulum adlanan omba yuvasının dəyişdirilməsini əhatə edir. Qismən omba dəyişdirilməsi yalnız bud sümüyünün baş hissəsinin dəyişdirilməsini əhatə edir.

Omba dəyişdirmə əməliyyatı necə aparılır?

Omba dəyişdirmə əməliyyatı ümumi və ya onurğa anesteziyası altında həyata keçirilir. Cərrah zədələnmiş oynağı çıxarır və metal, keramika və ya plastikdən hazırlanmış süni birləşmə ilə əvəz edir. Əməliyyat adətən bir neçə saat çəkir və xəstələrin bir neçə gün xəstəxanada qalmasını tələb edir.

Omba protezi hansı xəstəliklərdə istifadə olunur?

Omba dəyişdirilməsi tez-tez osteoartrit, romatoid artrit, avaskulyar nekroz, travmatik artrit və bəzi omba sınıqları kimi hallarda istifadə olunur.

Omba dəyişdirmə əməliyyatından sonrakı həyat

Əməliyyatdan sonrakı reabilitasiya omba dəyişdirmə əməliyyatının uğurlu işləməsi üçün çox vacibdir. Fiziki terapiya və xüsusi məşqlər xəstələrin hərəkətliliyini bərpa etməyə və əməliyyatın müvəffəqiyyətini artırmağa kömək edir.

Omba dəyişdirmə əməliyyatının faydaları nələrdir?

Omba protezi əməliyyatı omba oynağında şiddətli zədələnmə və ağrı səbəbiylə gündəlik həyat fəaliyyətini yerinə yetirə bilməyən xəstələr üçün bir çox fayda təmin edir. Bu əməliyyatın əsas üstünlükləri bunlardır:
Ağrının azaldılması və ya aradan qaldırılması:
Omba dəyişdirmə əməliyyatının ən mühüm faydası omba oynağındakı xroniki ağrıları böyük ölçüdə azaltması və ya tamamilə aradan qaldırmasıdır.
Bu, xəstələrə ağrısız hərəkət etməyə imkan verir və onların həyat keyfiyyətini yaxşılaşdırır.
Hərəkətliliyin artırılması:
Omba oynağının zədələnməsini bərpa edərək xəstələrin hərəkətliliyi və oynaqların elastikliyi artır.
Əməliyyatdan sonra xəstələr daha rahat yeriyə, pilləkənləri çıxara, gündəlik işlərini daha rahat yerinə yetirə bilirlər.
Həyat keyfiyyətinin yaxşılaşdırılması:
Əməliyyatdan sonrakı ağrıların azalması və hərəkətliliyin artması ilə xəstələrin ümumi həyat keyfiyyəti əhəmiyyətli dərəcədə yaxşılaşır.
Xəstələr daha aktiv həyat sürə və ictimai fəaliyyətlərdə iştirak edə bilərlər.
Uzunmüddətli həll:
Omba protezləri ümumiyyətlə uzunmüddətlidir və xəstələr üçün uzunmüddətli həll yolu təqdim edir.
Bu gün istifadə edilən müasir protezlər 15-20 il və ya daha çox davam edə bilər.
Psixoloji bərpa:
Davamlı ağrı və məhdud hərəkət xəstələrdə psixoloji stress və depressiyaya səbəb ola bilər. Əməliyyatdan sonrakı ağrılar azaldıqca və hərəkətlilik artdıqca xəstələrin psixi sağlamlığı da yaxşılaşır.
Xəstələr əməliyyatdan sonra özlərini daha müstəqil və inamlı hiss edirlər.
Birgə funksiyanın bərpası:
Omba protezi əməliyyatı oynaqların funksiyasını bərpa edərək xəstələrə gündəlik işlərini daha rahat yerinə yetirməyə imkan verir.
Əməliyyatdan sonra xəstələr idman edə, işə qayıda və daha aktiv həyat sürə bilərlər.

Omba dəyişdirilməsi nə qədər davam edir?

Omba protezlərinin ömrü adətən 15-20 il arasında dəyişir. Bununla belə, əvəzedicinin ömrü xəstənin yaşı, fəaliyyəti və ümumi sağlamlığı kimi bir çox amillərdən asılıdır.

Omba dəyişdirilməsi üçün yaş həddi varmı?

Omba protezi əməliyyatı üçün xüsusi yaş məhdudiyyəti yoxdur. Ancaq gənc yaşda edilən protez əməliyyatları, protezin ömrü bitmədən dəyişdirilməsi lazım ola bilər.

Tam Omba Protezi Cərrahiyyəsi Kimlərə Olmaz?

Ciddi infeksiyalar, ciddi damar xəstəlikləri və ya onları cərrahiyyə üçün yararsız edən ümumi sağlamlıq vəziyyəti olan xəstələrdə tam omba dəyişdirmə əməliyyatı aparılmır.

Omba dəyişdirildikdən sonra nələrə diqqət edilməlidir?

Əməliyyatdan sonra nəzərə alınmalı olan şeylər arasında fiziki müalicə proqramına riayət etmək, müntəzəm olaraq müəyyən məşqlər etmək və həkimin tövsiyə etdiyi fəaliyyətlərdən qaçmaq daxildir.

Omba dəyişdirmə əməliyyatı geciksə nə olar?

Omba dəyişdirmə əməliyyatı gecikdirilərsə, ağrı və məhdud hərəkət diapazonu arta bilər və oynaqda əlavə zədələnmələr baş verə bilər ki, bu da əməliyyatdan sonrakı bərpanı çətinləşdirə və ağırlaşma riskini artıra bilər.